bir defter yaprağının üzerine bir kilogramlık ağırlık koyduğunuzda, kağıt yırtılır.
defter kağıdına yukarıdan uygulanan bu kuvvetin aynınısını ağıdan da uygularsanız, kağıt yırtılmadan üzerindeki 1kg lık ağırlığı "taşıyabilir".
ilk durumda kağıdın yırtılma nedeni, kağıt moleküllerinin arasındaki bağ kuvvetinin ve esnekliğinin, üzerine konan 1kg kuvvetten daha az olması ve bu kuvvete direnç gösterememesidir.
ikinci durumda dışarıdan gelen destek, yükü dengeler ve kağıt kendisinden beklenmeyecek şekilde, inceliğine narinliğine rağmen üzerine konan 1kg lık yükü "taşıyabilir".
---
atmosferin üzerimizde oluşturduğu basınç,
içeriden herhangi bir destek olmaması halinde, bizi yerle bir eder.
bir vakum ortamı oluşturmak için yapılan ilk deneylerde, tahtadan kusursuz bir küre yapılır, ve bir piston yardımıyla içindeki hava boşaltılmaya bağlanır,
bir süre sonra kürenin şekli değişmeden içerideki hava dışarı çıkarılamaz,
içerisi boşaldıkça, yani iç basınç azaldıkça, küre çatırdamaya başlar ve parçalanır.
ilk durum ve son durum arasındaki farkı incelersek;
ilk durumda kürenin içi hava ile doludur, ve dışarıdada tonlarca atmosfer bascını olmasına rağmen herhangi bir sorun olmadan tahta küre varlığını sürdürmeye devam eder çünkü tahta küreyi oluşturan moleküller arası bağlar, küre içindeki havanın basıncı vs., kürenin dış basınca karşı koyabilmesini sağlar.
ikinci durumda küreden bir miktar hava çıkarıldığında, çıkan havanın kayda değer bir kütlesi, bir yoğunluğu olmamasına rağmen, kürenin iç ve dış dengesi bozulur ve küre parçalanır.
---
ellerimizi göz önünde bulundurursak, içlerinde akan kan, lenf sıvıları, hücreler, kemikler, kemiklerdeki hava boşlukları ..vs, dışarıda atmosfer tarafından uygulanan basıncı dengeleyebilir,
ancak bu basıncın yanında bir de üzerine 50 kg lık bir yük koyarsanız, bu yükü dengelenemez ve tonlarca yükü kaldırabilen parmaklar, 50 kg altında ezilir.
--------
bu biraz ip çekme yarışına benziyor; ortaya bir çizgi çizilir ve bir ip gerilir, ipin her iki ucundan insanlar tutup birbirlerini çekmeye başlarlar, bir tarafta 10 tane güçlü kuvvetli erkek, diğer tarafta da 10 tane aynı güçte kuvvette erkek olsun. her iki gurupta birbirini aynı kuvvetle çektiği için kimse yerinden kıpırdamaz,
ama bir tarafa 7 yaşında bir çocuk eklesek ve o da ipe asılsa, diğer guruptaki 10 erkek karşı tarafa çekilir ve yarış kaybedilir,
hassas dengelerde bulunan terazinin kefelerinden birisine ufacık bir etki yapmak dengeyi tamamen tersine çevirir.
----------------------------
peki uzaya çıkan insanlarda durum nedir ?
astronotların üzerlerine, ısı ve basınç değişimlerine karşı kendilerini koruyabilmek için özel giysiler giyerler,
Bu giysilerde, gerekli basınçta hava sağlayan bir çanta, karbondioksitle su buharını atar ve uzay adamını, Ay yüzeyinin aşırı sıcak ve soğuğuna karşı korur.Sıvıyla soğutulan bir iç giysi, vücut ısısını ayarlar.Dıştaki fiberglas giysi ise, güneş ışığını yansıtır.Başlığın altın kaplaması, parıltıyı ve Güneş’in morötesi ışınlarını önler.Karşılaştırabilecek aşırı sıcak ve soğuğuna karşı korur.Sıvıyla soğutulan bir iç giysi, vücut ısısını ayarlar.Dıştaki fiberglas giysi ise, güneş ışığını yansıtır.Başlığın altın kaplaması, parıltıyı ve Güneş’in morötesi ışınlarını önler.
Astronotlar bu özel giysileri olmadan uzay ortamında kalırlarsa, vücutlarında bulunan gazlar genişleyecek ve vücut sıvıları kaynamaya başlayacaktır.Basınç farklılıklarından dolayı metabolizmada farklılıklar oluşur.
bu kıyafetlerle ilgili ayrıntılı bilgiyi aşağıdaki linkte bulabilirsiniz,
Astronot Kıyafetleri
--------
dış basınç sadece kan basıncı ile dengelenmemesi, vücuttaki kanın tamamen boşalması sonucu bizim kağıt gibi büzüşüp kalmamızı engelliyor,
cansız varlıklarda bizimle aynı koşullarda varlıklarını sürdürüyorlar,
onlarında bu dış basıncı dengelemesi için iç basınçlara ihtyaçları var,
içlerine sıkışmış olan hava, molekülleri arası çekim kuvvetleri .. vs.
vücudumuzda da hava odaları ve lenf sıvılarının basınçları, dış basıncı dengeleyecek olan iç basıncın oluşmasında etken durumdadır.
---
Elhamdulillah muazzam sistemler kurulmuş, muazzam hikmetler gizlenmiş ..
