Konuya cevap cer

Cevap: Zerre - Sayfa: 244

efdalü’l-halk, seyyidü’l-enâm Hazret-i Muhammed Aleyhissalâtü Vesselâmdır. 

İ’lem eyyühe’l-aziz! Siyah ve beyaz nakışlar ile nakışlı bir imâme ile küre-i arzın kafasını saran semâvat ve arzın Nâzım ve Hâlıkı olan Allah’ın ulûhiyetine lâyık mıdır ki, âlemin bazı safahatını miskin bir mümkine tevdi ve tefvîz etsin? Arşın Sahibinden maadâ arşın altındaki şeylere bizzat tasarruf eden imkân dairesinde kimse var mıdır? Kellâ! Çünkü o kudret kısa ve kasır olmayıp muhit bir kudret olduğundan, açık bir yer, bir delik kalmıyor ki, gayr müdahale etsin. Maahaza, ceberûtiyet ve istiklâliyetin izzeti ve kendini sevdirmek ve tanıttırmak muhabbeti, gayre müsaade etmiyor ki, arada ibâdullahın enzarını kendine celb eden ismî bir vasıta bulunsun. Maahaza, küll ile cüzde, nev’ ile fertte yapılan tasarrufat, birbirinin içinde mütedahil ve yekdiğerine mütesanit olduğundan, o tasarrufları ayrı ayrı faillere vermek mümkün değildir. Meselâ, âlemin nizam, intizam ve tasarrufunda arzın tedbiri dahildir. Arzın tedbirinde insanın da tedbiri dahildir. Ve aynı zamanda bu tasarrufat yapılırken, başka nevilerin de şuûnâtına bakılır. Ve hüceyrat-ı bedeniye ile zerrat dahi yaratılıyor. Ve hakezâ, bütün bu tasarrufat bütün safahata aynı kudret ile yapılır. Nasıl ki şemsin nurundan, katre ve kabarcıklara varıncaya kadar hiçbir şey hariç kalmıyor. Bütün eşya o nur ile tenevvür ediyor.

Kezalik, bütün tasarrufat, kudret-i ezeliyeye âittir. Başka birşeyin müdahalesi yoktur. Küreden zerreye varıncaya kadar o kudretin tasarrufundan hariç değildir.

Aleyhissalâtü Vesselâm: Allah’ın salât ve selâmı onun üzerine olsun	Hâlık: her şeyi yaratan Allah
Nâzım: her şeyi en mükemmel şekilde düzenleyen, tanzim eden Allah	arz: dünya
arş: göğün en yüksek katı; Allah’ın büyüklüğünün ve yüceliğinin tecelli ettiği yer	ceberûtiyet: daimî olan kudret büyüklük ve haşmet
celb etme: kendine çekme	cüz: kısım, parça
efdalü’l-halk: yaratılmışların en faziletlisi, en üstünü	enzar: bakışlar, dikkatler
eşya: varlıklar	fail: işi yapan, özne
fert: tek, birey	gayr: diğer, başkası
hakezâ: bunun gibi, böylece	hariç: dışında
hüceyrat-ı bedeniye: beden hücreleri	ibâdullah: Allah’ın kulları
imkân dairesi: varlığı da yokluğu da eşit olan varlıklar dairesi, kâinat	imâme: sarık
intizam: düzenlilik, tertiplilik	istiklâliyet: bağımsızlık, birşeye bağlı olmayış
ittifak: birleşme, birlik; görüş, fikir birliği	izzet: değer, itibar, yücelik
i’lem eyyühe’l-aziz: ey aziz kardeşim bil ki!	kasır: eksik, noksan
katre: damla	kellâ: asla
kezalik: bunun gibi	kudret: güç ve iktidar
kudret-i ezeliye: Allah’ın ezelden beri var olan ve ezelî olan sonsuz güç ve iktidarı	küll: bütün, genel
küre: dünya	küre-i arz: yer küre, dünya
maadâ: –den başka, –in dışında	maahaza: bununla beraber
miskin: zavallı, muhtaç	muhit: herşeyi içine alan, kuşatan
müdahale: karışma	mümkin: varlığı ile yokluğu eşit olan, varlığı ancak Allah’ın var etmesine bağlı olan
mütedahil: iç içe, birbiri içinde	mütesanit olma: dayanışma içinde olma
nakış: işleme, süsleme	nev’: çeşit, tür
nizam: düzen	safahat: sayfalar, alanlar, aşamalar
semâvat: gökler	seyyidü’l-enâm: bütün varlıkların efendisi
tasarruf: dilediği gibi kullanma, yönetme	tasarrufat: dilediği gibi kullanmalar, icraat, yönetme
tedbir: çekip çevirme, ihtiyacını karşılama, idare etme	tefvîz etmek: vazifelendirmek, görevlendirmek
tenevvür etmek: nurlanmak, aydınlanmak	tevdi: birisine bırakmak, emanet etmek
ulûhiyet: ibadete ve itaat edilmeye lâyık olma, ilâhlık; Cenab-ı Allah’ın ilâhlığı	yekdiğeri: bir başkası
zerrat: zerreler	zerre: atom, maddenin en küçük parçası
âlem: dünya, kâinat	şems: güneş
şuûnât: fiiller, durumlar, haller, işler