İ'lem Eyyühel-Aziz!
ﻟﺎَ ﺣَﻮْﻝَ ﻭَﻟﺎَ ﻗُﻮَّﺓَ ﺍِﻟﺎَّ ﺑِﺎﻟﻠَّﻪِ cümle-i mukaddesesi, insanın zerre vaziyetinden, insan-ı mü'min suretine gelinceye kadar camidiyet, nebatiyet, hayvaniyet, insaniyet gibi geçirdiği etvar ve ahvaline nâzırdır. Şu menzillerde insanın letaifi pek çok elem ve emellere maruzdur. Maahâza havl ve kuvvetin müteallikleri zikredilmeyerek mutlak bırakılmıştır. Binaenaleyh bu cümle, teselli-bahş olup şümulü dâhilinde olan makamlara göre tefsir edilir. Meselâ:
1- ﻟﺎَ ﺣَﻮْﻝَ ﻋَﻦِ ﺍﻟْﻌَﺪَﻡِ ﻭَ ﻟﺎَ ﻗُﻮَّﺓَ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻮُﺟُﻮﺩِ
Ademden çıkıp vücuda gelmek.
2- ﻟﺎَ ﺣَﻮْﻝَ ﻋَﻦِ ﺍﻟﺰَّﻭَﺍﻝِ ﻭَ ﻟﺎَ ﻗُﻮَّﺓَ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﺒَﻘَٓﺎﺀِ
Zevale gitmeyip bekada kalmak.
3- ﻟﺎَ ﺣَﻮْﻝَ ﻋَﻦِ ﺍﻟْﻤَﻀَﺮَّﺓِ ﻭَ ﻟﺎَ ﻗُﻮَّﺓَ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻨَّﻔْﻊِ
Mazarratı def', menfaati celb.
4- ﻟﺎَ ﺣَﻮْﻝَ ﻋَﻦِ ﺍﻟْﻤَﺼَﺎﺋِﺐِ ﻭَ ﻟﺎَ ﻗُﻮَّﺓَ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻤَﻄَﺎﻟِﺐِ
Musibetten uzak olup, matluba nâil olmak.
5- ﻟﺎَ ﺣَﻮْﻝَ ﻋَﻦِ ﺍﻟْﻤَﻌَﺎﺻِﻰ ﻭَ ﻟﺎَ ﻗُﻮَّﺓَ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻌِﺒَﺎﺩَﺓِ
Maasiye düşmemek, ibadete devam etmek.
6- ﻟﺎَ ﺣَﻮْﻝَ ﻋَﻦِ ﺍﻟﻨِّﻘَﻢِ ﻭَ ﻟﺎَ ﻗُﻮَّﺓَ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻨِّﻌْﻤَﺔِ
Azaba maruz kalmamak, nimete mazhar olmak.
7- ﻟﺎَ ﺣَﻮْﻝَ ﻋَﻦِ ﺍﻟﻈُّﻠْﻤَﺔِ ﻭَ ﻟﺎَ ﻗُﻮَّﺓَ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻨُّﻮﺭِ
Zulmete düşmemek, nur ile tenevvür etmek.
Ve hâkeza her bir makamda insanın letaifine göre takyid ve tefsir edilebilir.
