Cevap: Sadeleştirme Hatalarla Dolu - Birinci Söz
Orjinal metin: Evet. Nasıl ki, görsen, bir tek adam geldi, bütün şehir ahalisini cebren bir yere sevk etti ve cebren işlerde çalıştırdı. Yakînen bilirsin, o adam kendi namıyla, kendi kuvvetiyle hareket etmiyor. Belki o bir askerdir, devlet namına hareket eder, bir padişah kuvvetine istinad eder.
Sadeleştirilmiş metin: Evet, nasıl ki, bütün şehir ahâlisini zorla bir yere sevk eden ve çalıştıran bir adam görsen onun kendi adına, kendi kuvvetiyle hareket etmediğini, bir asker olduğunu şüphesiz bilirsin. O adam, devlet namına hareket eder ve bir padişahın kuvvetine dayanır.
- "Evet." "Evet," e dönüştürülmüş. Görünüşte aynı, anlamı değiştirecek birşey yok belki ama Üstad noktayı koymuş. Sadeleştirme daha kolay anlatma maksadı taşıyorsa noktayı kaldırıp virgül koymakla bunun olamayacağı kesin. Böyle ayrıntılara takılmak istemezdim ama sadeleştirme denen şeyin aslını zerre kadar muhafaza edemeyeceğini her şekliyle göstermek istiyorum. Gördüğünüz gibi sözde samimi olarak başlayan bir faaliyet, nasıl keyfiyete dönüşmüş. Manayı zorlamayan, aksine kolaylığı sağlayan virgülü noktayı kaldırmanın samimiyetle ne ilgisi var ?
- "Nasıl ki, görsen, bir tek adam geldi, bütün şehir ahalisini cebren bir yere sevk etti ve cebren işlerde çalıştırdı. Yakînen bilirsin, o adam kendi namıyla, kendi kuvvetiyle hareket etmiyor." "nasıl ki, bütün şehir ahâlisini zorla bir yere sevk eden ve çalıştıran bir adam görsen onun kendi adına, kendi kuvvetiyle hareket etmediğini, bir asker olduğunu şüphesiz bilirsin." şeklinde değiştirilmiş. İki cümle tek cümle yapılmış. Yine cümledeki letafet ve anlam bir nebze bozulmuş. Heleki cümlenin sonundaki kısma "Yakînen bilirsin, o adam kendi namıyla, kendi kuvvetiyle hareket etmiyor." "bir adam görsen onun kendi adına, kendi kuvvetiyle hareket etmediğini, bir asker olduğunu şüphesiz bilirsin." "bir asker" nerden ve nasıl girdi çözebilen varsa buyursun söylesin..Yahu bu cümlede asker diye bir kelime geçiyor mu ? Askeri nerden çıkardın, nerden buldun..? Şimdi bu samimiyet mi keyfiyet mi ?
- "Belki o bir askerdir, devlet namına hareket eder, bir padişah kuvvetine istinad eder." "O adam, devlet namına hareket eder ve bir padişahın kuvvetine dayanır." şeklinde değişmiş. Burda da "orjinalinde "asker" olduğu halde, sadeleştirilmiş metinde "o adam" diye değiştirilmiş. Yani "asker" olmayan cümleye "asker" sokulmuş, "asker" olan cümlede de kaldırılıp yerine "o adam" konulmuş. Buyrun başka bir keyfiyet örneği daha..Hem iki cümle kesinlikle birbirinin aynı değil. Üstadın "belki o bir askerdir" diye başlattığı kısmı sadece "o adam" diye çevirmek, resmen cümleyi imha etmektir. Sonra "devlet namına hareket eder, bir padişah kuvvetine istinad eder." "devlet namına hareket eder ve bir padişahın kuvvetine dayanır." bu cümlenin orjinalinde anlaşılmayacak tek kısım "istinad eder" kısmı olabilir. O da zaten değştirilmiş. Peki "padişah" neden "padişahın" oldu ve orjinalinde olmayan "ve" nin konulmasındaki hikmet nedir ? Samimiyet mi ? Keyfiyet mi ? Yoksa "ve" olmayınca anlaşılmadığından mı ? Hangisi ?
