Konuya cevap cer

Reşhalar

Tenbih

Hâlık-ı Âlemi bize târif ve ilân eden deliller ve burhanlar, lâyüad ve lâyuhsâdır. O delillerin en büyükleri üçtür.Birincisi: Bazı âyetlerini gördüğün, işittiğin şu kitab-ı kebir-i kâinattır.

İkincisi: Bu kitabın âyetü’l-kübrâsı ve divan-ı nübüvvetin hâtemi ve künûz‑u mahfiyenin miftahı olan Hazret-i Muhammed Aleyhissalatü Vesselâmdır. 

Üçüncüsü: Kitab-ı âlemin tefsiri ve mahlûkata karşı Allah’ın hücceti olan Kur’ân’dır.

Şimdi, birkaç reşha zımnında ikinci burhanı tariften sonra sözlerini dinleyeceğiz.

BİRİNCİ REŞHA: Arkadaş! Hâlıkımızı tarif eden, pek büyük bir şahsiyet-i mâneviyeye mâlik, burhan-ı nâtık dediğimiz, “Hazret-i Muhammed Aleyhissalâtü Vesselâm kimdir?” diye yapılan suale cevaben deriz ki:

Hazret-i Muhammed (a.s.m.) öyle bir zâttır ki, azamet-i mâneviyesinden dolayı sath-ı arz, o zâtın mescid-i aksâsıdır. Mekke-i Mükerreme onun mihrabı, Medine-i Münevvere onun minber-i fazl-ı kemâlidir. Cemaat-ı mü’minîne en son ve en âli imam ve nev-i beşerin hatîb-i şehîridir; saadet düsturlarını beyan

Aleyhissalatü Vesselâm: Allah’ın salât ve selâmı onun üzerine olsun	Hâlık: herşeyi var eden yaratıcı Allah
Hâlık-ı Âlem: âlemin yaratıcısı Allah	Medine-i Münevvere: (bk. bilgiler – Medine)
Mekke-i Mükerreme: (bk. bilgiler – Mekke)	Mescid-i Aksâ: (bk. bilgiler)
Reşhalar: "sızıntılar " mânâsına gelen bir risale	azamet-i mâneviye: mânevî büyüklük
burhan: güçlü ve sarsılmaz delil, kanıt	burhan-ı nâtık: konuşan delil
cemaat-ı mü'minîn: mü’minler cemaati, topluluğu	cevaben: cevap olarak
divan-ı nübüvvet: peygamberlik divanı	düstur: kâide, kural
hatîb-i şehîr: çok meşhur hatip	hâtem: mühür, damga
hüccet: kanıt, delil	kitab-ı kebir-i kâinat: büyük kâinat kitabı
kitab-ı âlem: âlem kitabı; bir kitap gibi her bir varlığıyla iman esaslarını gösteren kâinat	künûz-u mahfiye: gizli hazineler
lâyüad ve lâyuhsâ: sayısız ve hesap edilemeyecek kadar çok	mahlûkat: yaratılmışlar, varlıklar
miftah: anahtar	mihrab: câmide imamın namaz kıldırdığı yer
minber-i fazl-ı kemâl: mükemmellik ve fazilet minberi	mâlik: sahip
nev-i beşer: insan nevi, insanlık	reşha: “sızıntı” mânâsını taşıyan başlıklardan her birisi
saadet: mutluluk	sath-ı arz: yeryüzü
sual: soru	tefsir: yorum, açıklama
tenbih: ikaz, uyarı	zat: kişi
zımnında: dahilinde, içinde	âli: yüksek, yüce
âyet: delil; Kur’ân’daki âyetler gibi, iman esaslarına delâlet eden kâinattaki herbir fiil, hâl ve varlık	âyetü'l-kübrâ: büyük delil, alâmet
şahsiyet-i mâneviye: belli bir kişi olmayıp bir topluluktan meydana gelen mânevî kişilik