On Birinci Şuâ

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 318

suale izahatla cevap vermek murad etmiştim. Fakat bazı ârızalar meydan vermediler. Tahmin ederim ki, Birinci Nokta kâfi bir mikyas olmasından, daha, zekîlere ziyade izaha ihtiyaç kalmadı. Ve tam anlaşıldı ki, bir Müslüman birhakikat-ı imaniyeyi inkâr etse, küfr-ü mutlaka düşer. Çünkü, başka dinlerinicmallerine mukàbil İslâmiyette tam izahat verilmiş, rükünler birbiriyle zincirlenmiş. Muhammed Aleyhissalâtü Vesselâmı tanımayan, tasdik etmeyen bir Müslüman, Allah’ı da sıfâtıyla daha tanımaz ve âhireti bilmez. Bir Müslümanın imanı o kadar kuvvetli ve sarsılmaz hadsiz hüccetlere dayanıyor ki, inkârda hiçbir özür kalmıyor, âdeta akıl kabulde mecbur oluyor.

ÜÇÜNCÜ NOKTA

Bir zaman Elhamdü lillâh dedim, onun hadsiz geniş mânasına mukàbil gelecek bir nimet aradım. Birden bu cümle hatıra geldi:
اَلْحَمْدُ ِللهِ عَلَى اْلاِيمَانِ بِاللهِ، وَعَلٰى وَحْدَانِيَّتِهِ، وَعَلٰى وُجُوبِ وُجُودِهِ وَعَلٰى صِفَاتِهِ، وَاَسْمَاۤئِهِ، حَمْدًا بِعَدَدِ تَجَلِّيَاتِ اَسْمَاۤئِهِ مِنَ اْلاَزَلِ اِلَى اْلاَبَدِ

1
Ben de baktım, tam mutabıktır. Şöyle ki: ………

​

[BILGI]Dipnot-1 “Allah’a iman için ve vahdâniyeti için ve vücub-u vücudu için ve sıfâtı ve esmâsı için, ezelden ebede bütün esmâsının tecelliyâtı adedince Ona hamd olsun.”[/BILGI]

Aleyhissalâtü Vesselâm: Allah’ın salât ve selâmı onun üzerine olsun	Elhamdü lillâh: “ezelden ebede her türlü hamd ve övgü Allah’a mahsustur”
hadsiz: sınırsız	hakikat-ı imaniye: iman hakikatı, gerçeği
hüccet: güçlü delil	icmal: kısaca, özet olarak
inkâr: inanmama, reddetme	izah: açıklama
izahat: açıklamalar	kâfi: yeterli
küfr-ü mutlak: tam bir küfür, inkâr ve inançsızlık, hiçbir kutsal değere inanmama	mikyas: ölçek
mukàbil: karşılık	murad etmek: istemek, dilemek
mutabık: uygun	rükün: esas, şart
tasdik: doğrulama	ziyade: çok, fazla

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 319

Onuncu Mesele
Emirdağ Çiçeği​

Kur’ân’da olan tekrarata gelen itirazlara karşı gayet kuvvetli bir cevaptır.
Aziz, sıddık kardeşlerim,
Gerçi bu Mesele, perişan vaziyetimden müşevveş ve letafetsiz olmuş. Fakat o müşevveş ibare altında çok kıymetli bir nevi i’câzı kat’î bildim.Maatteessüf ifadeye muktedir olamadım. Her ne kadar ibaresi sönük olsa da, Kur’ân’a ait olmak cihetiyle, hem ibadet-i tefekküriye, hemkudsî, yüksek, parlak bir cevherin sadefidir. Yırtık libasına değil, elindeki elmasa bakılsın. Eğer münasipse ‘Onuncu Mesele’ yapınız. Değilse, sizin tebrik mektuplarınıza mukàbil bir mektup kabul ediniz. Hem bunu gayet hasta ve perişan ve gıdasız, bir iki gün Ramazan’da mecburiyetle, gayet mücmel ve kısa ve bir cümlede pek çok hakikatleri ve müteaddit hüccetleri derc ederek yazdım. Kusura bakılmasın.HAŞİYE-1

