FaKiR
Meþveret Bþk.
3.Lem'a
Lem'alar
Lem'alar
اوچنجى لمعه
(بو لمعهيه بر درجه حسّ و ذوق قاريشمش. حسّ و ذوقكۡ جوشقونلقلرى ايسه عقلكۡ دستورلرينى، فكركۡ ميزانلرينى چوق ديكۡلهمدكلرندن و مراعات ايتمدكلرندن بو اوچنجى لمعه منطق ميزانلرى ايله طارتيلماملى.)
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ اِلاَّ وَجْهَهُ لَهُ الْحُكْمُ وَاِلَيْهِ تُرْجَعُونَ
آيتنكۡ مئالنى إفاده ايدن يَا بَاقِى اَنْتَ الْبَاقِى ٭ يَا بَاقِى اَنْتَ الْبَاقِى ايكى جملهسى مهمّ ايكى حقيقتى إفاده ايدييورلر. اوندندر كه: نقشيلركۡ رؤساسندن بر قسم، بو ايكى جمله ايله كنديلرينه بر ختمهِٔ مخصوص ياپوب مختصر بر ختمهِٔ نقشيه حكمنده طوتويورلر. مادام او عظيم آيتكۡ مئالنى بو ايكى جمله إفاده ايدييور. بز بو ايكى جملهنكۡ إفاده ايتديگى ايكى حقيقتِ مهمّهنكۡ بر قاچ نكتهسنى بيان ايدهجگز.
برنجى نكته: برنجى دفعه يَا بَاقِى اَنْتَ الْبَاقِى بر عملياتِ جرّاحيه حكمنده قلبى ماسوادن تجريد ايدييور، كسييور. شويله كه: إنسان، ماهيت جامعيتى إعتباريله موجوداتكۡ همان أكثريسيله علاقهداردر. هم إنسانكۡ ماهيتِ جامعهسنده حدسز بر إستعدادِ محبّت درج ايديلمشدر. اونكۡ ايچون إنسان ده عموم موجوداته قارشى بر محبّت بسلهيور. قوجه دنيايى بر خانهسى گبى سَوييور. أبدى جنّته باغچهسى گبى محبّت ايدييور. حالبوكه محبّت ايتديگى موجودات طورمييورلر، گيدييورلر. فراقدن دائما عذاب چكييور. اونكۡ او حدسز محبّتى، حدسز بر معنوى عذابه مدار اولويور. او عذابى چكمكده قباحت، قصور اوكۡا عائددر. چونكه قلبندهكى حدسز إستعدادِ محبّت، حدسز بر جمالِ باقىيه مالك بر ذاته توجيه ايتمك ايچون ويريلمش. او إنسان سوءِ إستعمال ايدهرك او محبّتى فانى موجوداته صرف ايتديگى جهتله قصور ايدييور، قصوركۡ جزاسنى، فراقكۡ عذابيله چكييور.
ايشته بو قصوردن تبرّى ايدوب او فانى محبوباتدن قطعِ علاقه ايتمك، او محبوبلر اونى ترك ايتمهدن أوّل او اونلرى ترك ايتمك جهتيله محبوبِ باقىيه حصرِ محبّتى إفاده ايدن يَا بَاقِى اَنْتَ الْبَاقِى اولان برنجى جملهسى: "باقئِ حقيقى يالكۡز سنسكۡ. ماسوا فانيدر. فانى اولان ألبته باقى بر محبّته و أزلى و أبدى بر عشقه و أبد ايچون ياراديلان بر قلبكۡ علاقهسنه مدار اولاماز." معناسنى إفاده ايدييور. "مادام او حدسز محبوبات فانيدرلر، بنى بيراقوب گيدييورلر؛ اونلر بنى بيراقمهدن أوّل بن اونلرى يَا بَاقِى اَنْتَ الْبَاقِى ديمكله بيراقييورم. يالكۡز سن باقيسكۡ و سنكۡ إبقاكۡ ايله موجودات بقا بولابيلديگنى بيلوب إعتقاد ايدرم. اويله ايسه سنكۡ محبّتكۡله اونلر سَويلير. يوقسه علاقهِٔ قلبه لايق دگللر." ديمكدر. ايشته بو حالتده قلب، حدسز محبوباتندن واز گچييور. حُسن و جماللرى اوستنده فانيلك طامغهسنى گورور، علاقهِٔ قلبى كسر. أگر كسمزسه، محبوبلرى عددنجه معنوى جريحهلر اولويور.
