Huseyni
Müdavim
Çocuklara tek başına dinî bilgileri öğretmek, günahları, yasakları, kuralları sıralamak onları disipline eder, korkutur, ama yavan kalır...
PEYGAMBER Efendimiz (asm), “Din güzel ahlâktan ibarettir. Ben ahlâkın güzelliklerini tamamlamak üzere gönderildim” diyerek ahlâkî davranışların çocuğun büyüme sürecinde ne kadar önemli olduğuna dikkat çekmektedir.
Çocuklara tek başına dinî bilgileri öğretmek, günahları, yasakları, kuralları sıralamak onları disipline eder, korkutur, ama yavan kalır. Din duygusu çocuğa irade sahibi olmayı öğretir. Bu duygu ahlâk ile beslenirse iradeli, görgülü ve medenî bir birey oluşur. Meselâ namaz kılmanın gerekliliğini, orucun farz olduğunu öğrenen bir çocuk aynı zamanda yalan söylemenin yanlış olduğunu, dürüstlüğün en büyük erdem olduğunu da bilmesi gerekir.
Ebeveynler çocukları konuşmaya başladığında “Allah” demeyi öğretir, Subhaneke, İhlâs gibi kısa sûreleri ezberletirler. Bunlar çok güzel davranışlar. Bunları öğretirken bakkala teşekkür etmeyi, arkadaşına sinirlendiğinde ona küfürlü sözler söylememeyi, notları zayıf olduğunda doğru söylemesi gerektiğini bazen atlarlar. Büyüdükçe öğrenir, okulda öğrenir diye beklerken farkında olmadan geç kalır anne babalar. Çünkü çocuk kimliğini kazanmıştır bile. Çocuğa verilecek her türlü eğitimin 0-6 yaş döneminde, yani ilkokul çağı başlamadan verilmesi gerektiğini vurgulamakta fayda var. İlkokul çağına gelmiş çocuk artık çocukluktan çıkmış sosyal bir bireydir ve temeli eğer sağlam atılırsa öğrendiği her şeyi rahatlıkla akıl, mantık ve vicdan süzgecinden geçirecektir.
Çocukların karşılaştığı bazı ahlâkî dönemler vardır: 0-2 yaş hiçbir kuralın tanınmadığı, yeni şekillenmeye başlayacağı bebeklik dönemidir.
2-6 yaş döneminde çocuk ailenin koyduğu kurallara uymayı öğrenir. Ebeveynlerin bu dönemde yapmaması gereken en önemli davranışlar, çocuğa yaptığı hatalardan dolayı fizikî ceza vermemek onu Allah-Cehennem korkusuyla ürkütmemek olmalıdır. Ona Cenneti anlatmak gerekir. Aksi takdirde Allah’ın sevilmeye lâyık olmadığına karar verir.
6-10 yaş evresinde bulunduğu her ortamın, okulunun, ailesinin, apartmanının, arkadaşlığın kuralları olduğunu fark eder. 10 yaş dönemi aynı zamanda çocuk için “ön ergenlik” dönemidir ve iç denetimini geliştirebileceği bir dönemdir. 10 yaşından sonra yavaş yavaş bağımsızlık hisleri uyanır; neyin doğru neyin yanlış olduğuna karar vermeye başlar. 15 yaşına geldiğinde artık doğru ve yanlışı ayırt edebilecek kabiliyette olacaktır. Çocuğun mutlaka kazanması şart olan ahlâkî duygulardan bazıları şunlar olmalı:
Temizlik: Peygamberimiz, ”Temizlik imandandır” buyuruyor. Dinimiz biz Müslümanlara maddî ve manevî temizliğin aynı anda olması gerektiğini anlatır. Çocuklarımıza da çevremizi, evimizi, bedenimizi, ruhumuzu ve kalbimizi temizlemenin önemini mutlaka anlatmalıyız ve örnek olmak için yaşamalıyız.