Aziz, sıddık kardeşlerim,

Ramazan-ı Şerifte Kur’ân-ı Mucizü’l-Beyânı okurken, Risale-i Nur’a işaretleri Birinci Şuâda beyan olunan otuz üç âyetten hangisi gelse bakıyorum ki, o âyetin sahifesi ve yaprağı ve kıssası dahi Risale-i Nur’a ve şakirtlerine, kıssadan hisse almak noktasında bir derece bakıyor. Hususan Sûre-i Nur’dan âyâtü’n-nur, on parmakla Risale-i Nur’a baktığı gibi, arkasındaki âyet-i zulümat dahi
muarızlarına tam bakıyor ve ziyade hisse veriyor. Adeta o makam, cüz’iyetten çıkıp


[BILGI]Haşiye-1 Denizli Hapsinin meyvesine Onuncu Mesele olarak Emirdağı’nın ve bu Ramazan-ı Şerifin nurlu bir küçük çiçeğidir. Tekrarat-ı Kur’âniyenin bir hikmetini beyanla ehl-i dalâletin ufûnetli ve zehirli evhamlarını izale eder.[/BILGI]

Denizli Hapsi: (bk. bilgiler – Denizli)	Emirdağ: (bk. bilgiler)
Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan: açıklamalarıyla ve anlatımıyla benzerini yapmakta akılları âciz bırakan, mu’cize olan Kur’ân	Ramazan-ı Şerif: şerefli Ramazan ayı
Sûre-i Nur: Kur’ân-ı Kerimin 24. sûresi olan Nur Sûresi	aziz: çok değerli, izzetli
beyan: açıklama	cihet: taraf, yön
cüz’iyet: fertlik, bireysellik	derc etmek: yerleştirmek, içine koymak
ehl-i dalâlet: doğru ve hak yoldan sapanlar, inançsız kimseler	evham: kuruntular, şüpheler
gayet: son derece	hakikat: doğru, gerçek
haşiye: dipnot, açıklayıcı not	hikmet: fayda, gaye; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olması
hususan: bilhassa, özellikle	hüccet: kesin delil
ibadet-i tefekküriye: tefekkür ibadeti	ibare: ifade
izale etmek: gidermek, ortadan kaldırmak	i’câz: mu’cizelik yönü
kat’î: kesin bir şekilde	kudsî: her türlü kusur ve noksandan uzak, mukaddes
kıssa: ibretli hikâye, anlatım	letâfet: hoşluk, güzellik
libas: elbise	maatteessüf: ne yazık ki
muarız: karşı gelen	muktedir olmak: güç yetirmek, yapabilmek
mukàbil: karşılık	mücmel: kısa, özet
münasip: uygun	müteaddit: bir çok, çeşitli
müşevveş: dağınık, karışık, düzensiz	nevi: tür, çeşit
sadef: inci kabuğu	sıddık: çok doğru ve sadık
sıdk: doğruluk	tekrarat: tekrarlar
tekrarat-ı Kur’aniye: Kur’ân’daki tekrarlar	ufûnet: pis koku, kokuşmuşluk
ziyade: çok, fazla	âyet-i zulümat: dalâlet ve inkâr karanlıklarında bulunan kâfirlerin durumunu açıklayan Nur Sûresinin 39. ve 40. âyetleri
âyâtü’n-nur: nur âyetleri; Cenâb-ı Hakkın Nûr isminin tecellileri ve mü’minlerin durumlarından bahseden Nur Sûresinin 35, 36, 37 ve 38. âyetleri	şakirt: öğrenci
şuâ: ışık, parıltı