ايكنجى جمله اولان يَا بَاقِى اَنْتَ الْبَاقِى او حدسز جريحهلره هم مرهم، هم ترياق اولويور. يعنى: يَا بَاقِى "مادام سن باقيسكۡ، يتر؛ هر شيئه بدلسكۡ. مادام سن وارسكۡ، هر شى وار." أوت موجوداتده سببِ محبّت اولان حُسن و إحسان و كمال، عموميتله باقئِ حقيقينكۡ حُسن و إحسان و كمالاتنكۡ إشاراتى و چوق پردهلردن گچمش ضعيف گولگهلريدر؛ بلكه جلوهِٔ أسماءِ حسنىنكۡ گولگهلرينكۡ گولگهلريدر.
ايكنجى نكته: إنسانكۡ فطرتنده بقايه قارشى غايت شديد بر عشق وار. حتّى هر سَوْديگى شيده قوّهِٔ واهمه جهتيله بر نوع بقا توهّم ايدر، صوكۡره سَور. نه وقت زوالنى دوشونسه ويا گورسه، دريندن درينه فرياد ايدر. بتون فراقلردن گلن فريادلر، عشقِ بقادن گلن آغلامالركۡ ترجمانلريدر. أگر توهّمِ بقا اولمازسه محبّت ايدهمز. حتّى دينيلهبيلير كه: عالمِ بقانكۡ و أبدى جنّتكۡ بر سببِ وجودى، شو ماهيتِ إنسانيهدهكى او شدّتلى عشقِ بقادن چيقان غايت قوّتلى آرزوىِ بقا و بقا ايچون فطرى عمومى دعادر كه، باقئِ ذو الجلال او شديد صارصيلماز فطرى آرزويى، او تأثيرلى قوّتلى عمومى دعايى قبول ايتمشدر كه، فانى إنسانلر ايچون باقى بر عالمى خلق ايتمش. هم هيچ ممكن ميدر كه: فاطرِ كريم، خالقِ رحيم، كوچك معدهنكۡ جزئى آرزوسنى و موقّت بر بقا ايچون لسانِ حال ايله دعاسنى حدسز أنواعِ مطعوماتِ لذيذيهنكۡ ايجاديله قبول ايتسين ده، عموم نوعِ بشركۡ پك بيوك بر إحتياجِ فطريدن گلن پك شدّتلى بر آرزوسنى و كلّى و دائمى و حقلى و حقيقتلى، قاللى، حاللى، بقايه دائر غايت قوّتلى دعاسنى قبول ايتمهسين؟ حاشا، يوز بيكۡ دفعه حاشا. قبول ايتمهمك ممكن دگلدر. هم حكمت و عدالتنه و رحمت و قدرتنه هيچ بر جهتله ياقيشماز.
مادام إنسان بقايه عاشقدر، ألبته بتون كمالاتى، لذّتلرى، بقايه تابعدر. و مادام بقا، باقئِ ذو الجلاله مخصوصدر و مادام باقينكۡ أسماسى باقيهدر و مادام باقينكۡ آيينهلرى باقينكۡ رنگنى، حكمنى آلير و بر نوع بقايه مظهر اولور. ألبته إنسانه أكۡ لازم ايش، أكۡ مهمّ وظيفه؛ او باقىيه قارشى علاقه پيدا ايتمكدر و أسماسنه ياپيشمقدر. چونكه باقى يولنه صرف اولونان هر شى، بر نوع بقايه مظهر اولور. ايشته او ايكنجى يَا بَاقِى اَنْتَ الْبَاقِى جملهسى بو حقيقتى إفاده ايدييور. إنسانكۡ حدسز معنوى يارهلرينى تداوى ايتمكله برابر، فطرتندهكى غايت شدّتلى آرزوىِ بقايى اونكۡله تطمين ايدييور.
اوچنجى نكته: شو دنياده زمانكۡ، فنا و زوالِ أشيادهكى تأثيراتى غايت مختلفدر. و موجودات ايسه متداخل دائرهلر گبى بربرى ايچنده ايكن، حكملرى زوال نقطهسنده آيرى آيرى اولويور. ناصلكه ساعتكۡ ثانيهلرينى صايان دائرهسى، دقيقهيى و ساعتى و گونلرى صايان دائرهلرى ظاهرًا بربرينه بكۡزر، فقط سرعتده بربرينه مخالفدر. اويله ده: إنساندهكى جسم، نفس، قلب، روح دائرهلرى اويله متفاوتدر. مثلا: جسمكۡ بقاسى، حياتى، وجودى؛ بولونديغى بر گون، بلكه بر ساعت اولديغى و ماضى و مستقبلى معدوم و ميّت بولونديغى حالده، قلبكۡ حاضر گوندن چوق گون أوّل، چوق گون صوكۡرهكى زمانه قدر دائرهِٔ وجودى و حياتى گنيشدر. روحكۡ حاضر گوندن سنهلر أوّل و سنهلر صوكۡرهكى بر دائرهِٔ عظيمه، دائرهِٔ حياتنه و وجودينه داخلدر.
