Türkistan

ABDULLAH4

Forum Yöneticisi


Kuzeyde Sibirya, güneyde Tibet, Hindistan, Afganistan ve İran, doğuda Gobi Çölü ve batıda Hazar Denizinin çevrelediği Orta Asya topraklarıdır. Terim olarak Türklerin yurdu anlamına gelmekle birlikte, Türk olmayan bazı halkları (örn. Tacikler) barındırdığı gibi Türklerin yaşadığı bazı toprakları da içine almaz. Toplam 2.600.000 km2’lik bir alanı kaplar. Pamirler ile Tanrı Dağlarının oluşturduğu bir setle ikiye ayrılır. Batı Türkistan günümüzde Kazakistan’ın, güney bölümüyle Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan ve Kırgısistan’ı kapsarken, Doğu Türkistan Çin Halk Cumhuriyetine bağlı Sinkiang Uygur Özerk Bölgesinden oluşur.

Türkistan bölgesi Ruslar tarafından 19. yüzyıl ortalarına doğru işgal edilmeye başlandı. Bölgeye çok sayıda Rus ve Ukraynalılar yerleştirildi.
1917 Bolşevik İhtilâlininin (bk. Bolşevizm maddesi) ardından bölgede Sovyet denetimi sağlandı. 1924’de idarî düzenlemeyle, bölgedeki Özbek, Türkmen, Kırgız, Tacik ve Kazak halkları için ayrı cumhuriyetler kuruldu.

Diğer yandan Çin’e 1762’de bağlanan ve 1884’te Sinkiang adıyla bir yönetim bölgesi olarak düzenlenen Doğu Türkistan, Çin Halk Cumhuriyetinin kurulmasının ardından, 1950 yılında tamamıyla bu ülkenin hakimiyeti altına girdi.

Üstad Bediüzzaman Kafkasya ve Türkistan bölgesinde yaşayan ve Rus işgali altına giren Müslüman Türkleri “İslâmın iki bahadır oğulları” olarak nitelemiş; bu işgali kader açısından değerlendirerek “Rus mekteb-i harbiyesinde” bir tür eğitim aldıklarını, gelecekte bu eğitim sayesinde bağımsızlıklarını kazanacaklarını haber vermiştir. Nitekim SSCB’nin 1991’de dağılmasıyla bu Cumhuriyetler bağımsızlığına kavuşmuştur.
 
Üst