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şua -sayfa 320

külliyet kesb eder. Ve bu asırda o küllînin tam bir ferdi Risale-i Nur ve şakirtleridir diye hissettim.
Evet, Kur’ân’ın hitabı, evvelâ Mütekellim-i Ezelînin rububiyet-i âmmesinin geniş makamından, hem nev-i beşer, belki kâinat namına muhatap olan zâtın geniş makamından, hem umum nev-i beşer ve benî Âdemin bütün asırlarda irşadlarınıngayet vüs’atli makamından, hem dünya ve âhiretin, arz ve semâvâtın, ezel ve ebedin ve Hâlık-ı Kâinatın rububiyetine ve bütün mahlûkatın tedbirine dairkavânin-i İlâhiyenin gayet yüksek ihatalı beyanatının geniş makamından aldığıvüs’at ve ulviyet ve ihâta cihetiyle, o hitap öyle bir yüksek i’câz ve şümûl gösterir ki, ders-i Kur’ân’ın, muhataplarından en kesretli taife olan tabaka-i avâmın basitfehimlerini okşayan zâhirî ve basit mertebesi dahi, en ulvî tabakayı da tam hissedar eder. Güya kıssadan yalnız bir hisse ve bir hikâye-i tarihiyeden bir ibret değil, belki bir küllî düsturun efradı olarak her asra ve her tabakaya hitap ederek taze nazil oluyor. Ve bilhassa çok tekrarla اَلظَّالِمِينَ.. اَلظَّالِمِينَ.. deyip tehditleri ve zulümlerinin cezası olan musibet-i semâviye ve arziyeyi şiddetle beyanı, bu asrın emsalsiz zulümlerine, kavm-i Âd ve Semûd ve Fir’avunun başlarına gelen azaplarla baktırıyor. Ve mazlum ehl-i imana, İbrahim ve Mûsâ Aleyhimesselâm gibi enbiyanın necatlarıyla tesellî veriyor.
Evet, nazar-ı gaflet ve dalâlette vahşetli ve dehşetli bir ademistan ve elîm ve mahvolmuş bir mezaristan olan bütün geçmiş zaman ve ölmüş karnlar ve asırlar, canlı birer sahife-i ibret ve baştan başa ruhlu, hayattar bir acip âlem ve mevcut

Aleyhisselâm: Allah’ın selâmı onun üzerine olsun	Fir’avun: (bk. bilgiler)
Hâlık-ı Kâinat: evreni ve içindeki herşeyi yaratan Allah	Mûsâ (a.s.): (bk. bilgiler)
Mütekellim-i Ezelî: ezelî kelâm sıfatına sahip olan ve konuşması, hiçbir varlığın konuşmasına benzemeyen Allah	Semûd: [bk. bilgiler – Salih (a.s.)]
acip: hayret verici, şaşırtıcı	ademistan: yokluk ülkesi, yeri
arz: dünya	benî Adem: Âdemoğulları, insanlar
beyan: açıklama	beyanat: açıklamalar
bilhassa: özellikle	cihet: taraf, yön
dehşetli: korkunç, ürkütücü	ders-i Kur’ân: Kur’ân dersi
düstur: kâide, kural	efrad: fertler, bireyler
ehl-i iman: iman edenler, mü’minler	elîm: acıklı, üzücü
emsalsiz: benzersiz	enbiya: nebiler, peygamberler
ezel ve ebed: başlangıcı ve sonu olmama, öncesizlik ve sonsuzluk	fehim: anlayış, kavrayış
gayet: son derece	güya: sanki
hayattar: canlı	hikâye-i tarihiye: tarihî hikâye
ihata: kapsama, kuşatma	irşad: doğru yol gösterme
i’câz: mu’cize oluş	karn: asır, çağ
kavm-i Âd: [bk. bilgiler – Hûd (a.s.)]	kavânin-i İlâhiye: İlâhî kanunlar
kesb etmek: kazanmak	kesretli: çok, fazla
külliyet: tür hâlinde olma, cins hâline gelme; türsellik	küllî: fertlerden oluşan topluluk, tür, cins
kıssa: ibretli hikâye	mahlûkat: yaratılmışlar
mazlum: zulme uğramış	mevcut: var
mezaristan: mezarlık	muhatap: hitap edilen
musibet-i semâviye ve arziye: gökten ve yerden gelen musibetler, felâketler—sel ve deprem gibi	nam: ad
nazar-ı gaflet ve dalâlet: iman hakikatlerine karşı duyarsız davranan ve hak yoldan sapanların bakışı	necat: kurtuluş
nev-i beşer: insanlık türü, insanlar	nâzil olmak: inmek
rububiyet/rububiyet-i âmme: Allah’ın herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulundurması	sahife-i ibret: ibret sayfası
semavat: gökler	tabaka-i avâm: halk tabakası
taife: grup, topluluk	tedbir: idare etme, önlem olarak yönetme
ulviyet: yücelik, yükseklik	ulvî: yüksek
umum: bütün	vahşet: ürküntü, korku
vüs’at: genişlik	zâhirî: görünürde
âhiret: öteki dünya, öldükten sonraki sonsuz hayat	İbrahim (a.s.): (bk. bilgiler)
şakirt: öğrenci	şümûl: kapsamlılık, kuşatıcılık

