Konuya cevap cer

Cevap: Hubab - Sayfa: 135

İ’lem eyyühe’l-aziz!

(Ey aziz kardeşim, bil ki!)

İ’lem eyyühe’l-aziz! Hakaik-i imaniyeyi ispat için irad edilen burhan ve delilleri tetkik ederken, “Şu kocaman neticeyi bu zayıf, nahif delil intaç edemez” diye tenkidatta bulunma. Zira, zâfiyetiyle itham ettiğin o delilin sağında ve solunda bulunan takviye kuvvetleri ve kıt’aları pek çoktur. Evet, İslâmiyetin sıdkına delâlet eden şahitlerden, şehidlerden, burhanlardan, delillerden, emarelerden herbirisi, o müdafaa meydanında arkadaşını himaye etmekle sıhhat raporunu imzalayarak sağlam olduğunu tasdik eder. O da, onun ilim ve haberine ehl-i vukuf olur. Çünkü, hakaik-i imaniyede hedef sübuttur, nefy değildir. Sabit olan birşeyi gösterenlerin biri, bin gibidir. Zira, sübutta gösterenlerin gösterme tarzları birbirine uygun ve muvafık olduğundan, herbirisi ötekileri tezkiye ve tasdik etmiş olur. Nefy cihetinde, nefy edenlerin şehadetlerinde tevâfuk yoktur. Nefylerine mütehalif esbab gösterirler. Bunun için, şehadetleri birbirinin sıhhatine delil olamaz. Çünkü tevafuk yok.

İ’lem eyyühe’l-aziz! Bazan birşeye şiddetli muhabbet, o şeyin inkârına sebep olur. Ve keza, şiddet-i havf ve gayet azamet ve aklın ihatasızlığı da inkâra sebep olur.

İ’lem eyyühe’l-aziz! Hanzalenin çekirdeğinde hanzale ağacı mündemiç ve dahil olduğu gibi, Cehennemin de küfür ve dalâlet tohumunda müstetir bulunduğunu, şuhudî bir yakînle müşahede ettim. Ve keza, nasıl ki hurmanın çekirdeği hurma ağacına hamiledir; aynen öyle de, iman habbesinde de Cennetin mevcut olduğunu hads-i kat’î ile gördüm. Çünkü, o çekirdeklerin ağaçlara tahavvül ve

Hanzale: zakkum	Hanzale ağacı: zakkum ağacı
azamet: büyüklük	burhan: güçlü ve sarsılmaz kesin delil, kanıt
cihet: taraf, yön	dahil olmak: içine girmek, içinde bulunmak
dalâlet: doğru yoldan sapkınlık	delil: işaret, alâmet; kendisine, doğru bir bakış açısıyla bakıldığında istenilen hedefe ulaştıran şey
delâlet etme: delil olma, işaret etme, gösterme	ehl-i vukuf: bilirkişi
emare: belirti, işaret	esbab: sebepler
gayet: çok	habbe: dane, tohum
hads-i kat'î: zihnin bir vasıtaya ihtiyaç duymaksızın doğruluğuna, kalbe gelen güçlü ve kesin bir sezgi ile hızla hükmettiği şüphesiz bilgi	hakaik-i imaniye: iman hakikatleri, esasları
himaye etmek: korumak	i'lem eyyühe'l-aziz: "Bil ey aziz, saygıdeğer kardeşim!" mânâsında muhatabı uyarmak ve dikkatini çekmek için kullanılan bir kavram
ihatasızlık: kuşatamama, kapsayamama	intaç etmek: sonuç vermek, doğurmak
irad etme: getirme, sunma	itham etmek: suçlamak
keza: bunun gibi	küfür: Allah’ı veya Allah’ın kesin olarak bildirdiği herhangi bir şeyi inkâr etmek (k-f-r)
muhabbet: sevgi	muvafık: uygun
mündemiç: içinde bulunan, içine yerleştirilmiş	müstetir: gizlenmiş, örtülmüş
mütehalif: birbirine aykırı, zıt	müşahede etmek: görmek, gözlemlemek
nahif: güçsüz, zayıf	nefiy: bir şeyin yokluğunu iddia etme, varlığını inkâr edip reddetme
sabit: var olan, varlığı kesin olan	sübut: kesinlik; bir şeyin varlığının sabit olması, varlığının ispat edilmesi
sıdk: doğruluk	sıhhat: sağlamlık, doğruluk, güvenilirlik
tahavvül: değişim	takviye: kuvvetlendirme, güçlendirme
tarz: biçim, şekil	tasdik etmek: doğrulamak, onaylamak
tenkidat: tenkitler, eleştiriler	tetkik etmek: incelemek
tevâfuk: birbirine uygunluk	tezkiye etmek: temize çıkarmak, güçlendirmek
yakîn: şüphe edilmeyecek derecede kesinlik	zâfiyet: zayıflık, güçsüzlük
şahit: tanıklık eden, delil	şehadet: şahitlik, tanıklık, delil getirme
şehid: şahit, delil (şahid kelimesinin mübalağa kipi)	şiddet-i havf: şiddetli, aşırı korku
şuhudî: açıkça, gözle görür derecesinde