Konuya cevap cer

Cevap: Hubab - Sayfa: 149

feyz-i âmmın bir kör kuvvetten neş’et etmesi ve bu eşyanın semeratı sel gibi akıp ittifakı ve tesadüfün eline havalesi muhaldir. Çünkü, o eşyanın intizamlı hakîmâne teşahhusatı ve şuurkârâne muhkem hususiyatı, kör tesadüf ve ittifakı reddediyor. Öyle de, o sofra-i rahmetteki ucuzluk ve kolaylık ve çokluk o eşyanın bir Cevad-ı Mutlakdan, bir Hakîm-i Mutlaktan, bir Kadîr-i Mutlakdan geldiğini gösteren şahitlerdir.

İ’lem ey esbâba müptelâ insan! Bil ki, sebebin halkı ve sebebiyetinin takdiri ve müsebbebin vücuduna lâzım olan şeylerle teçhizi, kudretine nisbetle zerreler ve şemsler müsâvi olan Zâtın “Kün” emriyle müsebbebi halk etmesinden daha kolay, daha ekmel, daha âlâ değildir.

İ’lem eyyühe’l-aziz! Dünyada görülen bilhassa nebatî ve hayvanî hayatlarda müşahede edilen ademler, idamlar, tebeddül ve teceddüd-ü emsalden ibarettir. İmanlı olan kimselere göre zeval ve firakın acısı değil, yerlerine gelen emsalleriyle visalin lezzeti hasıl oluyor. Öyle ise, imana gel ki, elemden emin olasın. Kadere teslim ol ki, selâmette kalasın.

İ’lem eyyühe’l-aziz! Asabiyet-i cahiliye, birbirine tesanüt edip yardım eden gaflet, dalâlet, riyâ ve zulmetten mürekkep bir mâcundur. Bunun için milliyetçiler, milliyeti mâbud ittihaz ediyorlar. Hamiyet-i İslâmiye ise, nur-u imandan in’ikâs edip dalgalanan bir ziyadır.

Cevad-ı Mutlak: sınırsız cömertlik ve ikram sahibi Allah	Hakîm-i Mutlak: herşeyi belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratan sınırsız hikmet sahibi olan Allah
Kadîr-i Mutlak: herşeye gücü yeten, sınırsız güç ve kudret sahibi Allah	Zât: Allah’ın Kendisi
adem: yokluk, hiçlik	asabiyet-i cahiliye: cahiliye dönemi ırkçılığı
bilhassa: özellikle	dalâlet: hak yoldan sapkınlık, inançsızlık, inkâr
ekmel: daha mükemmel	elem: acı, keder, üzüntü
emin olma: güvende, güvenli olma	emsal: benzerler
esbâb: sebepler	eşya: varlıklar
feyz-i âmm: umumî, genel bolluk	firak: ayrılık
gaflet: umursamazlık, vurdumduymazlık; âhirete, Allah’ın emir ve yasaklarına duyarsız davranma hâli	hakîmâne: bir maksat ve gayeye yönelik bir şekilde
halk: yaratılma, yaratma	halk etmek: yaratmak
hamiyet-i İslâmiye: İslâmiyeti savunma, koruma gayret ve çabası	hasıl olmak: meydana gelmek
havale: bir işi başkasına bırakma, verme	hayvanî: hayvansal
hususiyat: hususî özellikler	idam: yok etme
intizamlı: düzenli	in’ikâs etmek: yansımak
ittifak: anlaşma, birlik	ittihaz etmek: edinmek, kabullenmek
i’lem: bil	i’lem eyyühe’l-aziz: “Bil ey aziz, saygıdeğer kardeşim!” mânâsında muhatabı uyarmak ve dikkatini çekmek için kullanılan bir söz
kader: Allah’ın ezelî ilmi ile kâinatta olmuş ve olacak herşeyi bilip takdir etmesi	kudret: Cenâb-ı Hakkın sonsuz güç ve iktidarı
kün emri: Arapça “kün = كُنْ”, yani “Ol” emri	muhal: gerçekleşmesi imkânsız olan
muhkem: sağlam	mâbud: ibadet edilen
mâcun: karışım, yoğrulmuş hamur	müptelâ: bağımlı, düşkün
mürekkep: oluşmuş, birleşik	müsebbeb: sonuç, sebebin ortaya çıkardığı netice
müsâvi: eşit, denk	müşahede: gözleme, gözlemleme
nebatî: bitkisel	neş’et etme: kaynaklanma
nisbet: oran	nur-u iman: iman ışığı, aydınlığı
riyâ: gösteriş, başkalarına iyi görünme	sebebiyet: sebep olma
selâmet: tehlike ve sıkıntılardan uzak olma	semerat: meyveler, neticeler
sofra-i rahmet: rahmet sofrası	takdir: belirleme
tebeddül(-ü emsal): bir benzerinin yerini alma	teceddüd-ü emsal: benzerleriyle yenilenme
tesadüf: rastlantı	tesanüt etme: dayanma, dayanışma
teçhiz: cihazlanma, donanım	teşahhusat: şahsiyet ve hüviyetini gösteren ayırdedici özelliklere kavuşmalar
visal: kavuşma	vücud: varlık
zerre: en küçük madde parçası, atom	zeval: yokluk
ziya: ışık	zulmet: karanlık
âlâ: daha üstün	şahit: delil, tanık
şems: güneş	şuurkârâne: şuurlu bir şekilde, bilerek ve anlayarak