Hiç kimse baskıyla istemediği bir şeyi yapmak istemez; hele gençler asla!.. Onları hangi yaşta olursa olsun yetişkin bir birey gibi değerlendirip öyle yaklaşmak gerekir. Ebeveyn olmak çok özel; ama bir o kadar da hassasiyet gerektiren karmaşık ve zor bir süreçtir. Bireylerin çocuk yetiştirirken yanlış tutumlar içinde olmaları çocuklarını bütünüyle etkiler ve ilerleyen zamanlarda telafisi zor kişilik veya davranış problemlerine neden olur.
Hatalı ana-baba tutumlarından biri de; baskıcı ve sert otoriter ebeveyn tutumudur. Bu tutumu sergileyen ebeveynler de çoğu zaman yanlış yaptıklarının farkında değillerdir. Onlar kendilerince çocuğu disipline ediyorlardır veya çocukları çok zor olduğundan yapacak başka bir şeyleri kalmamıştır. Fakat bu tutum her halükarda sonuç vermediği gibi genci olumsuz etkiler.
[SIZE=+1]KİMDİR BASKICI VE SERT OTORİTER EBEVEYN?[/SIZE]
* Evde söz hakkı bütünüyle ebeveynde toplanmıştır. Konuşulan konu ergeni ilgilendirse veya tamamen onunla ilgili olsa bile ergene söz hakkı verilmez, konuyla ilgili fikri alınmaz.
* Fiziksel veya sözel şiddet, cezanın her türü evde disiplin aracı olarak kullanılabilir.
* Ergenin eve giriş çıkış saatleri, giyimi kuşamı, konuşacakları, arkadaşları vsbütünüyle ebeveynin kontrolü altındadır.
* Aile içinde bireye saygı anlayışı yoktur.
* Evin genel havası gergindir.
* Bu ailelerde çocuklar ile ebeveynler arası duygusal veya sosyal bağ oldukça zayıftır.
* Ebeveyn çocuğuyla etkili bir biçimde iletişime geçemez, ergen de ebeveyni ile iletişime geçmekten çekinir.
* İletişim genellikle emir cümleleri şeklinde tek taraflı olarak yapılır. Yani evde ya güçlü üye konuşuyordur veya yaşça büyük üye.
* Bu ebeveynler güçlü oluşlarını sert oluşlarına bağlamışlardır ve en ufak bir sevgi gösterisi ile bu gücü kaybedeceklerine inanırlar.
* Bu ebeveynler genellikle sevmeyi bilmezler, daha doğrusu gösteremezler. Çünkü kendileri de ağırlıklı olarak baskıcı bir ev ortamında büyütülmüş ve yeterince sevgi görememişlerdir.
[SIZE=+1]Kendilerini ifade edemeyen gençler yetişiyor[/SIZE]
Küçük yaşlardan itibaren baskıcı bir ortamda büyütülen tüm davranışları kontrol altında tutulup sürekli engellenen, sert muameleye tabi tutulan çocukların ilerleyen ergenlik dönemlerinde ciddi sorunlar yaşadıklarına şahit oluruz. Şöyle ki:
* Bu ailelerde yetişen bireylerin ergenlik döneminde ya çok çekingen ve kendisini ifade edemeyen bireyler olduğu veya başlangıçta edilgen yapıdaki bu gençlerin ilerleyen ergenlik dönemlerinde agresif tutumlar içinde olan, öfkeli ve asosyal bireyler oldukları görülür. Yani sonuç her iki durumda da kötüdür.
* Bu ailelerde yetişenler aileleri ile yeterli bağ kuramadıklarından ergenlik döneminde bütünüyle ebeveynlerinden ve evlerinden uzak kalmayı tercih eder. Zaruri durumlar dışında ebeveynleri ile iletişime girmezler.
* Kendilerini doğru bir biçimde ifade edemezler.
* Başlangıçta ebeveynlerine güvenemeyen ve onları kendine dayanak olarak görmeyen bu bireyler genel anlamda yaşamlarında özgüven problemi yaşayan bireyler olurlar.
* Disiplini bu şekilde elde etmeye çalışan ebeveynler büyük bir yanılgı içindedirler. Çünkü bu çocuklar doğruyu sadece hissettikleri korku duygusundan dolayı kısa bir süre için benimserler; fakat kendilerine sunulan doğrular içselleşmediği sürece bu çocuklar aslında gerçek anlamda disipline edilmiş sayılmaz.
