ABDULLAH4
Forum Yöneticisi
Şuab-ı İman büyük hadis âlimi ve Şâfiî Mezhebinde fakih olan Beyhakî’nin (bk. Beyhakî maddesi) en önemli eserlerinden biridir. Müellif tarafından el-Cami’ olarak zikredilen eser, farklı âlimler tarafından el-Cami’u li Şuabi’l-İman ve el-Camiu’l-Mûsânnaf fî Şuabi’l-İman olarak da anılır.
Beyhakî’yi eseri yazmaya sevk eden en önemli sebep, yaşadığı dönemde, “Kur’ân mahlûk mudur, değil midir? İman artar mı, eksilir mi?” gibi temel inanç konuları çerçevesinde yapılan kelâmî tartışmalardır. Bu konuda Şâfiî fıkıh âlimi Ebû Abdullah Hüseyin bin Hasan el-Huleymî’nin (949-1012) el-Minhâc isimli eserini okumuş, beğendiği bu eserin benzerini söz konusu tartışmalara cevap mahiyetinde yazmaya karar vermiştir.
Beyhakî, kendi ifadesiyle eserini telif ederken muhteva ve tertipte tamamen el-Huleymî’nin el-Minhâc adlı eserini takip etmiştir. Gerek ana bölümler ve gerekse bölümleri oluşturan alt başlıklar aynıdır. On iki bölümden meydana gelen eserin, ilk on bölümünde, imanın hakikatı, imanın artması ve noksanlaşması, iman lâfızları, imanda taklit ve şüphe, tebliğin ulaşmadığı kimselerin durumu gibi bahisler ele alınır. Eserin adını taşıyan Şuabü’l-İman ise Onuncu bölümü oluşturur. Bu bölüm, yetmiş yedi şubeye- alt başlığa- ayrılmıştır. On birinci bölümde, her şube için âyet ve hadisleri zikreder. On ikinci bölümde ise bu tasnifi niçin yaptığına dair bilgi verir.
El-Huleymî, el-Mînhâc’ında meselelerin ispatında yöntem olarak kelâmî ve mantıkî metodu kullanırken, konularla ilgili hadislerin senetlerini zikretmez. Beyhakî ise, hadis ilminin teknik ve metodlarını kullanır ve meselelerin ispatı sadedinde zikrettiği hadisleri senetleriyle birlikte, sahih, hasen, zayıf gibi derecelerini de belirtir. Sahabe ve Tâbiinin sözleriyle de anlatımını pekiştirir.
Eser, ilmî çevrelerde büyük takdir görmüş, özellikle Hadis ilminde önemli bir yere sahip “Sünen” türü eserlerin yazılmasında kendinden sonra gelen hadis âlimlerine kaynak teşkil etmiştir.