Evet, Said Nursî İstanbul’a, şûrezâr vilâyât-ı şarkiyenin maarifsizlikle öldürülmek istenilen Yıldız siyasetlerine istikamet vermek azmiyle gelmişti. Daha İstanbul’a gelmeden, Van’dan, Bitlis’ten, Mardin’den defaatla nefyolmasından, İstanbul’a gelmesiyle beraber, merhum Sultan Abdülhamid tarafından sûret-i ciddiyede tarassut altına aldırıldı. Birkaç kere tevkif edildi. Nihayet birgün geldi, Said Nursî’yi Üsküdar’a, Toptaşına yolladılar. Çünkü hapishanede ikaz edilecek kimseler bulunmak muhtemeldi. Tımarhaneden ikide bir çıkartılıyor; maaş, rütbe tebşir ediliyor; Hazret-i Said, “Ben memleketimde mektep-medrese açtırmak üzere geldim, başka bir dileğim yoktur. Bunu isterim, başka birşey istemem” diyordu. Tâbir-i âharle, Bediüzzaman iki şey istiyordu: Vilâyat-ı şarkıyenin her tarafında mektepler, medreseler açtırmak istiyor ve başka birşey almamak istiyordu.
Arş-ı kanaat oldu behişt-i gına bize,
Biz etmeyiz zemîn-i müdârâya ol emin.
Mansıbların, makamların en bülendidir,
Hizmet-i iman ile âsâyiş ve saadeti temin
Şehzadebaşında şemâtetle konferans verildiği gece, kemâl-i mehabetle sahneye çıkıp irad ettiği nutk-u beliğ-i bîtarafane, Said’in ihata-i ilmiyesi kadar hamaset ve fedakârlıkta da ileri olduğunu teyid eder. Gerek o gece, gerek menhus 31 Mart’ta cihandeğer nasihatleriyle ortaya atılan hoca-i dânâya, böyle tehlikeli bir anda vücud-u kıymetdarının sıyaneti, nefean lil’umum elzem olduğu halde ve ihtar edildiği zaman, “En büyük ders, doğruluk yolunda ölümünü istihkar dersi vermektir”; “Yerinde ölmek için bu hayat lâzımdır” fikrine karşı,
Aşinayız, bize bîgânedir endişe-i mevt.
Adl ü hak uğruna nezreylemişiz cânımızı.
Olur bize âb-ı hayat, ateş-i seyyâl-i memat.
mısrâı ile mukabele ederdi.
Said-i hüşyârın safvet-i ruhunu, besalet ve şecaatini, fedakârlığındaki nihayetsizliğini anlamak ve ona bağlanmak için, lisân-ı hamasetinden bu mezkûr mısrâı dinlemek kifayet eder.
Bediüzzaman’a zurafâdan biri bir gün irfanıyla mütenasip bir esvap iktisaı lüzumundan bahseder. Müşarün ileyh de, “Siz Avusturya’ya güya boykot yapıyorsunuz; hem onun yolladığı kalpakları giyiyorsunuz. Ben ise bütün Avrupa’ya boykot yapıyorum; [SUP]HAŞİYE[/SUP] onun için yalnız memleketimin maddî ve mânevî mâmulâtını giyiyorum” buyurmuştur.
Elyevm, Said Nursî memleketine döndü. Karışmış İstanbul’un havâ-i gıll ü gışından ve tezviratından ve bedraka-i efkâr olmak lâzım gelen gazetecilerin bazılarının bütün fenalıklara bâdî ve bütün felâketlerin müvellidi olduklarını görerek, bu derece açık cinayetlere tahammül edemeyerek meyus ve müteessir, vahşetzâr fakat mûnis, vefakâr ve nâmusperver olan dağlarına döndü. İsabet etti. Kim bilir, belki en büyük icraatından biri de budur.