* Ebeveynlerini model alma ihtimalleri yüksektir. Özellikle kendi kuracakları aile yuvasında kendileri de hatalı tutum sergileyebilirler.
* Ergenlik döneminin de etkileri ile birleşince bu ailelerin çocuklarının hırçınlıkları diğer ergenlere göre daha fazla olacaktır.
* Bütün bu nedenlerden dolayı baskıcı ve sert otoriter tutumu benimseyen ailelerin kendilerindeki bu hatayı fark etmeleri ve bir an önce davranış değişimine girmeleri gerekmektedir. Bu ailelerin en büyük yanılgısı şimdiden sonra değişirsem çocuğumuz şımarırdüşüncesidir. Böyle bir şey yoktur. Ebeveynden istenen disiplini bırakması değildir. Yani ebeveyn disiplini bırakmayacak, sadece baskı ile elde etmeye çalıştığı disiplini doğru ve demokratik tutumla elde etmeye çalışacaktır. Yoksa tamamen gevşek olunması ve disiplinin kaldırılması değildir istenen. Ayrıca bu ailelerin sözel veya fiziksel şiddete son vermeleri, ev, aile veya çocukları ile ilgili mevzularda çocuklarının fikrini alıp kullanmaları, kısacası çocuklarını hangi yaşta olursa olsun bir birey olarak kabul edip öylece yaklaşmaları gerekmektedir.
Ergenlere özel:
[SIZE=+1]Öfkeyi içine atıp büyütme[/SIZE]
Şayet ailenin baskıcı ve sert otoriter olduğunu düşünüyorsan bu yaşadıklarını veya hissettiklerini onlara hissettirmelisin. Susup içindeki öfkeyi büyütmenin sana hiçbir faydasının olmayacağını unutma. Ebeveyninin sakin bir zamanında onlarla konuşabilir veya onlara kendini ifade eden bir mektup yazabilirsin. Yapıcı bir biçimde suçlama yapmaksızın kendini ifade edebilirsen, ebeveynin seni anlamaya çalışacaktır. Bu aşamadan sonra ise yapacağın şey, sabırla beklemektir. Unutma, yılların kalıplaştırdığı davranışların değişmesi için zamana ihtiyacınız olacak.
Hatalı ana-baba tutumlarından biri de; baskıcı ve sert otoriter ebeveyn tutumudur. Bu tutumu sergileyen ebeveynler de çoğu zaman yanlış yaptıklarının farkında değillerdir. Onlar kendilerince çocuğu disipline ediyorlardır veya çocukları çok zor olduğundan yapacak başka bir şeyleri kalmamıştır. Fakat bu tutum her halükarda sonuç vermediği gibi genci olumsuz etkiler.
[SIZE=+1]KİMDİR BASKICI VE SERT OTORİTER EBEVEYN?[/SIZE]
* Evde söz hakkı bütünüyle ebeveynde toplanmıştır. Konuşulan konu ergeni ilgilendirse veya tamamen onunla ilgili olsa bile ergene söz hakkı verilmez, konuyla ilgili fikri alınmaz.
* Fiziksel veya sözel şiddet, cezanın her türü evde disiplin aracı olarak kullanılabilir.
* Ergenin eve giriş çıkış saatleri, giyimi kuşamı, konuşacakları, arkadaşları vsbütünüyle ebeveynin kontrolü altındadır.
* Aile içinde bireye saygı anlayışı yoktur.
* Evin genel havası gergindir.
* Bu ailelerde çocuklar ile ebeveynler arası duygusal veya sosyal bağ oldukça zayıftır.
* Ebeveyn çocuğuyla etkili bir biçimde iletişime geçemez, ergen de ebeveyni ile iletişime geçmekten çekinir.
* İletişim genellikle emir cümleleri şeklinde tek taraflı olarak yapılır. Yani evde ya güçlü üye konuşuyordur veya yaşça büyük üye.
* Bu ebeveynler güçlü oluşlarını sert oluşlarına bağlamışlardır ve en ufak bir sevgi gösterisi ile bu gücü kaybedeceklerine inanırlar.
