Konuya cevap cer

Cevap: Lem'alar - Sayfa No:22

İşte kalb, akıl, şuur sahibi olan bir adam, bu ciheti düşünürse anlar ki, bir şeyden çok şeyleri îcad edip çıkartmak ve çok şeyleri birşeye tahvil etmek, ancak herşeyi halk eden ve herşeyi yapan Sânia mahsus bir sikkedir.

  İKİNCİ LEM’A: Sayısız hâtemlerden canlı mahlûkata vaz’ edilen hayat hâtemine bakınız. Evet, canlı bir mahlûk, câmiiyeti itibarıyla, kâinata küçük bir misaldir, şecere-i âleme güzel ve tatlı bir meyvedir, kevn ve vücuda bir nüvedir ki, Cenâb-ı Hak o nüvede pek çok âlemlerin örneklerini derc etmiştir. Sanki, o zîhayat gayet hakîmâne muayyen nizamlarla bütün vücutlardan sağılmış bir katre veya bir noktadır. Bu itibarla, bir zîhayatı halk etmek, bütün kâinatı yed-i tasarrufuna alan Cenâb-ı Haktan maada hiçbirşeye isnad edilemez.  Evet, aklı bozulmayan bir şahıs, teemmülü neticesinde anlar ki, meselâ balarısını pek çok şeylere fihriste yapan ve kitab-ı kâinatın ekser mesâilini insanın mahiyetinde yazan ve incir nüvesinde incir ağacının programını derc eden ve insanın kalbini binlerce âlemlere örnek ve pencere yapan ve beşerin kuvve-i hafızasında tarih-i hayatını taallûkatıyla beraber yazan, ancak ve ancak herşeyi yaratan Hâlık olabilir. Ve böyle bir tasarruf, yalnız ve yalnız Rabbü’l-Âlemîne mahsus bir hâtemdir. 

 ÜÇÜNCÜ LEM’A: Cenâb-ı Hakkın canlı mahlûkata bastığı hayat hâteminin gayr-ı mütenâhî nakış ve keyfiyetlerinden bir nümuneyi göstereceğiz. Şöyle ki:  Nasıl ki suyun katrelerinden, şişenin parçalarından tut, seyyar yıldızlara kadar şeffaf veya şeffaf gibi herşeyde şemsin cilvelerinden şemse mahsus bir turra, bir cilve bulunur. Kezalik, Şems-i Ezelînin de bütün canlı mahlûkatta “ihya ve nefh-i hayat” cihetiyle bir tecellî-i ehadiyeti vardır ki, bütün esbab iktidar ve ihtiyar

Cenâb-ı Hak: Hakkın ta kendisi olan sonsuz şeref ve yücelik sahibi Allah	Hâlık: her şeyi yaratan Allah
Rabbü'l-Âlemîn: âlemlerin Rabbi olan Allah	Sâni: her şeyi san’atla yaratan Allah
beşer: insanlık	cihet: yön, taraf
cilve: görüntü, akis	câmiiyet: kapsamlı oluş
derc etmek: içine yerleştirmek	ekser: pek çok
esbab: sebebler	fihriste: özet, içindekiler bölümü
gayet: son derece	gayr-ı mütenâhî: nihayetsiz, sonsuz
hakîmâne: hikmetle, bir maksat ve faydaya yönelik bir şekilde	halk etmek: yaratmak
hâtem: mühür	ihya: hayat verme, diriltme
iktidar: güç, kudret	isnad etmek: dayandırmak
itibarla: …bakımıdan, özellikle	itibarıyla: özelliğiyle
katre: damla	kevn: varlık, âlem, kâinat
keyfiyet: hal, özellik, nitelik	kezalik: bunun gibi
kitab-ı kâinat: kâinat kitabı	kuvve-i hafıza: hafıza gücü, bellek
kâinat: evren, bütün yaratılmışlar	maada: başka, dışında, ötesinde
mahiyet: öz nitelik, içyapı	mahlûk: yaratılmış, varlık
mahlûkat: yaratılmışlar, varlıklar	mahsus: has, özel
mesâil: meseleler	misal: örnek, benzetme
muayyen: belirlenmiş, kararlaştırılmış	nakış: işleme, süsleme
nefh-i hayat: hayat üfleme; cansızlara can verme	netice: son, sonuç
nizam: düzen	nümune: örnek, misal
nüve: çekirdek	seyyar: hareketli, yerinde sabit durmayan
sikke: damga, işaret	taallûkat: ilgili unsurlar
tahvil etmek: dönüştürmek, değiştirmek	tarih-i hayat: hayat tarihi, özgeçmiş
tasarruf: dilediği gibi kullanma ve yönetme	tecellî-i ehadiyet: Allah’ın birliğinin her bir varlıkta görünmesi
teemmül: düşünme, inceden inceye araştırma	turra: padişaha özel mühür, nişan
vaz’ edilen: konulan, yerleştirilen	vücud: varlık, var oluş
yed-i tasarruf: tasarruf eli, icraat sahibi	zîhayat: canlı
âlem: dünya, kâinat	îcad etmek: var etmek, ortaya çıkarmak
Şems-i Ezelî: Ezelî Güneş; yokluk ve hiçlik karanlıklarını eserleriyle aydınlatan mânâsında Allah’ın unvanı	şecere-i âlem: âlem ağacı, bir ağaca benzeyen kâinat
şems: güneş	şuur: bilinç, anlayış, idrak