Konuya cevap cer

Cevap: Hubab - Sayfa: 148

İ’lem eyyühe’l-aziz! Küre-i arz mağazasından me’kûlât ve meşrûbat ve libas ve sair ihtiyaçlarınızı temin ediyorsunuz. Parasız aldığınız bu malları İlâhî hazineden almayıp birer birer esbaba yaptıracak olursanız, acaba bir nar tanesini ne kadar zamanlarda elde edip ne kadar pahalı alacaksınız? Çünkü o nar, bütün eşya ile alâkadardır. Az bir zamanda, az bir kıymetle husule gelmesi imkân haricidir. Ve aynı zamanda, ondaki ziynet, intizam, san’at, râyiha, tat ve koku gibi lâtif şeylerden anlaşılıyor ki, o nar tanesi öyle bir Saniin masnûudur ki, icadında külfet ve mübaşeret yoktur.

Mesele böyle olduğu halde, haşeratın zevk ve heveslerini tatmin için herbir noktasında bin türlü i’câz nükteleri bulunan o küre-i arz mağazasındaki eşyanın Sânii ya şuursuz, hissiz, iradesiz, ilimsiz, ihtiyarsız, kemâlsizdir ki, bu kadar bol zîkıymet antika eşyayı parasız dağıtıyor. Bu bâtıl ihtimal, isbata muhtaç olmayan bedihî bir hakikattir. Veya o hazine sâhibi, o hazineyi, âhirete gitmek üzere gelip muvakkaten kalan insanlara, İlâhî ve Rahmânî bir sofra olarak yaratmıştır. O hazine-i gaybda eşyanın icadı “Kün” emriyle bağlıdır. Ve bütün eşyanın melekûtiyetleri, santral gibi, Hakîm, Kadîr, Mürîd, Alîm bir Vâcibü’l-Vücudun yed-i kudretindedir.

Maahaza, o İlâhî sofradaki eşya yalnız insan ve hayvanların lezzet ve zevklerini tatmin için değildir. Herbir ferd-i müstehlikte zevilhayata âit cüz’î faidelerden başka esmâ-i İlâhiyenin tecelliyatına ve faaliyetteki esrar ve şuûnâtına ait gayr-ı mütenâhi hikmetler, gayeler vardır. Öyle ise, bu ziyafet-i âmme ve bu

Alîm: küçük büyük, görünen görünmeyen, gelmiş ve gelecek herşeyi hakkıyla bilen ve ilmi herşeyi kuşatan Allah	Hakîm: herşeyi hikmetle belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratan Allah
Kadîr: herşeye gücü yeten, sonsuz güç ve kudret sahibi Allah	Mürîd: her şeyi istediği gibi, istediği zamanda ve keyfiyette yapan ve bir anda sonsuz şeyleri dilemekten âciz olmayan Allah
Rahmânî: rahmeti sonsuz, yarattıklarını esirgeyip koruyan, şefkat eden ve rızıklandıran Allah’a âit	Sâni: herşeyi mükemmel ve san’atlı bir şekilde yaratan Allah
Vâcibü’l-Vücud: varlığı zorunlu olan, var olmak için hiçbir sebebe ihtiyacı bulunmayan Allah	alâkadar: alâkalı, ilgili
antika: eski ve kıymetli san’at eseri	bedihî: açık, aşikâr
bâtıl: doğru olmayan, yalan, yanlış	cüz’î: az, sınırlı, ferdî, bireysel
esbab: sebepler	esmâ-i İlâhiye: Allah’ın isimleri
esrar: sırlar	eşya: şeyler; varlıklar
ferd-i müstehlik: tüketen, tüketici kişi	gayr-i mütenâhi: sonsuz
hakikat: gerçek	hazine-i gayb: görünmeyen hazine
haşerat: küçük zararlı hayvanlar	heves: nefsin arzu ve isteği
hikmet: gaye, fayda, anlam, sır	husule gelme: meydana gelme
icad: var etme, yaratma	ihtiyar: dileme, seçme, tercih etme
imkân harici: imkânsız, imkân dışı	intizam: disiplin, düzen
irade: dileme, tercih, seçme gücü	i’câz: mu’cize oluş; bir benzerini yapma konusunda başkalarını âciz bırakan olağanüstülük
i’lem eyyühe’l-aziz: “Bil ey aziz, saygıdeğer kardeşim!” mânâsında muhatabı uyarmak ve dikkatini çekmek için kullanılan bir söz	kemâlsiz: mükemmellikten uzak, noksan
külfet: güçlük, zorluk	kün emri: Arapça “kün = كُنْ”, yani “Ol” emri
küre-i arz: yerküre, yeryüzü	libas: elbise
lâtif: şirin, güzel, hoş	maahaza: bununla beraber
masnû: san’atlı şekilde yaratılmış varlık	melekûtiyet: bir şeyin görünmeyen iç yüzü, aslı, hakikati
meşrûbat: içecekler	me’kûlât: yiyecekler
muvakkaten: geçici olarak	mübaşeret: doğrudan temas
nükte: ince mânâ	râyiha: güzel koku
sair: diğer	tatmin: doyurma
tecelliyat: tecellîler; yansımalar	temin etmek: sağlamak
yed-i kudret: Allah’ın kudret eli	zevilhayat: canlılar
ziyafet-i âmme: umumî, herkesi içine alan ziyafet	ziynet: süs
zîkıymet: kıymetli	âhiret: öldükten sonra yaşanılacak olan sonsuz hayat
İlâhî: Allah tarafından olan	şuûnât: hâller, durumlar, vaziyetler