4. Gerekçe: Sosyal zaruret, faizi helal kılacak gerekçesi,
Değerlendirme: Bu ilke, sübjektif ve izafi bir ilke olduğundan yanlış yorumlara çok elverişlidir.
İslam toplumunun ekonomik bakımdan kısa sürede zengin olabilmesi için, müskiratı satmak, plajları işletmek, meyhaneleri açmak ve uyuşturucu maddeleri satmak gibi gayr-i meşru yollar helaldir diye fetva verilebilir mi? Hayır!
Üstelik bu zaruretin sebepleri yapay ve suiistimallerden kaynaklanan hallerdir. Helal alternatifi bulunan hiçbir zaruret veya ihtiyaç, haramı meşru kılamaz. Bırakın toplumsal zaruretin iddiasını, bireysel veya toplumsal ihtiyacın gerçeği dahi Allah ile kul arasında savaş sebebi olarak tanıtılan faizin kullanılmasına ve böyle ağır bir suçun işlenmesine izin veremez.
Nitekim İmamı Rabbani, faizli işlemleri şöyle değerlendirmektedir:
Faizli her akit haramdır, haram bir akit vasıtasıyla elde edilen kazanç da haramdır. Dolayısıyla faize para yatıran kişinin elde edeceği faiz ile birlikte anaparası da haram olur. Çünkü borçluya (mustakriz) faizli kredi açan sermaye sahibi (mukriz), borçluya verdiği anapara karşılığında ancak, faizi alabilir.(7)
İmamı Rabbani, devamla “faizin haramlığını düzenleyen kesin nasslar ihtiyaç sahibini de ihtiyaç sahibi olmayanı da kapsamakta ve dolayısıyla, ihtiyaç sahibini ayırmak, bu kesin hükmü nesh etmek anlamına gelmektedir. Yani, faizli işlemin faizi haram olduğu gibi faizli işlemi yapmanın kendisi de haramdır. İhtiyaç, faizi helal kılacak bir mazeret değildir. Şayet ihtiyaç, faizi helal kılacak meşru bir mazeret olsaydı, Kur’an-ı Hakim’in yasakladığı faiz alanı kalmayacaktı, çünkü, faiz veren herkes ihtiyaçtan dolayı faiz vermektedir” demektedir.(8)
Evet mesken, bir zarurettir. Ancak, mülkiyeti şart değildir, kiralama gücü de bir alternatiftir. Araba bir ihtiyaçtır, ancak kamu ulaşım bir alternatiftir.
