Birinci Sözde denildiği gibi, bir padişahın mutfağından bir tablacının getirdiği taamlar bir fiyat ister. Tablacıya bahşiş verildiği hâlde, çok kıymettar olan o nimetleri kıymetsiz zannedip onu in'âm edeni tanımamak nihayet derecede bir belâhet olduğu gibi;
Cenâb-ı Hak,hadsiz envâ-ı nimetini nev-i beşere zemin yüzünde neşretmiş,ona mukabil,o nimetlerin fiyatı olarak şükür istiyor.
O nimetlerin zâhirî esbabı ve ashabı, tablacı hükmündedirler.
O tablacılara bir fiyat veriyoruz, onlara minnettar oluyoruz. Hattâ, müstehak olmadıkları pek çok fazla hürmet ve teşekkürü ediyoruz. Halbuki, Mün'im-i Hakikî, o esbabdan hadsiz derecede, o nimet vasıtasıyla şükre lâyıktır.
İşte Ona teşekkür etmek, o nimetleri doğrudan doğruya Ondan bilmek,
o nimetlerin kıymetini takdir etmek ve
o nimetlere kendi ihtiyacını hissetmekle olur.
İşte, Ramazan-ı Şerifteki oruç, hakikî ve hâlis, azametli ve umumî bir şükrün anahtarıdır.
Çünkü, sair vakitlerde mecburiyet tahtında olmayan insanların çoğu,
hakikî açlık hissetmedikleri zaman, çok nimetlerin kıymetini derk edemiyor.
Kuru bir parça ekmek, tok olan adamlara, hususan zengin olsa, ondaki derece-i nimet anlaşılmıyor.
