Orijinal metin: Bir gün, muallem arkadaşı ona dedi:
Sadeleştirilmiş metin: Bir gün, talimli arkadaşı ona şöyle dedi
Burada çok gülünç bir durum vardır.
1. 2 cümle önce “talim” kelimesini anlaşılmıyor zannıyla uydurma bir kelime olan “eğitim” ile sadeleştirenler burada “muallem” kelimesini “talimli” olarak sadeleştirmişlerdir. Bu yapılan iş ise tam manasıyla bir tezattır. Yani “talim” kelimesini sadeleştirenler “muallem” kelimesini “talimli” olarak sadeleştirmek ile kendi içlerinde tezata düştüklerinin farkına varamamışlardır.
2. Orijinal metinde olmayan ve metnin anlaşılmasına en küçük bir katkısı olmayan “şöyle” kelimesini eklemişlerdir.
Orijinal metin: - Birader, asıl vazifen, talim ve muharebedir. Sen, onun için buraya getirilmişsin. Padişaha itimad et. O, seni aç bırakmaz. O, onun vazifesidir. Hem sen, aciz ve fakirsin; her yerde kendini beslettiremezsin. Hem, sana asidir der, ceza verirler.
Sadeleştirilmiş metin: Arkadaş, asıl vazifen eğitim almak ve savaşmaktır. Sen onun için buraya getirildin. Padişaha güven, o seni aç bırakmaz. Çünkü bu, onun vazifesidir. Hem sen aciz ve fakirsin, kendine her yerde yiyecek bulamazsın. Hem çalışmazsan sana asi der, ceza verirler.
Bu kadar uzun bir metinde anlaşılmayan tek bir kelime dahi yoktur. Onun için yapılan her değişiklik sadeleştirme adına değil, tahrip adına yazılacaktır.
1. “birader” kelimesi “kardeş” manasına geldiği halde sadeleştirilmiş metinde “arkadaş” olarak sadeleştirilmiştir. Halbuki bir önceki cümlede zaten “arkadaş” kelimesi kullanılmıştır. Az bir dikkat ile anlaşılabilecek bir şeydir.
2. “talim” kelimesi “eğitim almak” olarak değiştirilmiştir. Buna dair izahı yukarıda yaptığımız için tekrar etmiyoruz.
3. “muharebe” kelimesi “savaşmak” olarak değiştirilmiştir. Buradaki manası doğru verilmiştir. Halbuki bu kelimenin kökü olan “harb” kelimesi önceki cümlelerde “hizmet” olarak olarak sadeleştirildiğine göre burada “hizmet etmek” olarak sadeleştirilmeliydi. İşte bir tezat daha…
4. “getirilmişsin” kelimesi lüzumsuz yere “getirildin” olarak değiştirilmiştir. Yapılan bu değişikliğin sadeleştirmeyle alakası yoktur.
5. “itimad” kelimesi “güven” olarak değiştirilmiştir. Bizce “itimad” kelimesi az çok bilinen bir kelimedir. Zaten metnin gelişinden manası anlaşılmakla beraber devam eden cümlelerde bu kelimenin karşılığı olan “emniyet” kelimesi kullanılmıştır.
6. “O, onun vazifesidir” cümlesi “Çünkü bu, onun vazifesidir” olarak değiştirilmiştir. Yapılan bu değişiklik sadeleştirme olmayıp, doğrudan doğruya tahriptir. Çünkü yapılan değişikliğin mananın anlaşılmasına en küçük bir katkısı dahi olmadığı gibi, orijinal cümleden daha uzun olmuştur.
7. “Her yerde kendini beslettiremezsin” cümlesi “kendine her yerde yiyecek bulamazsın” olarak değiştirilmiştir. Öncelikle yapılan bu değişikliğin sadeleştirme olmadığı, sonra orijinal metinden daha uzun bir cümle olduğu, sonra mana değiştirilmiştir. Çünkü “kendini beslettiremezsin” ifadesi hatalı olarak “kendine........yiyecek bulamazsın” olarak değiştirilmiştir. Orijinal metinde başkaları mesela devlet tarafından kendisinin beslettirilmesinden bahsedilirken, sadeleştirilmiş metinde kendisinin yiyecek bulamamasından bahsedilmiştir. İki mana ise birbirinden tamamen farklıdır.
8. Orijinal metinde olmayan “çalışmazsan” kelimesi eklenmiştir. Halbuki askerin vazifesi “çalışmak” değil, “talim ve muharebe”dir. Dolayısıyla buradaki mana bozulmuş olup, iki ifade arasında epey bir fark vardır. Orijinal metinde çalışmak manası mevcut değildir.