Nâşiri
Ahmet Râmiz
(Rahmetullahi aleyh)
[h=3]Dipnotlar - Arapça İbareler - Haşiyeler :[/h] HAŞİYE : Otuz sene cebir ve işkenceler altında sıkıştırıldığı halde, hiçbir defa Avrupa şapkasını başına koymadı.
| Lügatler :
âb-ı hayat : hayat suyu
adl ü hak : adalet ve doğruluk
arş-ı kanaat : kanaatin arşı, tahtı
âsâyiş : emniyet, güven
aşina : alışkın, bildik, tanıdık
ateş-i seyyâl-i memât : ölümün akışkan (akıcı) ateşi
azîm : büyük, yüce
azim : kararlılık, niyet
bâdî : sebep, başlatan, başlangıç
bedraka-i efkâr : düşüncelerin kılavuzu, yol gösterici
behişt-i gına : zenginlik cenneti
besalet : yiğitlik, bahadırlık, sağlam yüreklilik
bîgâne : ilgisiz, kayıtsız
bülend : yüksek, yüce
cebir : zorlama
cihandeğer : dünya kıymetinde, çok değerli
cünun : delilik
defaat : çok defa, defalarca
elyevm : bugün, hâlihazırda
elzem olma : çok gerekli olma
endişe-i mevt : ölüm endişesi
esvap : giysi, giyecek
fenalık : kötülük
hamaset : yiğitlik, kahramanlık, cesaret
haşiye : dipnot
havâ-i gıll ü gış : hile, yalan ve dolanın hâkim olduğu ortam, hava
hizmet-i iman : iman hizmeti
hoca-i dânâ : bilgin hoca
icraat : faaliyetler, işler
ihata-i ilmiye : ilmin kuşatıcılığı ve genişliği
ihtar edilme : uyarılma
iktisa : giyme, giyinme
irad etmek : sunmak, vermek
irfan : bilgi, kültür
istihkar : küçük görme, basit görme
istikamet vermek : doğru yön vermek
kalpak : kesik koni biçiminde deri, kürk veya kumaştan yapılmış başlık
kemâl-i mehabet : büyük bir heybet, haşmet ve azamet
kifayet etmek : yeterli olmak
lisân-ı hamaset : yiğitlik ve kahramanlık dili
maarifsizlik : eğitimsizlik
mâmulât : mamuller, ürünler
mansıb : mevki, konum, rütbe
medrese : dinî eğitim veren yüksek okul
mektep : okul
menhus : kötü, çirkin
merhum : Allah’ın rahmetine kavuşmuş olan, rahmetli
meyus : ümitsiz
mezkûr : adı geçen
mukabele etmek : karşılık vermek
mûnis : canayakın, dost
müşarün ileyh : adı geçen, işaret edilen
müteessir : etkilenen, üzüntülü
mütenasip : uygun
müvellid : meydana getiren, doğuran
nâmusperver : nâmuslu
nâşir : neşreden, yayıncı
nefean lil'umum : herkesin yararına, umumun faydası için
nefyolma : sürgün edilme
nezreylemek : adamak
nihayetsiz : sonsuz
nutk-u beliğ-i bîtarafane : tarafsız (objektif) şekilde, hâl ve seviyeye uygun olan nutuk, konuşma rahmetullahi aleyh : Allah’ın rahmeti onun üzerine olsun
saadet : mutluluk
safvet-i ruh : ruh temizliği
Said-i hüşyâr : (kalbi ve aklı) uyanık Said
sıyanet : koruma
sûret-i ciddiye : ciddî şekilde
şecaat : yiğitlik, cesurluk; hak için canını feda edip hakkı olmayan şeye karışmama
şemâtet : kuru gürültü, şamata
şûrezâr : çorak, verimsiz yer
tâbir-i âhar : başka bir ifadeyle
tarassut altına aldırılma : göz hapsine aldırılma
tebşir edilmek : müjdelenmek
temin : sağlama
tevkif edilmek : tutuklanmak
teyid etmek : desteklemek, onaylamak
tezvirat : yalan dolan şeyler, kovuculuklar
tımarhane : akıl hastanesi
vahşetzâr : ıssız, sakin yer
vilâyât-ı şarkiye : doğu illeri
vücud-u kıymetdar : değerli vücut, kıymetli varlık
Yıldız siyaseti : içinde padişah bulunan ve dönemin yönetim merkezi olan Yıldız Sarayının siyaseti
zemin-i müdârâ : aldatıcı ortam, iki yüzlü dünya
ziya-yı ulviyet : yücelik ışığı
zurafâ : zarifler, ince duygulu kişiler
|