ايشته بو إستعداده بناءً حياتِ قلبى و روحىيه مدار اولان معرفتِ إلٰهيه و محبّتِ ربّانيه و عبوديتِ سبحانيه و مرضياتِ رحمانيه جهتيله بو دنيادهكى فانى عمر، باقى بر عمرى تضمّن ايدر و أبدى و باقى بر عمرى إنتاج ايدر و باقى و لا يموت بر عمر حكمنه گچر. أوت باقئِ حقيقينكۡ محبّت، معرفت، رضاسى يولنده بر ثانيه، بر سنهدر. أگر اونكۡ يولنده اولمازسه، بر سنه بر ثانيهدر. بلكه اونكۡ يولنده بر ثانيه، لا يموتدر، چوق سنهلردر. و دنيا جهتنده أهلِ غفلتكۡ يوز سنهسى، بر ثانيه حكمنه گچر. مشهور بويله بر سوز وار كه: سِنَةُ الْفِرَاقِ سَنَةٌ وَ سَنَةُ الْوِصَالِ سِنَةٌ يعنى: "فراقكۡ بر ثانيهسى، بر سنه قدر اوزوندر و وصالكۡ بر سنهسى، بر ثانيه قدر قيصهدر." بن بو فقرهنكۡ بتون بتون عكسنه دييورم كه: وصال، يعنى باقئِ ذو الجلالكۡ رضاسى دائرهسنده لِوجه اللّٰه بر ثانيه وصال، دگل يالكۡز بويله بر سنه، بلكه دائمى بر پنجرهِٔ وصالدر. غفلت و ضلالت فراقى ايچنده دگل بر سنه، بلكه بيكۡ سنه، بر ثانيه حكمندهدر. او سوزدن داها مشهور شو سوز وار:
اَرْضُ الْفَلاَتِ مَعَ اْلاَعْدَاءِ فِنْجَانٌ سَمُّ الْخِيَاطِ مَعَ اْلاَحْبَابِ مَيْدَانٌ
حكممزى تأييد ايدييور.
مشهور أوّلكى سوزكۡ صحيح بر معناسى بودر كه: فانى موجوداتكۡ وصالى مادام فانيدر، نه قدر اوزون ده اولسه ينه قيصه حكمندهدر. سنهسى، بر ثانيه گبى گچر؛ حسرتلى بر خيال و أسفلى بر رؤيا اولور. بقايى ايستهين قلبِ إنسانى بر سنه وصالده، يالكۡز بر ثانيهجكده آنجق ذرّه گبى بر ذوقنى آلابيلير. فراق ايسه ثانيهسى بر سنه دگل، سنهلردر. چونكه فراقكۡ ميدانى گنيشدر. بقايى ايستهين بر قلبه، فراق چندان بر ثانيه ده اولسه، سنهلر قدر تخريبات ياپار. چونكه حدسز فراقلرى إخطار ايدر. مادّى و سفلى محبّتلر ايچون بتون ماضى و مستقبل، فراقله طولودر.
شو مسئله مناسبتيله ديرز: أى إنسانلر! فانى، قيصه، فائدهسز عمريكۡزى؛ باقى، اوزون، فائدهلى، ميوهدار ياپمق ايستر ميسكۡز؟ مادام ايستهمك إنسانيتكۡ إقتضاسيدر، باقئِ حقيقينكۡ يولنه صرف ايديكۡز. چونكه باقىيه متوجّه اولان شى، بقانكۡ جلوهسنه مظهر اولور. مادام هر إنسان غايت شدّتلى بر صورتده اوزون بر عمر ايستر، بقايه عاشقدر و مادام بو فانى عمرى، باقى عمره تبديل ايدن بر چاره وار و معنًا چوق اوزون بر عمر حكمنه گچيرمك ممكندر. ألبته إنسانيتى سقوط ايتمهمش بر إنسان، او چارهيى آرايهجق و او إمكانى بِالفعله چويرمگه چاليشهجق و توفيقِ حركت ايدهجك. ايشته او چاره بودر: اللّٰه ايچون ايشلهييكۡز، اللّٰه ايچون گوروشوكۡز، اللّٰه ايچون چاليشكۡز. "للّٰه، لِوجه اللّٰه، ِلاجلِ اللّٰه" رضاسى دائرهسنده حركت ايديكۡز. او وقت سزكۡ عمريكۡزكۡ دقيقهلرى، سنهلر حكمنه گچر.
