Konuya cevap cer

Cevap: Lâsiyyemalar - Sayfa: 58

Ve keza, âlemde görünen tasarrufattan anlaşılıyor ki, Sâni-i Âlemin pek yüksek, celâlli, izzetli bir haysiyeti vardır ki, ubudiyetle Sânii tâzim etmeyenlerin veya istihfaf edenlerin te’diplerini, tehir ve imhal etse bile, ihmal etmez.

Ve keza, o Sultanın emirlerini, nehiylerini kıymetsiz görüp imanla imtisal etmeyenler ve ibadetle kendilerini sevdirmeyenler ve şükranla hürmette bulunmayanlar için rububiyetin ebedî karargâhında elbette bir dâr-ı mükâfat ve mücâzat olacaktır.

Ve keza, bütün mahlûkatta görünen hüsn-ü san’atlar, intizamlar ve ihtimamlardan ve herşeyde takip edilmekte olan maslahat ve faidelerden anlaşılıyor ki, kâinat taht-ı tasarrufunda bulunan Sâni-i Zülcelâlde pek büyük bir hikmet-i âmme vardır ki, itaat ve iltica edenlerin büyük taltif ve in’amlara mazhar olacakları o hikmet-i âmmenin iktizasındandır.

Ve keza, görünüyor ki, herşey lâyık mevkiine vaz ediliyor. Ve her hak, hak sahibine veriliyor. Ve her ihtiyaç sahibinin hâceti, istediği gibi yapılır. Ve her sual edenlerin matlupları—bilhassa istidat lisanıyla veya ihtiyac-ı fıtrî lisanıyla veya ıztırar ve zaruret lisanıyla olsun—cevaplandırılıyor. Böyle eserleri görünen bir adalete bir mahkeme-i kübrâ lâzımdır ki, rububiyetin hâkimiyetiyle hukuk-u ibad muhafaza edilsin. Çünkü, fâni olan şu dünya menzili, o büyük adalet-i hakikiyeye mazhar olamaz. Öyleyse, o büyük Sultan-ı Âdil için bir Cennet‑i bâkiye, bir cehennem-i dâime lâzımdır.

Ve keza, görünüyor ki, bu âlemin Sahibi, yaptığı şu kadar fiillerin delâletiyle, harika bir sehavete sahip olduğu gibi, nur ve ziya ile dolu güneşler ve meyve ve

Cehennem-i dâime: kâfirlerin devamlı olarak kalacakları Cehennem	Cennet-i bâkiye: devamlı ve kalıcı olan Cennet hayatı
Sultan-ı Âdil: her işini sınırsız bir adaletle ve yerli yerinde yapan Sultan; Allah	Sâni: herşeyi mükemmel bir san’atla yaratan Allah
Sâni-i Zülcelâl: herşeyi san’atla yaratan, sonsuz haşmet ve yücelik sahibi Allah	Sâni-i Âlem: bütün varlık âlemini san’atlı bir şekilde yaratan Allah
adalet: her hak sahibine hakkının tam ve eksiksiz verilmesi, zâlimden mazlumun hakkının alınması	adalet-i hakikiye: gerçek adalet
celâlli: görkemli, haşmetli, yüce	delâlet: delil olma, işaret etme
dâr-ı mükâfat ve mücâzat: mükâfat ve ceza yeri	ebedî: sonsuz
fiil: hareket, iş, etki	fâni: geçici
haysiyet: şeref, itibar, değer	hikmet-i âmme: herşeyi kuşatan hikmet, gaye ve fayda
hukuk-u ibâd: kulların hakları	hâcet: ihtiyaç
hâkimiyet: egemenlik, hükmü ve idaresi altına alma	hürmet: saygı gösterme
hüsn-ü san'at: san’at güzelliği	ihtimam: özen, önem verme
ihtiyac-ı fıtrî: yaratılıştan gelen doğal ihtiyaç	iktiza: gereklilik
iltica etmek: sığınmak	imhal etmek: süre vermek
imtisal etmek: emre uymak, itaat etmek	intizam: düzenlilik, tertip
in’am: nimetler	istidat: kabiliyet, yetenek
istihfaf etmek: küçümsemek, hafife almak	itaat etmek: emre uymak
izzetli: şerefli, değerli, yüce	karargâh: karar yeri; yolculuğun bittiği yerdeki sonsuz hayat
keza: bunun gibi	lisan: dil
mahkeme-i kübrâ: âhirette Allah’ın huzurunda kurulacak olan büyük mahkeme	mahlûkat: yaratılmış varlıklar
maslahat: fayda	matlup: istek
mazhar olmak: ayna olmak, erişmek, nail olmak	menzil: durak, yer, mekân
mevki: yer, konum	nehiy: yasak
nur: aydınlık	rububiyet:  Rablık; herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç  olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği  altında bulundurması
sehavet: cömertlik	sual etmek: istemek
sultan: hükümdâr, hâkim	taht-ı tasarruf: dilediği gibi kullanım ve yönetimi altında bulundurma
taltif: iyilik ve güzellikle muamele etmek	tasarrufat: tasarruflar, kullanma ve yönetme işlemleri
tedip: edeplendirme, haddini bildirme	tehir etmek: ertelemek, sonraya bırakmak
tâzim etmek: Allah’ın büyüklüğünü dile getirmek	ubudiyet: kulluk
vaz etmek: koymak, yerleştirmek	zaruret: zorunluluk, mecburiyet
ziya: ışık	âlem: dünya, evren
ıztırar: çaresizlik	şükran: minnettarlık, teşekkür