Nimete saygı: Yediğimiz, içtiğimiz, giyindiğimiz, elde ettiğimiz her şeyin yüce Yaratıcımız tarafından bizlere hediye edildiğini ve karşılığında teşekkür etmenin, elimizdekilerle yetinmenin, olmayanlara üzülmemenin gerekliliğini anlatmalıyız
PEYGAMBER Efendimiz (asm), “Din güzel ahlâktan ibarettir. Ben ahlâkın güzelliklerini tamamlamak üzere gönderildim” diyerek ahlâkî davranışların çocuğun büyüme sürecinde ne kadar önemli olduğuna dikkat çekmektedir.
Çocuklara tek başına dinî bilgileri öğretmek, günahları, yasakları, kuralları sıralamak onları disipline eder, korkutur, ama yavan kalır. Din duygusu çocuğa irade sahibi olmayı öğretir. Bu duygu ahlâk ile beslenirse iradeli, görgülü ve medenî bir birey oluşur. Meselâ namaz kılmanın gerekliliğini, orucun farz olduğunu öğrenen bir çocuk aynı zamanda yalan söylemenin yanlış olduğunu, dürüstlüğün en büyük erdem olduğunu da bilmesi gerekir.
Ebeveynler çocukları konuşmaya başladığında “Allah” demeyi öğretir, Subhaneke, İhlâs gibi kısa sûreleri ezberletirler. Bunlar çok güzel davranışlar. Bunları öğretirken bakkala teşekkür etmeyi, arkadaşına sinirlendiğinde ona küfürlü sözler söylememeyi, notları zayıf olduğunda doğru söylemesi gerektiğini bazen atlarlar. Büyüdükçe öğrenir, okulda öğrenir diye beklerken farkında olmadan geç kalır anne babalar. Çünkü çocuk kimliğini kazanmıştır bile. Çocuğa verilecek her türlü eğitimin 0-6 yaş döneminde, yani ilkokul çağı başlamadan verilmesi gerektiğini vurgulamakta fayda var. İlkokul çağına gelmiş çocuk artık çocukluktan çıkmış sosyal bir bireydir ve temeli eğer sağlam atılırsa öğrendiği her şeyi rahatlıkla akıl, mantık ve vicdan süzgecinden geçirecektir.
Çocukların karşılaştığı bazı ahlâkî dönemler vardır: 0-2 yaş hiçbir kuralın tanınmadığı, yeni şekillenmeye başlayacağı bebeklik dönemidir.
2-6 yaş döneminde çocuk ailenin koyduğu kurallara uymayı öğrenir. Ebeveynlerin bu dönemde yapmaması gereken en önemli davranışlar, çocuğa yaptığı hatalardan dolayı fizikî ceza vermemek onu Allah-Cehennem korkusuyla ürkütmemek olmalıdır. Ona Cenneti anlatmak gerekir. Aksi takdirde Allah’ın sevilmeye lâyık olmadığına karar verir.
6-10 yaş evresinde bulunduğu her ortamın, okulunun, ailesinin, apartmanının, arkadaşlığın kuralları olduğunu fark eder. 10 yaş dönemi aynı zamanda çocuk için “ön ergenlik” dönemidir ve iç denetimini geliştirebileceği bir dönemdir. 10 yaşından sonra yavaş yavaş bağımsızlık hisleri uyanır; neyin doğru neyin yanlış olduğuna karar vermeye başlar. 15 yaşına geldiğinde artık doğru ve yanlışı ayırt edebilecek kabiliyette olacaktır. Çocuğun mutlaka kazanması şart olan ahlâkî duygulardan bazıları şunlar olmalı:
Temizlik: Peygamberimiz, ”Temizlik imandandır” buyuruyor. Dinimiz biz Müslümanlara maddî ve manevî temizliğin aynı anda olması gerektiğini anlatır. Çocuklarımıza da çevremizi, evimizi, bedenimizi, ruhumuzu ve kalbimizi temizlemenin önemini mutlaka anlatmalıyız ve örnek olmak için yaşamalıyız.
Nimete saygı: Yediğimiz, içtiğimiz, giyindiğimiz, elde ettiğimiz her şeyin yüce Yaratıcımız tarafından bizlere hediye edildiğini ve karşılığında teşekkür etmenin, elimizdekilerle yetinmenin, olmayanlara üzülmemenin gerekliliğini anlatmalıyız
Yeniasya
08.05.2009
08.05.2009