Cevap: Risale Analizi: Kainatın Efendisini (asm) Okuyoruz
BEŞİNCİ REŞHA:Hem o nur ile(İMANLA BAKMAKLA,İMANLA DÜŞÜNMEKLE,MANAYI HARFİ İLE YANİ ALLAH NAMINA BAKMAKLA,DÜŞÜNMEKLE);
kâinattaki harekât, tenevvüât(TÜRLÜ TÜRLÜ OLMALAR), tebeddülât(DEĞİŞMELER), tegayyürât,(HALDEN HALE GİRME)
mânâsızlıktan ve abesiyetten FAYDASIZ BOŞ OLMA,LÜZUMSUZ OLMA)ve tesadüf(RASTGELE,KENDİ KENDİNE OLMUŞ GİBİ) oyuncaklığından çıkıp,
birer mektubât-ı Rabbâniye(ALLAHIN TERBİYE ETTİĞİ MEKTUPLAR,VARLIKLAR),
birer sahife-i âyât-ı tekviniye,(KAİNATIN YARATILIŞ AYETLERİNİN SAYFASI)
birer merâyâ-i esmâ-i İlâhiye (ALLAHIN İSİMLERİNİN AYNASI9
ve âlem dahi birer kitâb-ı hikmet-i Samedâniye(EBEDİYETE AİT HİKMET KİTABI) mertebesine çıktılar.
Hem, insanı bütün hayvanâtın mâdununa(AŞAĞISINA)
düşüren hadsiz zaaf ve aczi(GÜÇSÜZLÜĞÜ), fakr(FAKİRLİĞİ) ve ihtiyacâtı ve bütün hayvanlardan daha bedbaht (KÖTÜ)eden, vâsıta-i nakl-i hüzün (HÜZÜNLERİ NAKLETMEYE VASITA,ARAÇ )ve elem (ACI) ve gam (KEDER) olan aklı o nur ile nurlandığı vakit(ALLAH NAMINA BAKTIĞI,DÜŞÜNDÜĞÜ VAKİT)
, insan bütün hayvanât, bütün mahlûkat üstüne çıkar.
O nurlanmış acz, fakr, akılla niyaz ile nâzenin (NAZLI) bir sultan ve fîzâr (AĞLAYIP İNLEMEK) ile nazdar(NAZLI) bir halîfe-i zemin (YERİN HALİFESİ) olur.
Demek, o nur olmazsa(ALLAH RESULUNUN ANLATTIĞI İMAN VE HAKİKATLARI OLMAZSA)
, kâinat da, insan da, hattâ herşey dahi hiçe iner.
Evet, elbette böyle bedî (EŞSİZ) bir kâinatta, böyle bir zât lâzımdır;
yoksa, kâinat ve eflâk(ALEMLER) olmamalıdır.