Konuya cevap cer

İkinci Kısım - Sayfa 281

hem umum sıfatları, hem ekser isimleri, hem rububiyet, ulûhiyet, rahmet, inâyet,hikmet, adalet gibi vasıfları, şe’nleri, lüzum derecesinde âhireti iktiza ve vücub derecesinde bâki bir âlemi istilzam ve zaruret derecesinde mükâfat ve mücâzât için haşri ve neşri isterler.

Evet, madem ezelî ve ebedî bir Allah var; elbette saltanat-ı ulûhiyetinin sermedî bir medarı olan âhiret vardır.

Ve madem bu kâinatta ve zîhayatta gayet haşmetli ve hikmetli ve şefkatli bir rubûbiyet-i mutlaka var ve görünüyor. Elbette o rububiyetin haşmetini sukuttan ve hikmetini abesiyetten ve şefkatini gadirden kurtaran ebedî bir dâr-ı saadet bulunacak ve girilecek.

Hem madem, gözle görünen bu hadsiz in’âmlar, ihsanlar, lütuflar, keremler,inâyetler, rahmetler, perde-i gayb arkasında bir Zât-ı Rahmân-ı Rahîmin bulunduğunu sönmemiş akıllara, ölmemiş kalblere gösterir. Elbette in’âmı istihzadan ve ihsanı aldatmaktan ve inâyeti adâvetten ve rahmeti azaptan ve lütuf ve keremi ihanetten halâs eden ve ihsanı ihsan eden ve nimeti nimet eden bir âlem-i bâkide bir hayat-ı bâkiye var ve olacaktır.

Hem madem bahar faslında, zeminin dar sahifesinde hatasız yüz bin kitabı birbiri içinde yazan bir kalem-i kudret gözümüz önünde yorulmadan işliyor. Ve o kalem sahibi yüz bin defa ahd ve vaad etmiş ki, “Bu dar yerde ve karışık ve birbiri içinde yazılan bahar kitabından daha kolay olarak, geniş bir yerde güzel ve lâyemut bir kitabı yazacağım ve size okutturacağım” diye bütün fermanlarda o kitaptan bahsediyor. Elbette ve herhalde, o kitabın aslı yazılmış ve haşir ve neşir ile hâşiyeleri de yazılacak ve umumun defter-i a’mâlleri onda kaydedilecek.

Zât-ı Rahmân-ı Rahîm: kullarına karşı özel rahmet ve şefkat tecellîleri olan ve rahmetinin eserleri dünya ve âhireti dolduran Zât, Allah	abesiyet: faydasızlık ve gayesizlik
adâvet: düşmanlık	ahd ve vaad etmek: kesin olarak söz vermek
bâki: arta kalan; devamlı, sürekli	dar-ı saadet: mutluluk yeri, âhiret
defter-i a’mâl: iyi ve kötü işlerin kaydedildiği defter	ebedî: sonu olmayan, sonsuz
ekser: çoğunluk	ezelî: başlangıcı olmayan, sonsuz
fasl: mevsim	ferman: buyruk, emir buyruk, emir
gadir: zulüm, acımasızlık, hıyanet	gayet: son derece
hadsiz: sınırsız	halâs etmek: kurtarmak
hayat-ı bâkiye: devamlı ve kalıcı âhiret hayatı	haşir ve neşir: öldükten sonra tekrar diriltilerek Allah’ın huzurunda toplanma ve tekrar dağılıp yayılma
haşiye: dipnot, açıklayıcı not	haşmet: büyüklük, heybet, görkem
hikmet: herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olması	ihsan: bağış, ikram
iktiza: gerektirme	inâyet: Allah’ın, bütün yararların, hikmetlerin ve faydaların kaynağı olan düzeni kurup devam ettirme niteliği
in’âm: nimetlendirme	istihza: alay etme
istilzam: gerektirme	kalem-i kudret: Allah’ın kudret kalemi
kerem: cömertlik, ikram	kâinat: evren, yaratılmış herşey
lâyemut: ölümsüz	lütuf: iyilik, ihsan
medar: dayanak noktası, eksen	mücazat: ceza
perde-i gayb: gayb perdesi	rahmet: İlâhî şefkat, merhamet
rububiyet: Rablık; herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulundurması	rububiyet-i mutlaka: sınırsız, kâinatı kaplayan rububiyet
saltanat-ı Ulûhiyet: hiçbir ortak kabul etmeyen Allah’ın saltanatı, egemenliği	sermedî: devamlı, sürekli
sukut etmek: düşmek, alçalmak	ulûhiyet: İlâhlık
umum: bütün	vücub derecesinde: zorunluluk derecinde
zaruret derecesinde: zorunluluk derecesinde	zemin: yer, dünya
zîhayat: hayat sahibi, canlı	âhiret: öldükten sonraki hayat, öteki dünya
âlem-i bâki: devamlı ve kalıcı âlem	şefkat: içten ve karşılıksız merhamet, sevgi
şe’n: Allah’ın yüce sıfatlarının mahiyetlerinde bulunan ve onları tecelliye sevk eden Zâtına ait kutsal özellik ve nitelik