Tarihin Yorumu: 13 Mayıs 1920

Huseyni

Müdavim
Edirne'de Büyük Trakya Kongresi


Edirne'de yapılan Büyük Trakya Kongresi, dört gün süren çalışmalarını tamamlayarak 13 Mayıs (1920) günü dağıldı.

Bu kongrenin asıl maksadı, gayesi ve hedefi şudur: Doğu Trakya Bölgesini Yunan işgalinden kurtarmak ve her ne pahasına olursa olsun bu mücadeleyi sonuna kadar devam ettirmek.

Trakya'nın muhtelif merkezlerinden gelerek Edirne'de toplanan delegeler, ayrıca Ankara'da kurulan Millet Meclisi ve hükümetle birlikte hareket etme kararında birleşti.

Trakya Bölgesinde, daha evvel de "işgale karşı direniş" ve "kurtuluşa kadar mücadele" azmini ateşlendiren faaliyetler sergilenmişti. Bunların arasında, tâ 1918 yılı Aralık ayı başlarında kurulan Trakya–Paşaeli Heyet–i Osmaniye (ismi sonradan Trakya–Paşaeli Müdaffaa–i Hukuk Cemiyeti oldu) ile 13 Mart–7 Nisan (1920) tarihleri arasında yapılan Lüleburgaz Kongresi, önemli birer kilometre taşıdır. Bu kongreden sonra, İngilizler'den kuvvet alan Yunanlıların saldırıları daha da şiddetlendi.

Cafer Tayyar Paşa kumandasındaki Trakya Ordusu çembere alındı. Anadolu'dan yardım alamayan ordu, bir süre sonra perişaniyet içinde dağılıp eridi. Çatışmalar esnasında Tayyar Paşa esir düşerken, kurtulabilen askerlerin bir kısmı da can havliyle kaçarak Anadolu'ya sığındı.

Düzenli ordunun dağılmasından sonra, Trakya'nın savunması Edirne Kongresi kararları çerçevesinde hareket eden sivillere, milis kuvvetlerine kaldı. Onlar da, iki sene müddetle hiç yılmadan kararlılıkla mücadele etti.
Yunan kuvvetlerinin Anadolu'da kesin yenilgiye uğramasından sonra, sıra Trakya'ya gelmişti. İşgalciler, 1922 yılı Ekim ayından itibaren Doğu Trakya'yı boşaltmaya başladı.
M. Latif SALİHOĞLU
13.05.2009
Yeniasya
 
Üst