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 321

ve bizimle münasebetdar bir memleket-i Rabbâniye sûretinde, sinema perdeleri gibi kâh bizi o zamanlara, kâh o zamanları yanımıza getirerek her asra ve her tabakaya gösterip yüksek bir i’câz ile dersini veren Kur’ân-ı Mucizü’l-Beyan, aynıi’câz ile, nazar-ı dalâlette câmid, perişan, ölü, hadsiz bir vahşetgâh olan ve firakve zevâlde yuvarlanan bu kâinatı bir kitab-ı Samedânî, bir şehr-i Rahmânî, birmeşher-i sun’-i Rabbânî olarak o câmidâtı canlandırarak birer vazifedar suretinde birbiriyle konuşturup ve birbirinin imdadına koşturup nev-i beşere ve cin ve meleğe hakikî ve nurlu ve zevkli hikmet dersleri veren bu Kur’ân-ı Azîmüşşanelbette her harfinde on ve yüz ve bazen bin ve binler sevap bulunması; ve bütüncin ve ins toplansa onun mislini getirememesi; ve bütün benî Âdemle ve kâinatla tam yerinde konuşması; ve her zaman milyonlar hâfızların kalblerinde zevkle yazılması; ve çok tekrarla ve kesretli tekraratıyla usandırmaması; ve çok iltibasyerleri ve cümleleriyle beraber çocukların nazik ve basit kafalarında mükemmel yerleşmesi; ve hastaların ve az sözden müteessir olan ve sekeratta olanların kulağında mâ-i zemzem misillü hoş gelmesi gibi kudsî imtiyazları kazanır. Ve ikicihanın saadetlerini kendi şakirtlerine kazandırır.

Ve tercümanın ümmiyet mertebesini tam riayet etmek sırrıyla, hiçbir tekellüf ve hiçbir tasannu ve hiçbir gösterişe meydan vermeden selâset-i fıtriyesini ve doğrudan doğruya semadan gelmesini ve en kesretli olan tabaka-i avâmın basitfehimlerini tenezzülât-ı kelâmiye ile okşamak hikmetiyle, en ziyade sema ve arzgibi en zâhir ve bedihî sahifeleri açıp o âdiyat altındaki hârikulâde mu’cizat-ı kudretini ve mânidar sutûr-u hikmetini ders vermekle lûtf-u irşadda güzel bir i’cazgösterir.

