Konuya cevap cer

Birinci Kısım - Sayfa 45

Evet, bir fende ve bir san’atta mütehassıs bir iki zâtın o fen ve o san’ata ait hükümleri ve fikirleri, onda ihtisası olmayan bin adamın, hattâ başka fenlerde âlim veehl-i ihtisas da olsalar, muhalif fikirlerini hükümden iskat ettikleri gibi; bir meselede, mesela, Ramazan hilâlini yevm-i şekte ispat etmek ve “Süt konservelerine benzeyenceviz-i hindî bahçesi rû-yi zeminde var” diye dâvâ etmekte iki ispat edici, bin inkâr edici ve nefyedicilere galebe edip dâvâyı kazanıyorlar. Çünkü ispat eden yalnız birceviz-i hindîyi veyahut yerini gösterse kolayca dâvâyı kazanır. Onu nefiy ve inkâr eden bütün rû-yi zemini aramak, taramakla hiçbir yerde bulunmadığını göstermekledâvâsını ispat edebildiği gibi; Cenneti ve dâr-ı saadeti ihbar ve ispat eden, yalnız bir izini sinemada gibi keşfen, bir gölgesini, bir tereşşuhunu göstermekle dâvâyı kazandığı halde; onu nefiy ve inkâr eden, bütün kâinatı ve ezelden ebede kadar zamanları görmek ve göstermekle ancak inkârını ve nefyini ispat ile dâvâyı kazanabilir. Ve bu ehemmiyetli sırdandır ki, “Hususi bir yere bakmayan ve imanîhakikatler gibi umum kâinata bakan nefiyler, inkârlar—zâtında muhâl olmamak şartıyla—ispat edilmez” diye ehl-i tahkik ittifak edip bir düstur-u esasî kabul etmişler.

İşte bu kat’î hakikate binaen, binler feylesofların muhalif fikirleri, böyle imanî meselelerde birtek muhbir-i sâdıka karşı hiçbir şüphe, hattâ vesvese vermemek lâzımken, yüz yirmi bin ispat edici ehl-i ihtisas ve muhbir-i sâdıkın ve hadsiz venihayetsiz müsbit ve mütehassıs ehl-i hakikat ve ashab-ı tahkikin ittifak ettikleri erkân-ı imaniyede, aklı gözüne inmiş, kalbsiz, mâneviyattan uzaklaşmış, körleşmiş birkaçfeylesofun inkârlarıyla şüpheye düşmenin ne kadar ahmaklık ve divanelik olduğunu kıyas ediniz.

Hem madem, gözümüzle gündüz gibi, hem nefsimizde, hem etrafımızda bir rahmet-i âmme ve bir hikmet-i şâmile ve bir inâyet-i daime müşahede ediyoruz ve dehşetli birsaltanat-ı rububiyet ve dikkatli bir adalet-i âliye ve izzetli icraat-ı celâliyenin âsârını vecilvelerini görüyoruz. Hattâ bir ağacın meyveleri ve çiçekleri

adalet-i âliye: yüksek adalet	ashâb-ı tahkik: gerçeği delilleriyle araştıran kimseler
binaen: -dayanarak	ceviz-i hindî: Hindistan cevizi
cilve: görüntü, yansıma	dar-ı saadet: mutluluk yeri, âhiret
dehşetli: korkunç	divanelik: delilik, akılsızlık
dâvâ: iddia	düstur-u esasî: temel prensip, kaide
ebed: sonu olmayan, sonsuzluk	ehemmiyetli: önemli
ehl-i hakikat: hakikat ehli, doğru ve hak yolda olanlar	ehl-i ihtisas: sahasında uzman olan kimseler
ehl-i tahkik: gerçeği araştıran ve delilleriyle bilen âlimler	erkân-ı imaniye: imanın rükünleri, şartları
ezel: başlangıcı olmayan, sonsuzluk	fen: ilim
feylesof: filozof, felsefeci	hadsiz: sayısız, sınırsız
hakikat: doğru, gerçek	hikmet-i şâmile: kapsamlı, kuşatıcı hikmet
hilâl: ay; yay şeklinde görülen ay	icraat-ı celâliye: Allah’ın celâl sıfatıyla ilgili işleri, faaliyetleri
ihbar: haber verme	ihtisas: uzmanlık
inayet-i daime: daimî özen, itina, ilgi ve destek	iskat etmek: düşürmek, ehemmiyetsiz kılmak
ittifak etmek: birleşmek	keşfen: keşf ederek
kâinat: evren, yaratılan herşey	muhalif: aykırı, karşıt
muhbir-i sadık: doğru sözlü haber verici, peygamber	muhâl olmak: imkânsız olmak
mâneviyat: mânevî âleme ait olan şeyler	müsbit: ispat edici
mütehassıs: ihtisas sahibi, uzman	müşahede etmek: görmek, gözlemlemek
nefis: kişinin kendisi	nefiy: inkâr, kabul etmeme
nefyetmek: inkâr etmek, reddetmek	nihayetsiz: sınırsız, sonsuz
rahmet-i âmme: her şeyi kaplayan rahmet	rû-yi zemin: yeryüzü
saltanat-ı Rububiyet: rablık saltanatı; Allah’ın herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulundurması	tereşşuh: sızıntı
umum: bütün	vesvese: kuruntu, şüphe
yevm-i şek: Şaban ayının otuzuncu günü; ramazan olması zannedilip ancak hilâl görülmedikçe oruç tutulması münasip olmayan gün	âsâr: eserler, varlıklar