Cevap: Dokuzuncu Lem'a - Sayfa 87
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?><!-- This file was converted to xhtml by Writer2xhtml ver. 0.5 beta2. See Writer2LaTeX has moved for more info. --><META name=description content=""><META name=keywords content=""><STYLE type=text/css media=all>BODY { FONT-FAMILY: 'Trebuchet MS',Arial,serif; FONT-SIZE: 12pt}</STYLE>noktasında bulunuyor. Tasarrufunda tevzi ve inkısam yoktur. On Altıncı Söz ve Otuz İkinci Sözün İkinci Mevkıfının İkinci Maksadında bu sır tamamıyla izah ve ispat edilmiştir.
“Lâ müşâhhate fi’t-temsîl” kaidesiyle temsildeki kusura bakılmadığından, gayet kusurlu bir temsil söyleyeceğim—tâ iki meşrebin bir derece farkı anlaşılsın.
Meselâ, hârika ve emsalsiz, gayet büyük ve gayet ziynetli, şark ve garba bir anda uçacak ve şimalden cenuba ulaşan kanatlarını kapayıp açacak, yüz binler nakışlarla tezyin edilmiş ve kanadının herbir tüyünde gayet dâhiyâne san’atlar derc edilmiş bir tavus kuşu farz ediyoruz. Şimdi seyirci iki adam var. Akıl ve kalb kanatlarıyla bu kuşun yüksek mertebelerine ve hârika ziynetlerine uçmak istiyorlar.
Birisi, bu tavus kuşunun vaziyetine ve heykeline ve hârikulâde herbir tüyündeki kudret nakışlarına bakar ve gayet aşk ve şevk ile sever. Dakik tefekkürü kısmen bırakır ve aşka yapışır. Fakat görür ki, hergün o sevimli nakışlar tahavvül ve tebeddül eder. Sevdiği ve perestiş ettiği o mahbublar kaybolur, zeval buluyor. O adam kendine tesellî vermek ve aklına sığıştıramadığı vahdet-i hakikî ile rubûbiyet-i mutlaka ve ehadiyet-i zâtî ile hallâkıyet-i külliyeye mâlik bir nakkâşın bir nakş-ı san’atıdır demek lâzım gelirken, o itikad yerine, “Bu tavus kuşundaki ruh o kadar âlîdir ki, onun sânii onun içindedir veya o olmuş. Hem o ruh, vücuduyla müttehid, vücudu ise sûret-i zâhiriye ile mümteziç olduğundan, o rûhun kemâli ve o vücudun yüksekliği, bu cilveleri böyle gösterir, her dakika başka bir nakşı ve ayrı bir hüsnü izhâr eder. Hakikî ihtiyar ile bir îcad değil, belki bir cilvedir, bir tezâhürdür” der.
Diğer adam der ki: “Bu mîzanlı ve nizamlı, gayet san’atkârâne nakışlar, kat’î
<TABLE border=0 cellSpacing=2 cellPadding=0><TBODY><TR><TD>cenub: güney</TD><TD>cilve: görüntü, yansıma</TD></TR><TR><TD>dakik: ince</TD><TD>derc edilmek: yerleştirilmek</TD></TR><TR><TD>dâhiyâne: dâhiye yakışır şekilde</TD><TD>ehadiyet-i zâtî: zâtına ait birlik</TD></TR><TR><TD>emsalsiz: benzersiz, eşsiz</TD><TD>garb: batı</TD></TR><TR><TD>hakikî: asıl, gerçek</TD><TD>hallâkıyet-i külliye: herşeyi kuşatan yaratıcılık</TD></TR><TR><TD>hârikulâde: olağanüstü</TD><TD>hüsün: güzellik</TD></TR><TR><TD>ihtiyar: irade, dileme</TD><TD>inkısam: bölünme, kısımlara ayrılma</TD></TR><TR><TD>itikad: inanç</TD><TD>izah etme: açıklama</TD></TR><TR><TD>izhâr etmek: açığa çıkarmak, göstermek</TD><TD>kaide: kural, prensip</TD></TR><TR><TD>kat’î: kesin</TD><TD>kemâl: kusursuzluk, mükemmellik</TD></TR><TR><TD>kudret: güç, iktidar</TD><TD>lâ müşâhhate fi’t-temsîl: temsilde tartışma olmaz</TD></TR><TR><TD>mahbub: sevgili</TD><TD>maksad: amaç, hedef</TD></TR><TR><TD>mertebe: derece</TD><TD>mevkıf: bölüm, kısım</TD></TR><TR><TD>meşreb: hareket tarzı, metod</TD><TD>mâlik: sahip</TD></TR><TR><TD>mîzanlı: ölçülü</TD><TD>mümteziç: birleşik, karışık</TD></TR><TR><TD>müttehid: birleşmiş</TD><TD>nakkâş: nakış ustası, nakış yapan</TD></TR><TR><TD>nakış: işleme, süsleme</TD><TD>nakş-ı san’at: san’atlı nakış, işleme</TD></TR><TR><TD>nizamlı: düzenli</TD><TD>perestiş etmek: büyük bir düşkünlükle bağlanmak</TD></TR><TR><TD>rubûbiyet-i mutlaka: sınırsız rablık</TD><TD>san’atkârâne: san’atlı olarak</TD></TR><TR><TD>sâni: san’atlı bir şekilde yaratan</TD><TD>sûret-i zâhiri: dış görünüş</TD></TR><TR><TD>tahavvül etmek: değişmek, dönüşmek</TD><TD>tasarruf: dilediği gibi kullanma ve yönetme</TD></TR><TR><TD>tebeddül etmek: başkalaşmak, değişmek</TD><TD>tefekkür: derinlemesine düşünme</TD></TR><TR><TD>temsil: analoji, kıyaslama tarzında benzetme</TD><TD>tesellî: avutma, acısını dindirme</TD></TR><TR><TD>tevzi: dağıtma</TD><TD>tezyin edilme: süslenme</TD></TR><TR><TD>tezâhür: belirme, görünme</TD><TD>vahdet-i hakikî: Allah’ın gerçek anlamda tek oluşu</TD></TR><TR><TD>vaziyet: durum, hal</TD><TD>vücud: beden, maddi varlık</TD></TR><TR><TD>zeval: gelip geçici olma</TD><TD>ziynet: süs</TD></TR><TR><TD>âlî: yüce</TD><TD>îcad: var etme, yaratma</TD></TR><TR><TD>şark: doğu</TD><TD>şevk: şiddetli arzu ve istek</TD></TR><TR><TD>şimal: kuzey</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE role=presentation cellSpacing=0 cellPadding=0><TBODY role=presentation><TR role=presentation></TR></TBODY></TABLE>
