MADER: (Farsça) Anne, çocuğu doğuran.
mader-zâd: anadan doğma, anadan doğduğu gibi.
"mader" kelimesinin karşılığı olarak Türkçe'de genellikle "ana" kelimesi kullanılırken, 1900'lü yıllardan sonra "anne" biçiminde söylenmeye başlanmıştır. Azeriler "ana" kelimesini kullanırlar. Anadolu'da bazı yerlerde halen "ana" kelimesi kullanılıyor. "Ana" kelimesi de Farsça'dır.
"Anadolu" kelimesi Yunanca "Anatolia" kelimesinden gelmekte ve "doğudaki yerler" manasındadır. Bize öğretildiği gibi "ana+dolu" kelimelerinden anaların çok olduğu yer manasında değildir.
Farsça olan "mader" kelime pek çok Avrupa diline geçmiştir. İngilizcesi "mother", İspanyolca ve İtalyancası "madre", Almancası "mutter", Felemenkçesi "moeder", Yunancası "mitera" kelimeleridir.
Arapça karşılığı "ümm" kelimesidir. "Ümmi" kelimesi "anadan doğma" manasında olup okuma yazma bilmeyenler için kullanılır. "yarım ümmi" tabiri ise okuması olup, yazması olmayanlar için kullanılır. "Murdia" kelimesi Arapça'da "süt anne" demektir. "Ümm-ül mü'minîn" tabiri "müslümanların annesi" manasına gelip, Peygamberimiz Hazret-i Muhammed (ASM)'in eşleri için kullanılmıştır. Çoğulu "ümmehât" kelimesidir. "El cennetü tahte akdamül ümmehât" hadis-i şerifi "Cennet anaların ayakları altındadır" mealindedir.
Kur'an-ı Kerim'de "anne" kelimesinin karşılığı olarak "valide" kelimesi geçmektedir. Anne ve babaya "valideyn" denilir. Sadece babaya "valid" denilmiştir. Çocuğa ise "veled" denilmiştir. Günümüzde kullandığımız "evlat" kelimesi Arapçadır.
Risale-i Nur'da "anne" kelimesi 21 defa zikredilmiştir. "murdia" yani "süt anne" kelimesi 19.Mektupta 2 defa zikredilmiştir.
"anne" kelimesi;
Mektubat: 5 defa
Lem'alar: 1 defa
Şualar: 5 defa
Mesnevi-i Nuriye: 1 defa
İşarat-ül İ'caz: 1 defa
Asa-yı Musa: 1 defa
Emirdağ Lahikası: 5 defa ve
Tarihçe-i Hayatı: 2 defa zikredilmiştir.
"Anadolu" kelimesi Külliyatta 108 defa zikredilmiştir. Bunlar:
Şualar: 5 defa
Asa-yı Musa:2 defa
Barla Lahikası: 2 defa
Kastamonu Lahikası:11 defa
Emirdağ Lahikası: 24 defa
Sikke-i Tasdik-i Gaybi: 14 defa ve
Tarihçe-i Hayatı: 50 defa zikredilmiştir.
Risale-i Nur'da "mader" kelimesi çok kullanılmamakla birlikte tamamında "rahm-ı mader" terkibi şeklinde "ana rahmi" manasında kullanılmıştır. "Mader" kelimesi Risale-i Nur'da toplam 17 defa zikredilmiştir. Bunlar:
Sözler: 4 defa
Lem'alar: 8 defa
Şualar: 2 defa
Mesnevi-i Nuriye: 1 defa
Asa-yı Musa: 1 defa ve
Tarihçe-i Hayatı:1 defa zikredilmiştir.
Cümlenin gelişinden "rahm-ı mader" terkibinin "ana rahmi" olduğu rahatlıkla anlaşılmaktadır.
Mesela: 16.Lem'ada: "Röntgen şuâıyla rahm-ı mâderdeki çocuğun erkek ve dişisini bilmekle "ve ya'lemu mâ fi-l erhâm" ayetinin meal-i gaybisine münafi olmaz." ifadesinde "rahm-ı mader" kelimesi kolaylıkla anlaşılmaktadır.
Yine 23.Söz'de: "o yolculuk ise, alem-i ervahtan, rahm-ı maderden, gençlikten, ihtiyarlıktan, kabirden, berzahtan, haşirden, köprüden geçen ebedü'l-abad tarafına bir yolculuktur." cümlesinde "rahm-ı mader" kelimesi kolaylıkla anlaşılmaktadır.
"Mader" kelimesinin Ebced Değeri: 245'tir.
