20. Ziya ile mevcudat görünür; hayat ile mevcudatın varlığı bilinir. Her birisi birer keşşaftır.
21. Nasraniyet ya intıfâ veya ıstıfâ edip İslâmiyete karşı terk-i silâh edecektir. Nasraniyet birkaç defa yırtıldı, Protestanlığa geldi. Protestanlık da yırtıldı, tevhide yaklaştı. Tekrar yırtılmaya hazırlanıyor. Ya intıfâ bulup sönecek veya hakikî Nasraniyetin esasını câmi olan hakaik-i İslâmiyeyi karşısında görecek, teslim olacaktır. İşte bu sırr-ı azîme Hazret-i Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm işaret etmiştir ki, “Hazret-i İsâ nâzil olup gelecek, ümmetimden olacak, şeriatımla amel edecektir.”[SUP]1[/SUP]
22. Cumhur-u avamı, burhandan ziyade, me’hazdaki kudsiyet imtisâle sevk eder.
23. Şeriatın yüzde doksanı (zaruriyat ve müsellemât-ı diniye) birer elmas sütundur. Mesâil-i içtihadiye-i hilâfiye, yüzde ondur. Doksan elmas sütun, on altının himayesine verilmez. Kitaplar ve içtihadlar Kur’ân’a durbîn olmalı, âyine olmalı; gölge ve vekil olmamalı.
24. Her müstaid, nefsi için içtihad edebilir, teşri’ edemez.
25. Bir fikre davet, cumhur-u ulemanın kabulüne vâbestedir. Yoksa davet bid’attır, reddedilir.
26. İnsan fıtraten mükerrem olduğundan, hakkı arıyor. Bazan bâtıl eline gelir; hak zannederek koynunda saklar. Hakikati kazarken, ihtiyarsız, dalâlet başına düşer; hakikat zannederek kafasına giydiriyor.
| Lügatler :
âlem-i emir : Cenâb-ı Hakkın emriyle yönetilen âlem; kanunlar dünyası (bk. ḳ-n-n; a-l-m)
Aleyhissalâtü Vesselâm : Allah’ın salât ve selâmı onun üzerine olsun (bk. ṣ-l-v; s-l-m)
amel etmek : iş görmek, davranmak
âyine : ayna
bâtıl : gerçek dışı, hak olmayan
bid’at : aslen dinde olmayıp sonradan ortaya çıkan zararlı âdet ve uygulamalar (bk. b-d-a)
burhan : güçlü delil, sarsılmaz kanıt
câmi : kapsayan, içine alan (bk. c-m-a)
cumhur-u avam : halkın çoğunluğu
cumhur-u ulemâ : âlimlerin çoğunluğu (bk. a-l-m)
daimî : devamlı, sürekli
dalâlet : hak yoldan sapkınlık, inançsızlık (bk. ḍ-l-l)
durbîn : dürbün
fıtrat : yaratılış, mizaç (bk. f-ṭ-r)
hak : doğru, gerçek (bk. ḥ-ḳ-ḳ)
hakaik-i İslâmiye : İslâmın hakikatleri (bk. ḥ-ḳ-ḳ; s-l-m)
hakikat : gerçek (bk. ḥ-ḳ-ḳ)
hakikî : gerçek (bk. ḥ-ḳ-ḳ)
Hazret-i İsâ : [bk. bilgiler – İsâ (a.s.)]
Hazret-i Peygamber : Peygamber efendimiz Hz.Muhammed (a.s.m.)
himaye : koruma
ıstıfâ etmek : sâfîleşmek, durulmak (bk. ṣ-f-y)
içtihad : dinen kesin olarak belirtilmeyen bir konuda Kur’ân ve hadisten hüküm çıkarma (bk. c-h-d)
ihtiyarsız : irade dışı (bk. ḫ-y-r)
imtisâl : uyma, tâbi olma
intıfâ : sönüp bitme
keşşaf : keşfedenler, bulup ortaya çıkaranlar (bk. k-ş-f)
kudret-i ezeliye : varlığının başlangıcı olmayan ve ezelden beri var olan Allah’ın kudreti (bk. ḳ-d-r; e-z-l)
kudsiyet : kusur ve noksandan uzak oluş, kutsallık (bk. ḳ-d-s)
lâyemut : ölümsüz (bk. mâ-lâ; m-v-t)
mâkul : akla uygun
me’haz : kaynak
mesâil-i içtihâdiye-i hilâfiye : üzerinde ihtilaf edilen içtihadi meseleler (bk. c-h-d; ḫ-l-f)
mevcudat : varlıklar (bk. v-c-d)
mevcut : var olan (bk. v-c-d)
mükerrem : ikram ve lûtfa mazhar, saygı gösterilen (bk. k-r-m)
müsellemât-ı diniye : dinin herkesçe kabul edilmiş esasları (bk. s-l-m)
müstaid : istidatlı, kabiliyetli (bk. a-d-d)
Nasrâniyet : Hıristiyanlık
nâzil : inme (bk. n-z-l)
nefis : bir kimsenin kendisi (bk. n-f-s)
nev’i : tür, çeşit
sırr-ı azîm : büyük gizem (bk. a-ẓ-m)
şeriat : Allah tarafından bildirilen hükümlerin hepsi (bk. ş-r-a)
terk-i silâh : silâh bırakma, teslim olma
teşri’ etme : kanun koyma, yasama (bk. ş-r-a)
tevhid : birleme, Allah’ı bir olarak bilme ve ilân etme (bk. v-ḥ-d)
ümmet : peygambere inanıp onun yolundan gidenler, mü’minler
vâbeste : bağlı
vekil : başkasının adına ve yerine hareket eden, asıl vazifelinin yerine çalışan (bk. v-k-l)
vücud-u haricî : beden, vücut (bk. v-c-d)
zaruriyât : dince yapılması zorunlu olan ve hükmü açıkça belirtilen emirler
ziya : ışık, parlaklık
ziyade : fazla, çok |
