Konuya cevap cer

Cevap: Hubab - Sayfa: 151

Eyyühe’n-nefs! Sen herbir eserde müessirin azametini görmek istiyorsun; fakat, haricî olan mânâları zihnî mânâlarda arıyorsun. Esmâ-i Hüsnânın herbirisinde bütün esmânın şuââtını görmek istiyorsun. Herbir lâtifenin zevkiyle bütün letâifin zevklerini zevk etmek istiyorsun. Herbir hisse tâbi olan işleri ve hâcetleri ifa ederken, bütün hislerinin işlerini beraber görmek istiyorsun. Bundan dolayı evhama mâruz kalıyorsun.

İ’lem eyyühe’l-aziz! Bir nimetin umumî ve herkese şâmil olması, kıymetinin azlığına ve ehemmiyetsizliğine delâlet etmez. Ve o nimetin bir kast ve iradeden gelmemesine emâre olamaz. Meselâ, göz nimetinin bütün hayvanlarda bulunması, senin göze olan şiddet-i ihtiyacını tahfif etmediği gibi, gözün kıymetini tenkis etmeye de sebep olamaz. Ve keza, hususî ve tek bir nimetin tesadüfü mümkün olsa bile, umumî bir nimet, behemehal bir Mün’imin eser-i kast ve iradesidir.

İ’lem eyyühe’l-aziz! Herbir zîhayatın hayatında gayr-ı mütenahi gayeler vardır. Bu gayelerden zîhayata ait, ancak binde birdir. Bâki kalan gayeler, gayr-ı mütenahi olan mâlikiyeti nisbetinde, hayatı icad eden zâta âittir. Öyle ise, büyük bir mahlûkun küçük bir mahlûka tekebbür etmeye hakkı yoktur.

Ve hakikate nazaran abesiyet de yoktur. Çünkü, bir hayatın bütün faideleri bir zîhayata ait değildir ki, abes olsun. Evet, sath-ı arzda her sene yapılan ziyafet-i âmme-i İlâhiye, nev-i beşere, halife olduğu münâsebetiyle bir ikramdır. Yoksa hepsi onun istifadesi için değildir.

İ’lem eyyühe’l-aziz! İnsanın zihnine bazan şöyle bir vesvese gelir, der: “Sen de âdi ve böcek gibi bir hayvansın. Hayvanlardan fazla ne kıymetin var? Hem de semâvat ve arzı yed-i kudretine alan Hâlık-ı Zülcelâle karşı ne meziyetin ve

Hâlık-ı Zülcelâl: sonsuz haşmet sahibi ve her şeyin yaratıcısı olan Allah	Mün’im: bütün nimetlerin asıl sahibi ve her varlığı, zevklerine en uygun nimetlerle yedirip içiren ve ihsan eden Allah
abes: boş ve faydasız	abesiyet: faydasızlık, gayesizlik
arz: yer, dünya	azamet: büyüklük
behemehal: ister istemez; mutlaka	bâki kalan: geri kalan
delâlet etmek: işaret etmek	emâre: belirti, işaret
eser-i kast: bir kastın sonucu, bilerek ve isteyerek yapılan eser, iş	esmâ: Allah’ın güzel isimleri
esmâ-i Hüsnâ: Allah’ın güzel isimleri	evham: kuruntular, şüpheler
eyyühe’n-nefs: ey zevk, lezzet ve eğlenceye düşkün nefis!	gayr-i mütenahi: sonsuz
hakikat: gerçek	halife:  yeryüzünde Allah’ın emirlerini yerine getirip Onun namına tasarrufta  bulunan ve varlıklar üzerinde Onun adına egemen olan insan
haricî: dışa ait	hususî: özel
hâcet: ihtiyaç	icad etme: yapma, yaratma, meydana getirme
ifa etmek: bir işi yerine getirmek, yapmak	ikram: bağış, ihsan, lütuf
irade: tercih etme, dileme, seçme gücü	istifade: faydalanma
i’lem eyyühe’l-aziz: “Bil ey aziz, saygıdeğer kardeşim!” mânâsında muhatabı uyarmak ve dikkatini çekmek için kullanılan bir söz	keza: bunun gibi, böylece
letâif: lâtifeler; insanın mânevî yapısındaki ince duygular	lâtife: insanın mânevî yapısındaki ince duygulardan herbiri
mahlûk: yaratılan varlık, yaratılmış	meziyet: üstün özellik
mâlikiyet: sahiplik	mânâ: anlam
mâruz kalmak: tesiri altında kalmak, uğramak	müessir: tesir eden, özne
münâsebet: ilgi, bağ	nazaran: bakarak, –göre
nev-i beşer: insanlar	nimet: iyilik, lütuf, ihsan
nisbet: oran	sath-ı arz: yeryüzü
semâvat: gökler	tahfif etmek: hafifletmek, yükünü azaltmak.
tekebbür etmek: kibirlenmek, büyüklenmek	tenkis etme: noksanlaştırma, düşürme, azaltma
tesadüf: rastlantı	tâbi: bağlı, başkasına uyan
umumî: genel	vesvese: şüphe, asılsız kuruntu
yed-i kudret: Allah’ın kudret eli	zihnî: zihinle ilgili
ziyafet-i âmme-i İlâhiye: Allah’tan gelen ve herkesi kapsayan ziyafet	zât: şahıs
zîhayat: canlı, hayat sahibi	âdi: basit, sıradan
şiddet-i ihtiyaç: ihtiyacın şiddeti, şiddetli ihtiyaç	şuâât: ışınlar, ışık hüzmeleri
şâmil: kapsamlı, içine alan