Tarikatların Çeşitleri:
Tarikatları değişik açıdan çeşitlendirmeler olmuştur. Mesela zikir yapma şekillerine göre ikiye ayrılır.
1-Hafiî (gizli zikir)
2-Cehrî (açık zikir)
Takip ettikleri metoda göre ise üçe ayrılır:
1-Tarik-i Ahyar: İbadet ve muameleler üzerinde çokça dururlar. Zahitler yolu da denir.
2-Tarik-i Ebrar: Güzel ahlaka ve gönül saflığına ermek için mücahede ve riyazeti esas alırlar.
3-Tarik-i Şettar: Aşk, muhabbet, vecd ve cezbe yoludur.
Silsilelerine göre dörde ayrılır:
1-Bekriyye veya Sıddıkiyye: Silsilesi Hz. Ebu Bekir’e (r.a) dayananlar.
2-Ömeriyye veya Farukiyye: Silsilesi Hz. Ömer (r.a)’e dayananlar.
3-Osmaniyye: Silsilesi Hz. Osman (r.a)’a dayananlar.
4-Aleviyye: Silsilesi Hz. Ali (r.a)’ye dayananlar.
İnanç sistemlerinin Hak veya Batıl oluşuna göre ikiye ayrılır:
1-Hak (bâşer’) Tarikatlar: Şeriata bağlı kurulan tarikatlar.
2-Batıl (bîşer’) Tarikatlar: Bunlar da iki kısımdır ;
1-Çıkışında hak, sonra batıl olanlar. Bektaşilik gibi.
2-Çıkışında İslam’a ters tarikatlar. Hurufilik, Kalenderilik gibi.
Usullerine göre ikiye ayrılırlar:
1-Ruhani Tarikatlar.
2-Nefsani Tarikatlar.
Yukarıda sayılan bütün çeşitler, aslında son iki çeşidin içinde görülebildiği için, onlar hakkında gerekli açıklamaları zikredelim.
