Konuya cevap cer

Cevap: Zerre - Sayfa: 237

İ’lem eyyühe’l-aziz! Şeytanın ilka etmekte olduğu vesveselerden biri:

“Yahu, şu koyun veya inek, eğer Kadîr ve Alîm-i Ezelînin nakşı, mülkü olmuş olsaydı, bu kadar miskin, biçare olmazlardı. Eğer bâtınlarında, içlerinde Alîm, Kadîr, Mürîd bir Sâniin kalemi çalışmış olsaydı, bu kadar câhil, yetim, miskin olmazlardı” diyen ve cinnî şeytanlara üstad olan ey şeytân-ı insî! Cenâb-ı Hak, herşeye lâyıkını veriyor. Ve maslahata göre veriyor. Eğer atâsı, in’âmı bu kaideden hariç olsaydı, senin eşeğinin kulağı senden ve senin üstadlarından daha akıllı, daha âlim olması lâzımdı. Ve senin parmağın içinde senin şuur ve iktidarından daha çok bir şuur, bir iktidar yaratırdı. Demek herşeyin bir haddi var. O şey, o had ile mukayyeddir.

Kader, herşeye bir miktar ve o miktara göre bir kalıp vermiştir. Feyyaz-ı Mutlaktan aldığı feyze olan kabiliyeti o kalıba göredir. Mâlûmdur ki, dahilden harice süzülen cüz-ü ihtiyarî mizanıyla, ihtiyaç derecesiyle, kabiliyetin müsaadesiyle, hâkimiyet-i Esmânın nizam ve tekabülüyle feyz alınabilir. Maahaza, şemsin azametini bir kabarcıkta aramak, akıllı olanın işi değildir.

İ’lem eyyühe’l-aziz! İnsan, hikmetle yapılmış bir masnûdur. Ve Sâniin gayet hakîm olduğuna, yaptığı vuzuh-u delâletle, sanki mücessem bir hikmet-i nakkaşedir. Tecessüd etmiş bir ilm-i muhtardır. İncimad etmiş bir kudret-i basîre olduğu gibi, öyle bir fiilin mahsulüdür ki, istidadı irade ettiği şeyi kendisine veriyor.

Alîm: küçük büyük, görünen görünmeyen, gelmiş ve gelecek herşeyi hakkıyla bilen ve ilmi herşeyi kuşatan Allah	Alîm-i Ezelî: her şeyi hakkıyla bilen, ilmi her şeyi kuşatan Allah
Cenab-ı Hak: Hakkın ta kendisi olan sonsuz şeref ve yücelik sahibi Allah	Feyyaz-ı Mutlak: yarattığı varlıklara pek çok feyiz, sınırsız bolluk ve bereket veren Allah
Kadîr: her şeye gücü yeten, her şeyi yapabilen, sonsuz güç ve kudret sahibi Allah	Mürîd: her şeyi istediği gibi, istediği zamanda ve keyfiyette yapan ve bir anda sonsuz şeyleri dilemekten âciz olmayan Allah
Sâni: her şeyi san’atlı ve mükemmel bir şekilde yaratan Allah	atâ: lütuf, bağış
azamet: büyüklük, yücelik	biçare: çaresiz
bâtın: bir şeyin görünmeyen iç yüzü	cinnî: cin taifesinden, cinlerden olan
cüz-ü ihtiyarî: çok az irade serbestliği, seçim gücü	dahilden harice: içten dışa
feyz: ihsan, bağış	gayet: çok
had: sınır	hakîm: hikmetle iş yapan, hikmet sahibi
hariç: dışında	hikmet: bir gaye ve faydaya yönelik olarak, tam yerli yerinde yaratılma
hikmet-i nakkaşe: nakış yapan bir hikmet, nakış ustası olan bir hikmet	hâkimiyet-i Esmâ: Allah’ın isimlerinin egemenliği, hâkim olması
iktidar: güç, kudret	ilka etmek: atma, bırakma, verme
ilm-i muhtar: seçim serbestliği bulunan ve bağımsız hareket eden bir ilim sahibi	incimad etmek: donmak, katılaşmak; maddi yapıya bürünmek
in’âm: nimet verme	irade etmek: dilemek, istemek
istidad: mimarlık, aşçılık, kulluk gibi sayısız yetenekler	i’lem eyyühe’l-aziz: ey aziz kardeşim bil ki!
kabiliyet: yetenek	kader: Allah’ın ezelî ilmi ile kâinatta olmuş ve olacak her şeyi bilip takdir etmesi, plânlaması
kaide: düstur, prensip	kudret-i basîre: görünen kudret, iktidar
maahaza: bununla beraber	mahsul: hasıl olmuş, meydana gelmiş, netice, ürün
maslahat: fayda, gaye	masnû: san’at eseri varlık
miskin: zavallı, muhtaç, çaresiz	mizan: ölçü, denge
mukayyed: sınırlı	mâlum: bilinen
mücessem: cisimleşmiş, maddî yapıya bürünmüş	mülk: sahip olunan ve hükmedilen şey
müsaade: izin	nakış: işleme, süsleme
nizam: düzen	tecessüd etmek: ceset şeklinde maddî varlık kazanmış, cisimleşmiş
tekabül: birbirine karşılık olma, bir ayna gibi karşısında olma	vesvese: kuruntu, şüphe
vuzuh-u delâlet: ap açık gösterme, işaret etme, delil olma	âlim: bilgin
üstad: hoca	şems: güneş
şeytân-ı insî: insanlardan olan şeytan, şeytan gibi olan insan	şuur: bilinç, anlayış, idrak