* Bu ebeveynler genellikle sevmeyi bilmezler, daha doğrusu gösteremezler. Çünkü kendileri de ağırlıklı olarak baskıcı bir ev ortamında büyütülmüş ve yeterince sevgi görememişlerdir.
[SIZE=+1]Kendilerini ifade edemeyen gençler yetişiyor[/SIZE]
Küçük yaşlardan itibaren baskıcı bir ortamda büyütülen tüm davranışları kontrol altında tutulup sürekli engellenen, sert muameleye tabi tutulan çocukların ilerleyen ergenlik dönemlerinde ciddi sorunlar yaşadıklarına şahit oluruz. Şöyle ki:
* Bu ailelerde yetişen bireylerin ergenlik döneminde ya çok çekingen ve kendisini ifade edemeyen bireyler olduğu veya başlangıçta edilgen yapıdaki bu gençlerin ilerleyen ergenlik dönemlerinde agresif tutumlar içinde olan, öfkeli ve asosyal bireyler oldukları görülür. Yani sonuç her iki durumda da kötüdür.
* Bu ailelerde yetişenler aileleri ile yeterli bağ kuramadıklarından ergenlik döneminde bütünüyle ebeveynlerinden ve evlerinden uzak kalmayı tercih eder. Zaruri durumlar dışında ebeveynleri ile iletişime girmezler.
* Kendilerini doğru bir biçimde ifade edemezler.
* Başlangıçta ebeveynlerine güvenemeyen ve onları kendine dayanak olarak görmeyen bu bireyler genel anlamda yaşamlarında özgüven problemi yaşayan bireyler olurlar.
* Disiplini bu şekilde elde etmeye çalışan ebeveynler büyük bir yanılgı içindedirler. Çünkü bu çocuklar doğruyu sadece hissettikleri korku duygusundan dolayı kısa bir süre için benimserler; fakat kendilerine sunulan doğrular içselleşmediği sürece bu çocuklar aslında gerçek anlamda disipline edilmiş sayılmaz.
* Ebeveynlerini model alma ihtimalleri yüksektir. Özellikle kendi kuracakları aile yuvasında kendileri de hatalı tutum sergileyebilirler.
* Ergenlik döneminin de etkileri ile birleşince bu ailelerin çocuklarının hırçınlıkları diğer ergenlere göre daha fazla olacaktır.
* Bütün bu nedenlerden dolayı baskıcı ve sert otoriter tutumu benimseyen ailelerin kendilerindeki bu hatayı fark etmeleri ve bir an önce davranış değişimine girmeleri gerekmektedir. Bu ailelerin en büyük yanılgısı şimdiden sonra değişirsem çocuğumuz şımarırdüşüncesidir. Böyle bir şey yoktur. Ebeveynden istenen disiplini bırakması değildir. Yani ebeveyn disiplini bırakmayacak, sadece baskı ile elde etmeye çalıştığı disiplini doğru ve demokratik tutumla elde etmeye çalışacaktır. Yoksa tamamen gevşek olunması ve disiplinin kaldırılması değildir istenen. Ayrıca bu ailelerin sözel veya fiziksel şiddete son vermeleri, ev, aile veya çocukları ile ilgili mevzularda çocuklarının fikrini alıp kullanmaları, kısacası çocuklarını hangi yaşta olursa olsun bir birey olarak kabul edip öylece yaklaşmaları gerekmektedir.
Ergenlere özel:
[SIZE=+1]Öfkeyi içine atıp büyütme[/SIZE]
Şayet ailenin baskıcı ve sert otoriter olduğunu düşünüyorsan bu yaşadıklarını veya hissettiklerini onlara hissettirmelisin. Susup içindeki öfkeyi büyütmenin sana hiçbir faydasının olmayacağını unutma. Ebeveyninin sakin bir zamanında onlarla konuşabilir veya onlara kendini ifade eden bir mektup yazabilirsin. Yapıcı bir biçimde suçlama yapmaksızın kendini ifade edebilirsen, ebeveynin seni anlamaya çalışacaktır. Bu aşamadan sonra ise yapacağın şey, sabırla beklemektir. Unutma, yılların kalıplaştırdığı davranışların değişmesi için zamana ihtiyacınız olacak.