Kur’ân-ı Azîmüşşan: şan ve şeref sahibi Kur’ân	Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan: açıklamalarıyla ve anlatımıyla benzerini yapmakta akılları âciz bırakan, mu’cize olan Kur’ân
arz: dünya	bedihî: açık, aşikâr
benî Adem: Âdemoğulları, insanlar	cihan: dünya
cin ve ins: cinler ve insanlar	câmid: cansız
câmidât: cansız varlıklar	fehim: anlayış, kavrayış
firak: ayrılık	hadsiz: sınırsız
hakikî: gerçek	hikmet: fayda, gaye; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde yaratılması
hâfız: Kur’ân’ı ezberlemiş	hârikulâde: olağanüstü
iltibas: karıştırma	imdad: yardım
imtiyaz: ayrıcalık, seçkinlik	i’caz: mu’cizelik
kesretli: çoğunlukta	kitab-ı Samedânî: herşey Kendisine muhtaç olduğu halde Kendisi hiçbir şeye muhtaç olmayan Allah’ın kitabı, kâinat
kudsî: her türlü kusur ve noksandan uzak, mukaddes	kâh: bazan
kâinat: evren, yaratılan herşey	lûtf-u irşad: doğru yolu gösterme lütfu, nimeti
memleket-i Rabbâniye: herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri veren, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulunduran Allah’ın mülkü, memleketi	mertebe: derece
meşher-i sun’-i Rabbânî: herşeyi terbiye eden Allah’ın san’at eserlerinin sergilendiği yer, kâinat	misillü: gibi
misl: benzer	mu’cizât-ı kudret: Allah’ın kudret mu’cizeleri
mâ-i zemzem: zemzem suyu	mânidar: anlamlı
münasebettar: ilgili, bağlantılı	müteessir: etkilenen, tesir altında kalan
nazar-ı dalâlet: hak yoldan sapmış, inançsızlık bakışı	nev-i beşer: insanlar
riayet etmek: uymak	saadet: mutluluk
sekerat: ölüm sarhoşluğu, can çekişme hali	selâset-i fıtriye: doğal bir akıcılık
sema: gök	suret: biçim, görünüş
sutûr-u hikmet: hikmet satırları	tabakat-ı avâm: halk tabakası
tasannu: yapmacık	tekellüf: zahmet, meşakkat
tekrarat: tekrarlar	tenezzülât-ı kelâmiye: sözün muhatapların seviyelerine uygun olarak ayarlanması
vahşetgâh: ürkütücü yer	vazifedar: görevli
zevâl: geçicilik, yokluk	ziyade: çok, fazla
zâhir: açık, görünen	âdiyat: alışılmış şeyler
ümmiyet: okuma yazma bilmeme	şakirt: öğrenci
şehr-i Rahmânî: rahmet ve merhameti sınırsız olan Allah’ın şehri, kâinat

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 322

Tekrarı iktiza eden dua ve dâvet ve zikir ve tevhid kitabı dahi olduğunu bildirmek sırrıyla, güzel, tatlı tekraratıyla birtek cümlede ve birtek kıssada ayrı ayrı çok mânâları, ayrı ayrı muhatap tabakalarına tefhim etmekte ve cüz’î ve âdibir hâdisede en cüz’î ve ehemmiyetsiz şeyler dahi nazar-ı merhametinde ve daire-i tedbir ve iradesinde bulunmasını bildirmek sırrıyla tesis-i İslâmiyette ve tedvin-i şeriatta Sahabelerin cüz’î hâdiselerini dahi nazar-ı ehemmiyete almasında, hemküllî düsturların bulunması, hem umumî olan İslâmiyetin ve şeriatın tesisinde ocüz’î hâdiseler, çekirdekler hükmünde çok ehemmiyetli meyveleri verdiklericihetinde de bir nevi i’câz gösterir.

Evet, ihtiyacın tekerrürüyle tekrarın lüzumu haysiyetiyle, yirmi sene zarfında pek çok mükerrer suallere cevap olarak ayrı ayrı çok tabakalara ders veren ve kocakâinatı parça parça edip kıyamette şeklini değiştirerek, dünyayı kaldırıp onun yerine azametli âhireti kuracak ve zerrattan yıldızlara kadar bütün cüz’iyat vekülliyatı tek bir Zâtın elinde ve tasarrufunda bulunduğunu ispat edecek ve kâinatı ve arz ve semâvâtı ve anâsırı kızdıran ve hiddete getiren nev-i beşerin zulümlerine, kâinatın netice-i hilkati hesabına gazab-ı İlâhîyi ve hiddet-i Rabbâniyeyi gösterecek hadsiz, harika ve nihayetsiz, dehşetli ve geniş bir inkılâbıntesisinde, binler netice kuvvetinde bazı cümleleri ve hadsiz delillerin neticesi olan bir kısım âyetleri tekrar etmek, değil bir kusur, belki gayet kuvvetli bir i’caz vegayet yüksek bir belâğat ve mukteza-yı hâle gayet mutabık bir cezâlettir, birfesâhattir.

