Konuya cevap cer

Birincisi

Dördüncü Sözde izahı bulunan, her gün yirmi dört saat sermaye-i hayatı,Hâlıkımız bize ihsan ediyor—tâ ki, iki hayatımıza lâzım şeyler o sermaye ile alınsın. Biz kısacık hayat-ı dünyeviyeye yirmi üç saati sarf edip, beş farz namazakâfi gelen bir saati, pek çok uzun olan hayat-ı uhreviyemize sarfetmezsek, ne kadar hilâf-ı akıl bir hata ve o hatanın cezası olarak hem kalbî, hem ruhî sıkıntıları çekmek ve o sıkıntılar yüzünden ahlâkını bozmak ve meyusâne hayatını geçirmek sebebiyle, değil terbiye almak, belki terbiyenin aksine gitmekle ne derece hasâret ederiz, kıyas edilsin.

Eğer, bir saati beş farz namaza sarf etsek, o halde hapis ve musibet müddetinin herbir saati, bazan bir gün ibadet; ve fâni bir saati, bâki saatler hükmüne geçebilmesi ve kalbî ve ruhî meyusiyet ve sıkıntıların kısmen zevâl bulması ve hapse sebebiyet veren hatalara kefâreten affettirmesi ve hapsin hikmeti olanterbiyeyi alması ne derece kârlı bir imtihan, bir ders ve musibet arkadaşlarıylatesellîdârâne bir hoş sohbet olduğu düşünülsün...

Dördüncü Sözde denildiği gibi, bin lira ikramiye kazancı için bin adam iştirak etmiş bir piyango kumarına yirmi dört lirasından beş on lirayı veren ve yirmi dörtten birisini ebedî bir mücevherat hazinesinin biletine vermeyen—halbuki dünyevî piyangoda o bin lirayı kazanmak ihtimali binden birdir; çünkü bin hissedardaha var—ve uhrevî mukadderat-ı beşer piyangosunda, hüsn-ü hâtimeye mazharehl-i iman için kazanç ihtimali binden dokuz yüz doksan dokuz olduğuna yüz yirmi dört bin enbiyanın ona dair ihbarını keşfle tasdik eden evliyadan ve asfiyadan had ve hesaba gelmez sâdık muhbirler haber verdikleri halde, evvelki piyangoya koşmak, ikincisinden kaçmak ne derece maslahata muhalif düşer, mukayese edilsin.

Hâlık: her şeyi yaratan Allah	asfiya: hem âlim ve hem velî olan büyük zâtlar
bâki: kalıcı, devamlı	ebedî: sonu olmayan, sonsuz
ehl-i iman: iman edenler, mü’minler	enbiya: nebiler, peygamberler
evliya: Allah’ın sevgili kulları, veliler	fâni: geçici, ölümlü
hasâret etmek: zarar etmek, kaybetmek	hayat-ı dünyeviye: dünya hayatı
hayat-ı uhreviye: âhiret hayatı	hikmet: sebep, maksat, gaye
hilâf-ı akıl: akla aykırı, akıl dışı	hissedar: pay sahibi
hüsn-ü hâtime: güzel son, imanlı bir şekilde ölme	ihbar: haber verme
ihsan etmek: bağışlamak	izah: açıklama
iştirak etmek: katılmak	kefâreten: işlenen bir günahın ya da hatanın giderilmesi olarak
keşif: açığa çıkarma, gözle görme	kâfi: yeterli
kıyas etmek: karşılaştırmak	maslahat: fayda, yarar
mazhar: erişme, nail olma	meyusiyet: ümitsizlik
meyusâne: ümitsizcesine	muhalif: aykırı, zıt
muhbir: haber veren	mukadderat-ı beşer: insanlığın kaderi; Allah tarafından takdir olunmuş işler, başa gelecek olaylar
mukayese etmek: kıyaslamak, karşılaştırmak	musibet: belâ, sıkıntı
mücevherat: mücevherler, kıymetli taşlar	ruhî: ruhla ilgili
sarf etmek: harcamak, kullanmak	sermaye: servet, varlık
sermaye-i hayat: hayat sermayesi	sâdık: doğru, gerçek
tasdik etmek: doğrulamak, onaylamak	terbiye: belli bir amaca erişecek şekilde geliştirme, olgunlaştırma
tesellîdârâne: teselli ederek	uhrevî: âhirete ait
zevâl bulmak: gelip geçmek, yok olmak