Konuya cevap cer

Cevap: Reşhalar - Sayfa: 38

âyat-ı tekviniyeye sahifeler, esmâ-i İlâhiyeye ayineler suretine inkılâp ederler.

Hülâsa: İman nuruyla âlem öyle terakki eder ki, “Hikmet-i Samedâniye Kitabı” namını alıyor. Ve insan, zelil ve fakir ve âciz hayvanların sırasından çıkar; zaafının kuvvetiyle, aczinin kudretiyle, ubudiyetinin şevketiyle, kalbinin şuaıyle, aklının haşmet-i imaniyesiyle hilâfet ve hâkimiyetin zirvesine yükselmiştir. Hattâ acz, fakr, ihtiyaç ve akıl onun sukutuna esbab iken, suud ve yükselmesine sebep olurlar. Zulmetli, karanlıklı bir mezar-ı ekber suretinde görünen zaman-ı mazi, enbiya ve evliyanın ziyasıyla ziyadar ve nuranî görünmeye başlar. Karanlıklı gece şeklinde olan istikbal, Kur’ân’ın ziyasıyla tenevvür eder, Cennetin bostanları şekline girer. Buna binaen, o zât-ı nurânî olmasaydı, kâinat da, insan da, herşey de adem hükmünde kalır, ne kıymeti olur ve ne ehemmiyeti kalırdı.

Binaenaleyh, bu kadar garip, acip, güzel kâinat için böyle tarifat ve teşrifatçı bir mürşid-i harika lâzımdır. “Eğer bu zât (a.s.m.) olmasaydı kâinat da olmazdı” meâlinde 1  لَوْلاَكَ لَوْلاَكَ لَمَا خَلَقْتُ اْلاَفْلاَكَolan hadis-i kudsî şu hakikatı tenvir ediyor.

ALTINCI REŞHA: Arkadaş! O hutbe-i ezeliyeyi okuyan zât, kâinatın kemâlâtını keşfeden canlı bir güneştir; saadet-i ebediyeyi ihbar ve tebşir ediyor. Nihayetsiz

[NOT]Dipnot-1 Ali el-Kàri, Şerhü’ş-Şifâ, 1:6; Aclunî, Keşfü’l-Hafâ, 2:164.

 

[/NOT]

Hikmet-i Samedâniye Kitabı: hiç kimseye muhtaç olmayan Allah’ın, bir kitap misâli, bütün hikmetlerini sergilediği kâinat ve varlıklar âlemi	acip: hayret verici, şaşırtıcı
acz: acizlik, güçsüzlük	adem: hiçlik, yokluk
binaen: -dayanarak	binaenaleyh: bundan dolayı
ehemmiyet: değer, önem	enbiya: nebiler, peygamberler
esbab: sebebler	esmâ-i İlâhiye: Cenab-ı Allah’ın isimleri
evliya: Allah dostları, velîler	fakr: fakirlik, muhtaçlık
hadis-i kudsî: mânâsı Allah tarafından Peygamberimize (a.s.m.) ilham edilen, kelimeleri Peygamberimize (a.s.m) ait olan hadis	hakikat: bir şeyin aslı ve esası, gerçek mahiyeti
haşmet-i imaniye: imandan kaynaklanan büyüklük, görkem	hilâfet: halifelik; insanların yeryüzünde Allah'ın halifesi oluşu
hutbe-i ezeliye: ezelî hutbe; Kur’ân-ı Kerim	hâkimiyet: egemenlik, hükümranlık
hükmünde kalmak: benzer bir şeyle aynı hükümde olmak	hülâsa: öz, özet
ihbar etmek: haber vermek	inkılâp etmek: değişmek, dönüşmek
istikbal: gelecek	kemâlât: mükemmel özellikler
keşfeden: açığa çıkaran	kudret: güç, iktidar
kâinat: evren	mezar-ı ekber: çok büyük mezar
meâlinde: mânâsında	mürşid-i harika: en harika bir şekilde insanlara yol gösteren ve rehberlik yapan
nam almak: adını taşımak	nuranî: aydınlık, ışık saçan
reşha: “sızıntı” mânâsını taşıyan başlıklardan her birisi	saadet-i ebediye: sonsuz mutluluk
sukut: düşüş	suret: biçim, şekil
suud: yükselme	tarifat ve teşrifatçı: tarif eden ve yönlendiren rehber
tebşir etmek: müjdelemek	tenevvür etmek: nurlanmak, aydınlanmak
tenvir etmek: aydınlatmak, nurlandırmak	terakki etmek: yükselmek, ilerlemek
ubudiyet: kulluk, ibadet	zaaf: zayıflık, güçsüzlük
zaman-ı mazi: geçmiş zaman	zelil: aşağı, alçak
zirve: doruk, en üst aşama	ziya: ışık
ziyadar: ışık saçan, aydınlatan	zulmet: karanlık
zât: Hz. Muhammed (a.s.m.)	zât-ı nuranî: etrafını nûrlandıran ve aydınlatan zât; Hz. Peygamber (a.s.m.)
âciz: güçsüz, elinden bir şey gelmeyen	âlem: dünya
âyat-ı tekviniye: yaratılışa ait deliller, bütün varlıklar	şevket: büyüklük, haşmet
şua: ışık, parıltı