|
BİSMİLLÂH her hayrın başıdır.
Bismillah en kısa anlamıyla Allah’ın adıyla demektir. Üstad Bediüzzaman (ra) hazretlerinin bu mübarek kelimeyi hemen ilk cümleye ve cümlenin en başına koyması, daha bu kelimenin mana derinliğine girmeden onun zikriyle dersine başlaması da, bu derslerin baştan sona hayır olduğunun bir göstergesidir denilebilir, öyledir de. |
|
Vecize Analizi Dersleri – 1
“BİSMİLLÂH her hayrın başıdır.”
Bismillah en kısa anlamıyla Allah’ın adıyla demektir. Üstad Bediüzzaman (ra) hazretlerinin bu mübarek kelimeyi hemen ilk cümleye ve cümlenin en başına koyması, daha bu kelimenin mana derinliğine girmeden onun zikriyle dersine başlaması da, bu derslerin baştan sona hayır olduğunun bir göstergesidir denilebilir, öyledir de. Bunu daha iyi anlamak için “hayr”ın tanımını yapıp, bu kıymettar eserlerin bu tanıma uyup uymadığına bakmak kafidir. Merak edenleri Risale-i Nur’a havale edip “hayır” nedir, ne değildir, bunun anlamı üzerinde kısaca duralım.
Hayır öyle birşey olmalı ki; o hayra Bismillah’la başlandığında bereketlensin, daha da kolay yapılabilir bir hale gelsin, zor işlerimiz kolaylaşsın. Çünkü Bismillahın içindeki Allah lafzı, Allah’ın bütün sıfat ve esmasını kapsar. Yani Bismillah diyen kişi, Allah’ın bütün sıfat ve isimlerini şefaatçi kabul ederek o işe başlıyor. O halde bu kelime Allah’ın hayırdan murad ettiği işlerde kullanılmalıdır. Allah’ın indinde hayırdan murad ne ise, o işlerde, bu kelime berekete, kolaylığa ve güzelliklere vesiledir. Yoksa her yapılan işte bu mübarek kelimenin kullanılması o işin bereketlenmesi manasına gelmez. Bunun için yapılan amelin hayır olması şartı vardır. İnsanların kendisi için, kendine menfaat sağlayan şeyler, her ne kadar o kişi açısından hayır ise de, Allah’ın o işlerden razı olup olmaması halinde bir zıtlık sözkonusu olabilir. Yani insan keyfine göre kendi işine yarayan herşeye hayırdır, güzeldir, iyidir diyebilir. Ancak, Allah kulun hoşlandığı o işe razı olmayabilir. Buda o kişinin hayır tanımının yanlış olduğunu gösterir. Öyle ise hayır olan herşey, Allah’ın rızasına bakar. O razı ise hayırdır, değilse şerdir. Üstad hazretleri Yirmi Birinci Söz’de bu merakımızı mucib meseleye şu şekilde izah getirmiştir:
“Amma mezheb-i hak olan Ehl-i Sünnet ve Cemaat derler ki: “Cenâb-ı Hak bir şeye emreder, sonra hasen olur. Nehyeder, sonra kabih olur.” Demek emirle güzellik, nehiyle çirkinlik tahakkuk eder.”
Yani bir amelin hayır ve güzel olan ameller içerisinde zikredilebilmesi için Allah’ın onu emretmesi şartı vardır. Allahın nehyettiği, yasakladığı şeylerde ise hayır değil, şer vardır. Öyle ise Onun rızası olmayan işlerde hayır, bereket ve kolaylık yoktur. Misal; hırsızlık bir insan için maddi menfaat sağlayabilir. Bu o kişiye göre güzel olsa dahi Allah onu yasakladığı için o iş şer hükmüne geçmiştir. Çünkü gerçek hayır Allah indinde umumun menfaatini içeren hayırdır. Şahısların keyfi menfaatlerine göre Allah’ın hükmü değişmez. Çirkin olduğu için o amelleri yasaklamış değildir. Yasakladığı için o ameller çirkin olmuştur. Çünkü Allah herşeyin mahiyetini, evvelinde ve ahirinde görendir, bilendir. Bu sebeple de Allah’a göre şer olan, insanların ise heva, heves ve şeytana hizmet eden ve nefsi arzularına bakan amellere Bismillah ile başlamakta ne bereket, ne kolaylık ve ne de hayır vardır.
Kur’an’ın herbir suresi Onun adıyla başlar (Tevbe Suresi haric). Bütün tefsirler, mealler, hayırlı işler Onun adıyla başlar. Üstad hazretleri de Risale-i Nurlarda ilk ders olarak Bismillah’a başlarken yine Bismillahla başlamıştır. Bu nedenle de bu vecizemizin hemen devamında “Biz dahi başta onunla başlarız” demeyip daha kapsamlı bir ifade olan “Biz dahi başta ona başlarız” demiştir. Bu açıdan baktığımızda diyebiliriz ki her risale Ona ve Onunla başlayan bir risaledir. Çünkü hem Bismillah en baştadır, hem de bütün risaleler Allah’ın isim ve sıfatlarının tecellilerini gösteren, tefekküre vesile olan dersler hükmündedir.
Bununla birlikte Allah’ın ismiyle başlanmayan güzel bir amelde de hayır yoktur. Amel çirkin olmayabilir ancak Onun ismi olmadan başlamışsa o amelde bereket, kolaylık, güzellik yoktur. Misal olarak, sadece Bismillah’ın berekete vesile oluşu ile ilgili şu hadisi verebiliriz:
Hz. Âişe anlatıyor; Allâh Resûlü -sallallâhu aleyhi ve sellem- bir defâsında ashâbından altı kişi ile birlikte yemek yiyordu. Bir bedevî gelerek yemeği iki lokmada yiyip bitirdi. Resûl-i Kibriyâ Efendimiz :
“- Eğer bu kimse «bismillâh» deseydi yemek hepinize yeterdi. Öyleyse biriniz yemek yediği vakit «bismillâh» desin. Yemeğin başında bunu söylemeyi unutursa:
«Başında da sonunda da bismillah» desin!” buyurdu. (İbn-i Mâce, Et’ime, 7; Ebû Dâvûd, Et’ime, 15)
Allah cc. Bismillahta hayrı, hayırda Bismillahı bulan ve zikreden kullarından eylesin bizleri, amin.
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَا اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ
El Fatiha
