Cevap: Mesnevi-i Nuriye Dersleri 1 "Ey dairei esbabtan zuhur eden işleri...
Allah razı olsun ..
şöyle bir ekleme yapmak istiyorum izninizle,
"Veya o memurlar, nâzır müşahitlerdir ki"
"gördükleri evâmir-i tekviniyeye karşı yaptıkları itaat ve inkıyad"
"stidatlarına göre bir nevi ibadet yapmış olurlar"
malumdur ki, Cenab-ı Hakkın ne sebeblere ne aracılara ne işini gördürecek memurlara ihitiyacı yoktur. aslı esası çevremizde gördüğümüz veya görmediğimiz her şey Cenab-ı Hak kın isimlerinin tezahürleri ile vucud bulur. bu sırada vazifeli bulunan melek veya memur tayin edilmiş mevcudad, olan olaya şahitlik eder, olayın gereki olan tesbihi, hamdi yerine getirir ve hakeza,
hastalıkların Hz.Azrail a.s. 'a perde olması gibi, ruhun kabzedilme işinde de Hz.Azrail a.s.'da Cenab-ı Hakka bir perdedir. Ruhu kabzeden Cenab-ı Haktır, Mümit isiminin tezahürüdür, Hz.Azrail o sırada orada hazır bulunur ve bu işe şahitlik eder, işin gereği olan tesbihi yerine getirir. itaat ederek mavizesini yapar ibadet eder. İbadet zaten itaat edip boyun eğmek manasına geliyor.
bir elmayı dalından koparan görüntüde bir eldir. ama o el arkasında bir fiziksel vucuda şahitlik eder, birisi olduğuna işaret eder ve o kişinin emri ile hareket eder. o kişi de kendi içindeki "açlık" hissi ile elmaya yönelir ve eline elmayı koparmasını emreder.
yani aslında elmayı dalından koparan bir maneviyat vardır. ve yine aslında bizim acıkmamız ve bize rızık verilmesi ile izhar olunan Rezzak ismidir bu işin kaynağı.
elmanın kendisi, parmaklar, insan hepsi bu ismin hükmüne boyun eğer ve kendilerine emredilen işi yerine getirerek, itaat ederek ibadet ederler.
sokaktaki bir acizin önünden geçerken bir miktar para versek, görüntüde parayı veren parmaklardır. ama aslında o parmaklar, o parmakların sahibi olan kişiye ait ve onun emri ile hareket ederler. o kişi de içindeki merhamet duygusunun etkisi, emri ile parayı verir. para verme işlemi bir maneviyata işaret eder.
o acizin önünden, hem parası hem elleri olan çok insan geçmiştir ama içlerinde o acize karşı merhamet olmadığından para vermemişlerdir.
merhamet ise; Rahman isminin tecellisi olarak orada bu fiilin gerçekleşmesini emretmiştir. ve tüm süreç bu isiminlerin emirlerine itaat ederek vazifelerini yaparlar ve ibadetlerini yerine getirmiş olurlar.
adetullah, sunnetullah tabirleri ile de ifade edilen, kainatın işleyişinin muntazam devamlılığı ile ilgili kanunların sahibi Cenab-ı Haktır, hiç bir mevcut bu kanunların dışına çıkamadığı gibi, Cenab-ı Hakkın kendisi dahi bu kanunları değiştirmediğini onlara uygun işleyişi sürdürdüğünü, bizlere duyurmuştur.
cisimlerin yere düşmesi, yağmurun yağması vs tüm çevremizde gördüğümüz tüm işleyiş belli çerçeveler içinde gerçekleştirilir, devam ettirirlir.
bunun çokça hikmetlerinden birisi bizim bu düzen içerisinde aklımızı kullanarak Cenab-ı Hakka yol bulabilmemiz olduğu gibi,
bir diğeri; kainatta tecelli eden Esma-i İlahiyenin her bir tecellisinin birbiri ile muazzam uyumlu olmasıdır demek yanlış olmaz. yani biz bir olay veya durum karşısında, Rezzak ismini görürkeni Hakim ismini de görürürz, Adl ismini de, Rab ismini de ve hakeza bir çok ismi görebiliriz.
koyulmuş olan kanunların sahibi Cenab-ı Hakdır, ve o sözünde duranların en güveniliridir. Kurallarını değiştirmeyeceğini bize kitabında bildirmiş ve bu kurallara uymayanlarında cezalandıracağını haber vermiş.
yine Cenab-ı Hakkın idaresinde olan sebebler ve memurları, O nun kurallarına uyup itaat ederler.
bir tek "insan" burada işi bozuyor .. nefs-i emmaresine, şeytana yenildiğinde bu kanunlara başkaldırmaya çalışabiliyor.. Cenab-ı Hak hepimizi isyandan nisyandan muhafaza etsin ..
