Konuya cevap cer

Birinci Kısım - Sayfa 55

Vesselâmı tayin etmiş ve en son elçi olarak göndermiş. Biz dahi, ilmelyakînmertebesinden aynelyakîn ve hakkalyakîn mertebelerine terakki ve tekemmül etmeküzere, herşeyden evvel bu üstadımızdan, Hâlıkımızdan sorduğumuz suali sormaklığımız lâzım geliyor. Çünkü o zât, Hâlıkımız tarafından herbiri birer nişane-itasdik olan bin mu’cizatıyla, Kur’ân’ın bir mu’cizesi olarak, Kur’ân’ın hak vekelâmullah olduğunu ispat ettiği gibi; Kur’ân dahi, kırk nevi i’câz ile o zâtın birmu’cizesi olup, onun doğru ve Resulullah olduğunu ispat ederek, ikisi beraber, biriâlem-i şehadet lisanı (bütün hayatında, bütün enbiya ve evliyanın tasdikleri altında) diğeri âlem-i gayb lisanı bütün semâvî fermanların ve kâinat hakikatlerinin tasdikleri içinde binler âyâtıyla iddia ve ispat ettikleri hakikat-i haşriye elbette güneş ve gündüz gibi bir kat’iyettedir. Evet, haşir gibi, en acip ve en dehşetli ve tavr-ı aklın haricinde bir mesele, ancak ve ancak böyle harika iki üstadın dersleriyle halledilir, anlaşılır.

Eski zaman peygamberleri ümmetlerine Kur’ân gibi izahat vermediklerinin sebebi, o devirler beşerin bedeviyet ve tufûliyet devri olmasıdır. İptidaî derslerde izah az olur.

Elhâsıl: Madem Cenâb-ı Hakkın ekser isimleri âhireti iktiza edip isterler; elbette o isimlere delâlet eden bütün hüccetler, bir cihette âhiretin tahakkukuna dahi delâletederler.

Ve madem melâikeler âhiretin ve âlem-i bekànın dairelerini gördüklerini haber veriyorlar; elbette melâike ve ruhların ve ruhaniyâtın vücut ve ubudiyetlerine şehadeteden deliller, dolayısıyla âhiretin vücuduna dahi delâlet ederler.Ve madem Muhammed Aleyhissalâtü Vesselâmın bütün hayatında vahdâniyetten

Aleyhissalâtü Vesselâm: Allah’ın salât ve selâmı onun üzerine olsun	Cenâb-ı Hak: Hakkın tâ kendisi olan, şeref sahibi Allah
Hâlık: her şeyi yaratan Allah	acip: hayret verici, şaşırtıcı
aynelyakîn: gözlem ve müşahedeye dayanarak, kuşkuya yer bırakmayacak şekilde kesin bilme	bedeviyet: göçebelik
cihet: taraf, yön	dehşetli: korkunç, ürkütücü
delâlet etmek: delil olmak, işaret etmek	ekser: çoğunluk
elhasıl: özetle, kısaca	enbiya: nebiler, peygamberler
evliya: Allah’ın sevgili kulları, veliler	ferman: buyruk, emir
hak: doğru, gerçek	hakikat-i haşriye: haşir gerçeği
hakkalyakîn: bizzat yaşamak suretiyle, kuşkuya yer bırakmayacak şekilde kesin bilme	haşr: insanların öldükten sonra âhirette diriltilip muhakeme için Allah‘ın huzurunda toplanması
hüccet: kesin, güçlü delil	iktiza etmek: gerektirmek
ilmelyakîn: ilmî ve sağlam delillere dayanarak, hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak derecede kesin bilme	iptidaî: basit, ilkel; ilköğretim seviyesi
izah: açıklama	izahat: açıklamalar
i’câz: mu’cize oluş	kat’iyet: kesinlik
kelâmullah: Allah’ın kelamı, Kur’ân	kâinat: evren, yaratılan herşey
lisan: dil	melâike: melekler
mu’cize: Allah’ın izniyle peygamberler tarafından ortaya konulup bir benzerini yapmakta başkalarını aciz ve hayrette bırakan olağanüstü şey	mu’cizât: mu’cizeler
nevi: tür	nişane-i tasdik: doğrulayıcı nişan, alâmet
ruhaniyât: maddî yapısı olmayan ruh âlemine ait varlıklar	semâvî: Allah tarafından olan, İlâhî
tahakkuk: gerçekleşme	tasdik: doğrulama, onaylama
tavr-ı akl: akıl ölçüsü, akıl çizgisi	tekemmül etmek: mükemmelleşmek, olgunlaşmak
terakki: ilerleme, yükselme	tufûliyet: çocukluk, küçüklük
ubûdiyet: Allah’a kulluk	vahdâniyet: Allah’ın bir ve benzersiz oluşu ve ortağının olmayışı
vücud: varlık, var oluş	âhiret: öteki dünya, öldükten sonraki sonsuz hayat
âlem-i bekà: devamlı ve kalıcı olan âhiret âlemi	âlem-i gayb: gayb âlemi, görünmeyen âlem
âlem-i şehadet: gözle gördüğümüz âlem	âyât: âyetler, deliler
şehadet: şahitlik, tanıklık