بو حقيقته إشارةً ليلهِٔ قادر گبى بر تك گيجه، سكسان كسور سنهدن عبارت اولان بيكۡ آى حكمنده اولديغنى نصِّ قرآن گوسترييور. هم بو حقيقته إشارت ايدن أهلِ ولايت و حقيقت بيْننده بر دستورِ محقّق اولان "بسطِ زمان" سرّيله چوق سنهلر حكمنده اولان بر قاچ دقيقهلق زمانِ معراج، بو حقيقتكۡ وجودينى إثبات ايدر و بِالفعل وقوعنى گوسترييور. معراجكۡ بر قاچ ساعت مدّتى، بيكۡلر سنهلر حكمنده وسعتى و إحاطهسى و اوزونلغى واردر. چونكه او معراج يوليله، بقا عالمنه گيردى. بقا عالمنكۡ بر قاچ دقيقهسى، شو دنيانكۡ بيكۡلر سنهسنى تضمّن ايتمشدر. هم شو حقيقته بنا ايديلن بَيْن الأوليا كثرتله وقوع بولمش اولان "بسطِ زمان" حادثهلريدر. بعض أوليا بر دقيقهده، بر گونلك ايشى گورمش. بعضلرى بر ساعتده، بر سنه وظيفهسنى ياپمش. بعضلرى بر دقيقهده، بر ختمهِٔ قرآنيهيى اوقومش اولدقلرينى روايت ايدوب إخبار ايدييورلر. بويله أهلِ حق و صدق، بيلهرك كذبه ألبته تنزّل ايتمزلر. هم او درجه حدسز و كثرتلى بر تواترله "بسطِ زمان" {(حاشيه): قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ كَمْ لَبِثْتُمْ قَالُوا لَبِثْنَا يَوْمًا اَوْ بَعْضَ يَوْمٍ آيتيله وَلَبِثُوا فِى كَهْفِهِمْ ثَلاَثَ مِائَةٍ سِنِينَ وَازْدَادُوا تِسْعًا آيتى "طىِِّ زمانى" گوسترديگى گبى، وَاِنَّ يَوْمًا عِنْدَ رَبِّكَ كَاَلْفِ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ آيتى ده "بسطِ زمانى" گوسترر.} حقيقتنى عينًا مشاهده ايتدكلرى مدارِ شبهه اولاماز. شو "بسطِ زمان" هركسجه مصدّق بر نوعى، رؤياده گورونويور. بعضًا بر دقيقهده إنسانكۡ گورديگى رؤيايى، گچيرديگى أحوالى، قونوشديغى سوزلرى، گورديگى لذّتلرى ويا چكديگى ألملرى گورمك ايچون يقظه عالمنده بر گون، بلكه گونلر لازمدر.
الحاصل: إنسان چندان فانيدر. فقط بقا ايچون خلق ايديلمش و باقى بر ذاتكۡ آيينهسى اولارق ياراديلمش و باقى ميوهلرى ويرهجك ايشلرى گورمكله توظيف ايديلمش و باقى بر ذاتكۡ، باقى أسماسنكۡ جلوهلرينه و نقشلرينه مدار اولاجق بر صورت ويريلمشدر. اويله ايسه بويله بر إنسانكۡ حقيقى وظيفهسى و سعادتى: بتون جهازاتى و بتون إستعداداتيله او باقئِ سرمدينكۡ دائرهِٔ مرضياتنده أسماسنه ياپيشوب، أبد يولنده او باقىيه متوجّه اولوب گيتمكدر. لسانى يَا بَاقِى اَنْتَ الْبَاقِى ديديگى گبى؛ قلبى، روحى، عقلى، بتون لطائفى "هُوَ الْبَاقِى، هُوَ اْلاَزَلِىُّ اْلاَبَدِىُّ، هُوَ السَّرْمَدِىُّ، هُوَ الدَّائِمُ، هُوَ اْلمَطْلُوبُ، هُوَ اْلمَحْبُوبُ، هُوَ اْلمَقْصُودُ، هُوَ اْلمَعْبُودُ" ديمهلى.
سُبْحَانَكَ لاَ عِلْمَ لَنَا اِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا اِنْ نَسِينَا اَوْ اَخْطَاْنَا
٭ ٭ ٭
Osm.Lem'alar ( 19 - 25