Meselâ, birtek âyet iken yüz on dört defa tekrar edilen Bismillâhirrahmânirrahîmcümlesi, Risale-i Nur’un On Dördüncü Lem’asında beyan edildiği gibi, Arşı ferş ile bağlayan ve kâinatı ışıklandıran ve her dakika herkes ona muhtaç

Arş: göğün en yüksek katı; Cenâb-ı Hakkın sınırsız egemenliğinin ve büyüklüğünün tecellî ettiği yer	Bismillâhirrahmânirrahîm: Rahmân ve Rahîm olan Allah’ın adıyla
Sahabe: Hz. Peygamber’i (a.s.m.) dünya gözüyle görüp onun yolundan giden Müslümanlar	anâsır: unsurlar, elementler
arz: dünya	azametli: büyük
belâğat: sözün düzgün, kusursuz, yerinde, hâlin ve makamın icabına göre söylenmesi	beyan etmek: açıklamak
cezâlet: akıcı ve güçlü ifade, güzel anlatım	cihet: şekil, yön
cüz’iyat: ferdî, küçük şeyler	cüz’î: ferdî, az, küçük
daire-i tedbir: tedbir, idare ve yönetim dairesi	dehşetli: korkunç, ürkütücü
düstur: kâide, kural	ehemmiyetli: önemli
ferş: yer	fesâhat: dilin doğru, düzgün, açık ve akıcı şekilde kullanılması
gayet: son derece	gazab-ı İlâhî: Allah’ın gazabı, kahrı
hadsiz: sınırsız	haysiyetiyle: özelliğiyle
hiddet-i Rabbâniye: Rab olan Allah’ın hiddeti, gazabı	iktiza etmek: gerektirmek
inkılâb: değişim, dönüşüm	i’câz: mu’cize oluş
kâinat: evren, yaratılan herşey	külliyât: türler, cinsler, kapsamlı varlıklar
küllî: büyük, kapsamlı	kıssa: ibretli hikâye
kıyamet: dünyanın sonu, varlığın bozulup dağılması, kâinatın ölümünden sonra, bütün ölülerin dirilip ayağa kalkmaları, mahşerde toplanmaları	muhatap: hitap edilen
mukteza-yı hâl: hâlin gereği	mutabık: uygun
mükerrer: tekrar tekrar, defalarca	nazar-ı ehemmiyete almak: dikkate almak, önemsemek
nazar-ı merhamet: merhametli bakış	netice-i hilkat: yaratılış neticesi
nev-i beşer: insanlar	nevi: tür
nihayetsiz: sınırsız, sonsuz	semavat: gökler
tasarruf: dilediği gibi kullanma ve yönetme	tedvin-i şeriat: İslâmî hükümlerin bir araya getirilmesi, yazılması
tefhim etmek: anlatmak	tekerrür: tekrarlanma
tekrarat: tekrarlar	tesis: kurma, yerleştirme
tesis-i İslâmiyet: İslâmiyetin yapılandırılması	tevhid: birleme; herşeyin bir olan Allah’a ait olduğunu bilme ve inanma
umumî: genel, herkese ait	zarfında: içinde
zerrat: zerreler, atomlar	âdi: basit, kıymetsiz
âhiret: öteki dünya, öldükten sonraki ebedî hayat

