Kelime Analizi 86: Fantaziye

kenz-i mahfi

Sorumlu
Fantaziye (Fransızca) فانطازيه

Yalandan gösteriş, boş debdebe. Zâhirî süs ve zinet. Lüzumlu ihtiyaçtan olmayan ve zevk için kullanılan pahalı eşya.

"Fantazi" kelimesi Fransızca "fantaisie" kelimesinin okunuşudur.
Yunanca'da fantezi (Φαντασία) kelimesi "hayal kurma, hayal etme" manasına gelmektedir.
Fransızca'da kullanılan "fantaisie" kelimesi "görüntü, hayal, düş, düş gücü" manasına gelmektedir. Pek çok dile bu kelime kullanılmaktadır.
Sözlük manası olarak; sonsuz, sınırsız hayal; değişik heves, değişik beğeni, değişik düşünüş; süslü ve türü değişik olan demektir.
Ebebiyatta gerçeğin ve olanağın dışında olarak hayalin serbest işlemesi ve böylece meydana getirilen eser için kullanılan bir tarzdır. Böyle tarz yazılan eserlere "fantastik eser" denilmektedir.
Modayı takip etmek, eğlence yerlerine gitmek, meşru, gayr-i meşru demeden, her zevk ve lezzeti yaşamaya çalışmak şeklindeki nefse hitap eden ve dünyayı esas alan her şey bu manada değerlendirilmektedir. Hayal kurmanın sınırsızlığı manasına gelen fantazi kelimesi günümüzde maalesef bazen gayr-i meşru cinsel ilişkiyi ifade etmek için kullanılmaktadır.
Bu ahir zamanda ihtiyaç ve gereklilik diye bildiğimiz pek çok şeyin aslında fantazi olduğunun farkında bile değiliz. İletişim ve ulaşım araçlarının ahir zamanda pek çok yaygınlaşması ve adeta zaruri ihtiyaç mertebesine çıkmalarındandır ki aslında bunlar bizler için birer fantazi olmuştur. Çünkü bunların istimaliyle bizde şükür ve ibadetin artması gerekirken maalesef öyle olmayıp daha ziyade çokça ve bolca ve malayani olarak vakit geçirmemiz ile keyf ve hevesatı dinlememize yardımcı olmuşlardır. Bilhassa bu zamanda televizyon, radyo, spor, cep telefonu, moda ve felsefi fikirler gibi ahir zamana ait bir çok şeyler insanlarda şükür ve ibadeti değil gafleti arttırmıştır. Yani şöyle diyebiliriz; bu zamanda gaflet veren pek çok şey aslında birer fantazidir.
Allah'ı (CC) unutturan, şükür ve ibadeti terkettirip gaflete dalan her şeyi fantazi olarak kabul edebiliriz. Yani insanı gaflete düşüren bütün uğraşılar bir cihette fantazi manasına dahil olmaktadır. Ahir zamandaki bir insanın bütünüyle böyle fantaziyelerden kendini çekmesi düşünülemeyeceğinden zararı en aza indirmek en karlı olacaktır. Bize çok zaruri ve faydalı hatta hayatımızda vazgeçemeyeceğimiz gibi gözüken pek çok şeyin aslında bizi gaflete yani şükürsüzlük ve ibadeti terketmeye götürdüğünün farkında değiliz. Dolayısıyla hepimizin hayatımızda takıldığımız ve değişik şekilde meşgul olduğumuz fantaziyelerimiz mevcuttur.
Medeniyet-i hazıranın harikaları bize nimet olması gerekirken ekseriyetle zararlı düşmüştür. En acıklısı da moda ve model şeklinde Avrupa'nın sefih ve günahlı meşguliyetlerinin İslam gençlerine yutturulmasıdır. Moda ve fantazinin güzel şeyler olduğunun genç zihinlere kabul ettirilmesi en kötüsüdür. Adeta körü körüne taklit ile Avrupa'nın sefih medeniyetini kendimize örnek ve model etmek demektir.
Bir gözü kör Avrupa medeniyetinin beşeriyetin önüne sürdüğü günah ve haramların tamamına fantazi denilmektedir. Helal olmayan her şey fantazi olarak değerlendirilir.
Günümüzde nefis ve hevayı coşturan ve Allah'ı (CC) unutturan bütün eğlence ve haram zevkler medeniyet fantaziyeleri dahilindedir. Bunlara örnek olarak; sinema, dans, türetim çılgınlığı, tiyatro, moda, magazin, bazı gaflet veren sporlar, cinselliği öne çıkaran neşriyatlar, içki ve kumar, nefis ve şehveti uyandıran müzikler, Batının ahlaksız yaşam tarzları vs.sayılabilir. Bunlardan bir kısmı mutlak manada haram olmasa da kullanıldığı yere ve amaca göre hüküm alırlar. Mesela neşriyatlar ve sinema ne amaçla kullanılırlarsa öyle hüküm alırlar.
 

kenz-i mahfi

Sorumlu
Risale-i Nur Külliyatı'nda toplam 11 defa "fantaziye" kelimesi geçmektedir. Sadece 1 yerde tekil, diğer yerlerde çoğul olarak kullanılmıştır.
"medeniyet fantaziyelerinin aldatıcı ve uyutucu olması" ibaresi, az bir kelime farkıyla Risale-i Nur'da 5 yerde geçmektedir. Buradan anladığımız mana, medeniyet fantaziyelerinin en bariz özelliğinin başta "aldatıcı ve uyutucu" olmasıdır. İnsanlığın bunu bir az dahi olsun anlamasına sebep ise I. ve II. Dünya Savaşlarıdır. Dünya hayatının ne kadar muvakkat ve geçici ve aldatıcı olduğunu o güzel dünyalarının harap olmasıyla anlamışlardır.

Lem'alar 202.sayfada "Veyl o zevc ve zevceye ki; birbirini ateşe atmakta yardım eder. Yani; medeniyet fantaziyelerine birbirini teşvik eder." cümlesinde "fantaziyelerin" neticesinin ne kadar tehlikeli olduğu anlaşılmaktadır. En dehşetlisi ise birbirini fantaziyeye teşvik etmek yani sanki fantaziye yarışı veya anlaşacağımız dille fantazi yarışı içine girmektir. Gafletin hissi iptal ettiği bu zamanda ve fantaziyelerin en dehşetli olduğu bir vakitte bu hususa dikkat etmek lazımdır. Bize gaflet veren ve ibadet ve şükürden uzaklaştıran her şey fantazidir.
 
Üst