Konuya cevap cer

Cevap: Lâsiyyemalar - Sayfa: 64

Ve keza, bu âlemde tasarruf eden Sâniin öyle bir kitab-ı mübîni vardır ki, ne küçük ve ne büyük, o kitapta yazılıp hıfz edilmemiş hiçbir şey yoktur. O kitabın maddelerinden âlemde görünen yalnız nizam ve mizan maddelerine bak:

Evet, görüyoruz ki, herhangi muvazzaf bulunan birşey, vazifesinden terhis edilmekle daire-i vücuttan çıkarsa, Fâtır-ı Hakîm onun çok suretlerini levh-i mahfuzlarda tesbit eder. Ve tarih-i hayatını, tohumunda ve neticesinde nakşeder ve pek çok gaybî ayinelerde ibkà eder. Meselâ, bir şecere, meyvesiyle hâmile olduğu gibi, tohumu da meyveyle hâmiledir. Demek, ağacın bünyesinde semeresi mevcut olduğu gibi, tohumunda da semere mevcuttur. Ve keza, vücuttan çıkmış pek çok şeyler, insanın kuvve-i hâfızasında mevcut kalır.

İşte bu misallerden hıfz ve hafîziyet kanunu ne derece ihatalı olduğu anlaşıldı. Evet, bu mevcudatın sahibi pek büyük bir ihtimamla mülkünde cereyan eden herşeyi taht-ı hıfz ve muhafazasına almıştır. Ve hâkimiyetinin muhafazası için sonsuz bir dikkati vardır. Ve rububiyetinde tam bir intizam ve saltanat vardır ki, ednâ bir hadiseyi, âdi bir hizmeti yazar ve yazdırır.

İşte bu derece ihatalı, ihtimamlı bir hıfz kanunu, elbette âlem-i âhirette yapılacak bir divan-ı muhasebata bakar. Şu muhafaza kanunu, bütün eşyada câri olduğu gibi, mahlûkatın en eşrefi olan insana da şâmildir. Çünkü, insan Cenâb-ı Hakkın rububiyetine ait şuûnat ve ahvâline şahittir. Ve mahlûkatın cemaatleri içinde, Allah’ın birliğine dellâldır. Ve mevcudatın tesbihatına müşahit ve hilâfet-i kübrayla tekrim ve teşrif edilmiştir. İnsan bu keramete, bu şerefe nail olduğu

Cenâb-ı Hakk: Hakkın tâ kendisi olan, şeref ve yücelik sahibi Allah	Fâtır-ı Hakîm: her şeyi hikmetle ve benzersiz şeyleri üstün san’atıyla yaratan Allah
Sâni: herşeyi mükemmel bir san’atla yaratan Allah	ahvâl: haller, durumlar
cemaat: topluluk	cereyan etmek: meydana gelmek
câri olmak: geçerli olmak	daire-i vücut: varlık dairesi; dünya hayatı
dellâl: ilân edici	divan-ı muhasebat: insanların sorgulanıp hesaba çekileceği yüksek makam; mahşerdeki hesap
ednâ: en küçük, en aşağı	eşref: en şerefli
gaybî: bilinmeyen, gayb âlemine ait	hadise: olay
hafîziyet: Allah’ın herşeyi koruyup saklaması	hilâfet-i kübra: en büyük halifelik; insanların Allah tarafından bütün varlıkların üzerinde bir temsilci kılınması
hâkimiyet: egemenlik, hükümranlık	hıfz: koruma, saklama
ibkà etmek: bâkileştirme, sürekli ve kalıcı hâle getirme	ihatalı: kapsamlı; kuşatıcı
ihtimam: özen, önem verme	intizam: düzenlilik
kanun: tabiat olaylarının bağlı olduğu değişmez kàide; yasa	keramet: yüksek şeref sahibi kılınmak
keza: bunun gibi	kitab-ı mübîn: her şeyin açıkça yazılı olduğu, Allah katındaki kitap; Kur’ân-ı Kerim
kuvve-i hâfıza: hâfıza gücü, bellek	levh-i mahfuz: herşeyin bütün ayrıntılarıyla yazıldığı kader levhası, Allah’ın ilminin bir defteri, unvanı
mahlûkat: yaratılmış varlıklar	mevcudat: varlıklar, var edilenler
mevcut: var	misal: örnek
mizan: ölçü, denge	muvazzaf: görevli
mülk: sahip olunan ve kendisine hükmedilen şey	müşahit: gören, şâhit olan
nail olmak: erişmek	nakşetmek: işlemek
nizam: düzen	rububiyet:  Allah’ın her varlığa, yaratılış gayelerine ulaşmaları için zarar verici  şeylerden koruyup, muhtaç olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye  etmesi, tedbir, tasarruf ve egemenliği altında bulundurması ve mutlak  bir düzenlilik içinde yönetmesi
saltanat: egemenlik, hâkimiyet, sultanlık	semere: meyve
suret: görüntü	taht-ı hıfz ve muhafaza: koruma altına alıp kollama, kaydetme
tarih-i hayat: özgeçmiş	tasarruf etmek: dilediği gibi kullanmak
tekrim edilmek: yüceltilmek, saygıya lâyık bulunmak	terhis edilmek: salıverilmek, görevi bitince işine son verilmek
tesbihat: Allah’ı her türlü kusurdan yüce tutarak şanına lâyık ifadelerle anma	teşrif edilmek: şerefli kılınmış, kendisine bir makam verilmiş
âdi: basit, sıradan	âlem: kâinat
âlem-i âhiret: öteki dünya, öldükten sonraki sonsuz hayat	şahit: tanık
şecere: ağaç	şuûnat: işler, hâller
şâmil: kapsayıcı