Imâm-ı gazâlî

Kýrýk Testi

Well-known member
Asıl adı Hüccetü’l-İslâm Ebû Hamid Muhammed bin Ahmed el-Gazzali’dir. Eş’ari kelâmcısı, Şâfiî fâkihi, mutasavvıf ve filozoflara yönelttiği eleştirilerle tanınan İslâm düşünürüdür. Miladî 1058 yılında İran’ın Horasan bölgesinin Tûs şehrinde dünyaya geldi. İlk öğrenimine Tus’ta başladı. Daha sonra Nişabur’a giderek buradaki Nizamiye Medresesi’ne girdi. Bu medresede Şâfiî fıkhı, akaid ve mantık alanlarında güçlü bir âlim olarak yetişti; hikmet ve felsefe disiplinlerinde sağlam bir formasyon kazandı. Medrese eğitimini tamamladıktan sonra Bağdat Nizamiye Medresesi müderrisliğine tayin edildi. Dört yıl süren müderrislik döneminde yoğun bir çalışma içine girdi ve çeşitli eserler telif etti.

Halife Muktedî Biemrillah’ın ilgi ve desteğine mazhar olmuş, şöhreti ve saygınlığı emirlerin, vezirlerin ününü bile geride bırakmıştı. Son derece mutlu ve başarılı görünen hayatını derin bir nefis muhasebesine tabi tuttu. Eğitim ve öğretim çalışmalarında âhiret yolu için faydası bulunmayan ilimlere yönelmiş olduğunu, niyetinin tamamıyla Allah rızası olmadığını fark ediyordu. Bu yüzden Bağdat’la olan bütün ilişkilerini kesmeye karar verdi. Ailesine yetecek miktardan fazla olan bütün malını muhtaçlara dağıttı. Şam’a giderek Emeviye Camii’ne çekildi. Nefsini terbiye etmek, hakikî ihlâsı kazanmak ve kalbini arındırmak maksadıyla kendini riyazete ve ibadete verdi. On bir yıl süren bu inzivâ döneminde en önemli eseri olan İhyâ-ü Ulûmu’d-Dîn’i telif etti. 1106’da tekrar medreseye döndü.

Üç yıl kadar müderrislik yaptıktan sonra memleketi Tûs’a gitti. Evinin yanına fukaha için bir medrese, sûfiyye için de bir mekan yaptıran İmâm-ı Gazalî ömrünün son yıllarını ders okutmak, gönül ehlinin sohbetlerine katılmak ve eser yazmakla geçirdi. 1111 tarihinde vefat etti. Kabri Tûs’tadır.

Gazâlî, İslâm âlimleri arasında en çok eser verenlerden biridir. Meşhur hadis âlimi Nevevî’nin hocası Tiflîsî bu konuda: “Gazâlî’nin telif ettiği eserleri saydım ve ömrüne taksim ettim, her gününe kırk sayfa düştü” demiştir. Fıkıh, metodoloji, mantık, kelam, felsefe, tasavvuf ve ahlâka dair toplam elliyi aşkın eserin müellifidir. İhyâ-ü Ulûmu’d-Dîn, Tehâfütü’l-Felâsife, Kimyâ-yı Saâdet bunlardan en meşhurlarıdır. Gazâlî’nin eserleri, birçok bakımdan yüksek bir mantığın, derin bir tefekkür ve muhakemenin ürünüdür.
 
Üst