[h=1]Okumaya Başlarken Yapılması Gerekenler[/h]
Kitap, dergi veya gazete. Günlük hayatta hazırlıklı veya hazırlıklız okumalarımızda, dikkat etmemiz gereken belli başlı kurallar vardır. Bunlar kuşkusuz okumanın verimli, etkili ve hızlı olması yönünde olumlu etki yapacaktır. Dikkat etmemiz gereken kuralların başlıcalarını şöyle sıralayabiliriz:
- Her şeyden önce okumaya psikolojik olarak kendimizi hazır hissetmemiz gerekir.
- Okuduklarımızı anlamamızı kolaylaştıracak sessiz, temiz havalı bir ortam hazırlamalıyız.
- Işıklı bir mekan seçmeliyiz. Unutmayınız loş bir odada kitap okumak hem gözünüzü yoracaktır, hem de uykunuzu getirecektir. Fazla ışık da gözü yorabilir, örneğin güneş ışığının kitaba, kitaptan da gözümüze yansıması gözümüzün yorulmasına sebep olacaktır.
- Uzun süre okumak için kitabın basıldığı kağıdın mat renkte olması gerekir. Kaliteli beyaz, parlak kağıtlara basılmış yazılar aslında gözümüzü yorduğu için uzun süre okunamaz.
- Kitaptaki harflerin çok küçük olması veya yazı tipinin hoşumuza gitmemesi okumamızı olumsuz yönde etkiler.
- Okurken vücudumuz çok gergin veya çok rahat olmamalıdır.
- Okuduğumuz kitap ile gözlerimizin arasındaki mesafeye dikkat etmeliyiz.
- Yukarıdaki bilgilere dikkat ettiğiniz halde kitap okurken gözleriniz sulanıyorsa gözünüzde bir rahatsızlık var demektir. Sınavlara hazırlanmadan önce bir göz doktoruna görünmenizde fayda olacaktır. Doktorunuz belki de size uygun bir gözlük verecektir. Çünkü gözlerimiz sayesinde biz bu sınavı kazanıyoruz. Onun sağlıklı olması çalışma verimimizi doğrudan etkiler.
- Sessiz okumaya alışmalıyız, çünkü sınavda sesli okumamıza hiçbir zaman izin verilmeyecektir. Sessiz okuyan öğrenciler daha hızlı okur ve metni daha iyi anlarlar. Unutmayın zamanı kullanma özellikle sınav açısından çok önemlidir.
- Okuduğunuz kitabın veya sınav kağıdının sağında, solunda, altında, üstünde sizin için yeterli boşluklar bırakılmıştır. Bu boşluklara önemli gördüğünüz noktaları not edebilirsiniz. Yine önemli gördüğünüz bir cümlenin veya bir bölümün altını çizebilirsiniz.
- Okuduğunuz bölümü veya paragrafı okuduktan sonra kendinize göre özetleyiniz. Özet çıkarma tekniği bir yazının ana düşüncesini, konusuna bağlı kalarak daha iyi anlamaya elverişli bir tekniktir. Paragrafın tümünü okuduktan sonra kendi cümlelerinizle özetleyebileceğiniz gibi, paragrafın iki, üç cümlesini de bir araya getirip özetleyebilirsiniz.
Aşağıdaki paragrafı örnek okuma ile örneklendirebiliriz:
"Bir paragrafı anlayarak okumak, bir matematik problemini çözmeye benzer. Bir problemi çözmek için onu oluşturan öğeleri değerlerine göre kullanmak, aralarındaki bağlantıyı doğru kurmak bir zorunluluktur. Bunun gibi bir paragrafı anlamak için de onu oluşturan sözcüklerin anlamını doğru algılamak, birbirleriyle bağlantılarını bulmak gerekir. Ayrıca, yansıttıkları düşünceyi ve düşünsel düzeni görmek de bir gerekliliktir."
Yukarıdaki paragraf 4 cümleden oluşmaktadır. Özet çıkarma tekniğiyle bu paragrafı anlamaya ve ana fikrini çıkarmaya çalışalım.
1. Cümle: Bir paragrafı anlayarak okumak, bir matematik problemini çözmeye benzer.
2. Cümle: Bir problemi çözmek için onu oluşturan öğeleri değerlerine göre kullanmak, aralarındaki bağlantıyı doğru kurmak bir zorunluluktur.
3. Cümle: Bunun gibi bir paragrafı anlamak için de onu oluşturan sözcüklerin anlamını doğru algılamak, birbirleriyle bağlantılarını bulmak gerekir.
4. Cümle: Ayrıca, yansıttıkları düşünceyi ve düşünsel düzeni görmek de bir gerekliliktir.
Birinci cümlede paragrafı anlayabilmek, matematik problemini çözmeye benzetilmiş. İkinci cümlede, problemi çözmek için onu oluşturan öğeleri doğru kullanmak ve aralarındaki bağlantıyı doğru kurmanın zorunlu olduğundan bahsedilmiş. Üçüncü cümlede aynen problem çözmede izlenen yol gibi paragrafı oluşturan kelimelerin anlamlarını doğru anlamak ve aralarındaki bağlantıları bulmaktan bahsediliyor. Dördüncü cümlede ise bu kelimelerin yansıttıkları düşünce ve düşünsel düzeni görmenin gerekliliğinden bahsediliyor.
Şimdi bu dört cümleyi anladığımız kadarıyla anlatmaya çalışalım:
“Bir matematik problemini çözerken nasıl ki, problemin çözümüyle ilgili öğelerin aralarındaki bağlantıları bulmak gerekir, aynen öyle de bir paragrafı anlayarak okumak için sözcüklerin anlamları ve bunlar arasındaki ilişkiyi de bulmak gerekir.”
Şimdi de yukarıda kendimizce söylediğimiz bu anlamı tek bir cümlede özetlemeye çalışalım, artık matematikten bahsetmeye gerek yok, çünkü “matematik problemi çözme”den bahsedilmesinin nedeni aşağıdaki cümlenin daha iyi anlaşılması için karşılaştırma yapmaktır:
“Okunanların anlaşılmasında sözcüklerin yeri ve bunlar arasındaki ilişki önemlidir.”
