Konuya cevap cer

Birinci Kısım - Sayfa 77

arzu eder ve herbir san’atıyla kendini hem tanıttırmak, hem sevdirmek, hem bir çeşit mânevî cemâlini göstermek ister bir tarzda bu kâinatı antika san’atlarla süslendirdiği halde kâinattaki zîhayatın kumandanları olan insanlara onların büyüklerinden bir kısmıyla konuşup elçi olarak göndermesin; güzel san’atları takdirsiz ve fevkalâde hüsn-ü esmâsı tahsinsiz ve tanıttırması ve sevdirmesi mukabelesizkalsın? Hâşâ, yüz bin hâşâ!

Hem bütün zîhayatın ihtiyacat-ı fıtriyeleri için dualarına ve hâl diliyle edilen bütünilticalara ve arzulara vakti vaktine, kast ve ihtiyar ve iradeyi gösterir bir tarzda hadsizin’âmlarıyla ve nihayetsiz ihsanatıyla fiilen ve halen sarih bir surette konuşan birMütekellim-i Alîm, hiç mümkün müdür, hiç akıl kabul eder mi, en cüz’î bir zîhayat ilefiilen ve halen konuşsun ve tam derdine derman yetiştiren ihsanıyla derdini dinlesin ve ihtiyacını görsün ve bilsin; ve bütün kâinatın en müntehap neticesi ve arzın halifesi ve ekser mahlûkat-ı arziyenin kumandanları olan insanların mânevî reisleriyle görüşmesin? Onlarla, belki her zîhayatla fiilen ve halen konuştuğu gibi, onlarlakavlen ve kelâmen konuşmasın ve onlara fermanları ve suhuf ve kitapları göndermesin? Hâşâ, hadsiz hâşâ!

Demek, iman-ı billâh, kat’iyetiyle ve hadsiz hüccetleriyle ve bikütübihî ve rusülihî,yani peygamberlere ve mukaddes kitaplara imanı ispat eder.

Hem hiç bir cihet-i imkânı var mı ve hiç akıl kabul eder mi ki, bütün masnuatıyla kendini tanıttırana ve sevdirene ve teşekküratı fiilen ve halen isteyene mukàbil,kâinatı velveleye veren hakikat-i Kur’âniye ile Zülcelâl o San’atkârı ekmel bir tarzda tanıyıp ve tanıttırıp ve sevip ve sevdirip ve teşekkür edip ve ettirip ve Sübhânallah,Elhamdü lillâh, Allahu ekber’lerle küre-i arzı semâvâta işittirecek derecede konuşturup ve kara ve denizleri cezbeye getirecek bir vaziyetle,

Allahu ekber: “Allah en büyüktür”	Elhamdü lillâh: “ezelden ebede her türlü hamd ve övgü Allah’a mahsustur”
Mütekellim-i Alîm: gizli ve âşikâr her şeyi bilen ve kendi Zâtına lâyık şekilde konuşan Allah	San’atkâr: herşeyi mükemmel ve san’atlı bir şekilde yaratan Allah
Sübhanallah: “Allah her türlü eksiklikten sonsuz derecede yücedir” anlamında bir tesbih	Zülcelâl: büyüklük, haşmet ve yücelik sahibi
arzın halifesi: yeryüzünde Allah’ın emirlerini yerine getirip Onun namına tasarrufta bulunan ve varlıklar üzerinde Onun adına egemen olan insan	bikütübihî: Onun kitaplarına
cemâl: güzellik	cezbe: Allah sevgisiyle kendinden geçer bir hale gelme, çekilme
cihet-i imkan: mümkün olma yönü	cüz’î: ferdî, az, küçük
ekmel: en mükemmel, kusursuz	ekser: pek çok
ferman: buyruk, emir	fevkalade: olağanüstü
fiilen: davranışla, gerçekte; bizzat, fiilî olarak	hadsiz: sınırsız
hakikat-ı Kur’âniye: Kur’ân’ın gerçeği, esas mânâsı	halen: hareket ve davranışla
hâşâ: asla, kesinlikle öyle değil	hüccet: kesin delil
hüsn-ü esmâ: isimlerin güzelliği	ihsan: bağış, ikram
ihsanat: bağışlar, iyilikler	ihtiyac-ı fitrî: yaratılıştan gelen ihtiyaç
ihtiyar: dileme, istek, tercih	iltica: sığınma
iman-ı billâh: Allah’a iman	in’am: nimetlendirme
irade: dileme, istek, kast etme	kast: amaç, hedef
kat’iyet: kesinlik	kavlen: sözle
kelâmen: söz ve konuşma ile	kâinat: evren, yaratılan herşey
küre-i arz: yer küre, dünya	mahlûkat-ı arziye: yeryüzündeki yaratıklar, varlıklar
masnuat: san’at eseri varlıklar	mukabelesiz: karşılıksız
mukaddes: her türlü çirkinlik ve eksiklikten arınmış	mukàbil: karşılık
müntehap: seçilmiş, seçkin	nihayetsiz: sonsuz
rusulihî: Onun peygamberlerine	sarih: açık
semâvât: gökler	suhuf: bâzı peygamberlere gelen sahife halindeki kitaplar
suret: biçim, şekil	tahsin: takdir etme, beğenme
teşekkürat: teşekkürler	velvele: coşku, haykırış
zîhayat: canlı, hayat sahibi