GAZNELİ MAHMUT VE ÇOBAN
Gazneli Mahmut devlet ricali ile ormanda sürek avına çıkar. Gazneli Mahmut bir hayvanın peşine takılıp giderek gruptan uzaklaşır. Bir de bakar ki yalnız kalmış. Avını biraz daha takip ettikten sonra vazgeçer, tam vazgeçtiği bu yerde bir kulübe görür. İçinden bir çoban çıkar koşarak yanına gelir ve “bir şeye mi ihtiyacınız var?” der, tabi bunun hükümdar Gazneli Mahmut olduğunu bilmez. Gazneli Mahmut’ da ona “su” der. Çoban arkasını döner ve kulübesine doğru yavaş yavaş ilerler. Kulübeye girer ve içerde bir hayli oyalandıktan sonra elinde su şişesi ile çıkar, Gazneli’ ye doğru aheste adımlarla ilerler, yanına vardığında sorular sormaya başlar. “Nerelisiniz, burada ne yapıyorsunuz, bir şey avlayabildiniz mi?” Bu soruları da sorduktan sonra suyu uzatır. Gazneli suyu içtikten sonra dayanamaz ve sorar, “beni gördüğünde hızla yanıma geldin ihtiyacımı sordun ben de su istedim ama sen su getirmeye çok yavaş gittin, o da yetmiyormuş gibi içerde oyalandın oda yetmiyormuş gibi yavaş yavaş yanıma geldin bir de üstüne üstük ahret soruları sordun, neden böle yaptın?
Çoban, “ben sizi kulübemden gördüğümde acil bir ihtiyacınız olduğu beliydi. Ben de bunu öğrenmek için hızla yanınıza geldim, siz su istediniz ama çok hararetliydiniz terliydiniz. Ben de bu yüzden yavaş yavaş gittim su getirmeye. Sonra kulübeden size baktım ki hala hararetlisiniz, biraz da kulübede bekledim sonra çıktım. Yavaş yavaş yanınıza geldim ama baktım ki hala ağzınız açık hararetlisiniz, terinizde belli ki soğumamıştı. Biraz daha hararetiniz dinsin diye sorular sordum, en sonunda iyice dinlendiğiniz kanaatine vardım ve suyu size verdim, böylece hasta olmayacaksınız inşallah.”
Gazneli Mahmut bu açıklamayı hayranlıkla dinledikten sonra kimliğini açıklar ve “seni vezir yaptım” der. Yıllarca Gazneli’ ye hizmet eden bu çoban diğer devlet adamları tarafından çekilmez, kıskanılır. Bu yeni vezirin sarayda sadece kendisinin girebildiği şahsi bir odası vardır, rakipleri ona iftira atarlar, Gazneli’ ye derler ki, “senden çaldığı serveti o odada topluyor kimseyi sokmuyor oraya.” Gazneli evvela ihtimal vermez ama sözler ayyuka çıkınca odayı açmasını ister çoban vezir odayı açar ve odada sadece Gazneli ile karşılaştığında üstünde olan kaban ve çoban asası vardır. Gazneli sebebini sorar gibi yüzüne bakınca şöyle der, “efendim ben çobanlıktan vezirliğe yukselmiş biriyim, bazen içime gurur girer bende bu odaya gelip nerden geldiğimi hatırlarım.” Gazneli devletinin meşhur Ayaz veziri işte bu çobandır...