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 323

olan öyle bir hakikattir ki, milyonlar defa tekrar edilse yine ihtiyaç var. Değil yalnız ekmek gibi hergün, belki hava ve ziya gibi her dakika ona ihtiyaç ve iştiyakvardır.
Hem meselâ, Sûre-i طٰسۤمۤ de sekiz defa tekrar edilen şu

1 إِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُâyeti, o sûrede hikâye edilen peygamberlerin necatlarını ve kavimlerinin azaplarını, kâinatın netice-i hilkati hesabına ve rububiyet-i âmmenin nâmına o binler hakikat kuvvetinde olan âyeti tekrar ederek izzet-i Rabbâniye, o zâlim kavimlerin azabını ve rahîmiyet-i İlâhiye dahi enbiyanın necatlarını iktiza ettiğini ders vermek için binler defa tekrar olsa yine ihtiyaç ve iştiyak var ve i’cazlı, îcazlı bir ulvî belâğattır.
Hem meselâ, Sûre-i Rahmân’da tekrar edilen

2 فَبِأَىِّ اٰلاَءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ âyeti ile Sûre-i Mürselât’ta

3 وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ âyeti, cin ve nev-i beşerin, kâinatı kızdıran ve arz ve semâvâtı hiddete getiren ve hilkat-ı âlemin neticelerini bozan ve haşmet-i saltanat-ı İlâhiyeye karşı inkâr ve istihfafla mukabele eden küfür ve küfranlarını ve zulümlerini ve bütün mahlûkatın hukuklarına tecavüzlerini asırlara ve arz vesemâvâta tehditkârâne haykıran bu iki âyet, böyle binler hakikatlerle alâkadar ve binler mesele kuvvetinde olan bir ders-i umumîde binler defa tekrar edilse yine lüzum var ve celâlli bir îcaz ve cemâlli bir i’câz-ı belâğattır.
Hem meselâ, Kur’ân’ın hakiki ve tam bir nevi münâcâtı ve Kur’ân’dan çıkan bir çeşit hülâsası olan Cevşenü’l-Kebîr namındaki münâcât-ı Peygamberîde (a.s.m.) yüz defa



[BILGI]Dipnot-1 “Rabbin ise, şüphesiz ki, kudreti herşeye galip olan ve rahmeti herşeyi kuşatan Allah’tır.” Şuarâ Sûresi, 26:9.

Dipnot-2 “Ey insanlar ve cinler, Rabbinizin nimetlerinden hangi birini inkâr edersiniz?” Rahmân Sûresi, 55:13.

Dipnot-3 “Yazıklar olsun o gün yalanlayanlara!” Mürselât Sûresi, 77:15.[/BILGI]

Cevşenü’l-Kebir: büyük zırh anlamında Peygamberimize vahiyle gelen büyük ve önemli bir dua	Sûre-i Mürselât: Kur’ân-ı Kerimin 77. sûresi
Sûre-i Rahmân: Kur’ân-ı Kerimin 55. sûresi	alâkadar: alâkalı, ilgili
arz: dünya	belâğat: sözün düzgün, kusursuz, yerinde, hâlin ve makamın icabına göre söylenmesi
celâl: büyüklük, haşmet, yücelik	cemâl: sonsuz güzellik
ders-i umumî: genel ders	enbiya: nebiler, peygamberler
haşmet-i saltanat-ı İlâhiye: Allah’ın saltanatının ihtişamı ve görkemi	hilkat-i âlem: âlemin yaratılışı
hülâsa: öz, özet, esas	iktiza etmek: gerektirmek
istihfaf: hafife alma, küçük görme	izzet-i Rabbâniye: Rab olan Allah’ın haysiyeti, şeref ve yüceliği
iştiyak: arzu, istek	i’câz: mu’cizelik özelliği
i’câz-ı belâğat: sözün düzgün, kusursuz, yerinde, hâlin ve makamın icabına göre söylenmesindeki mu’cizelik	kâinat: evren, yaratılan herşey
küfran: iyilik bilmeme, nankörlük	mahlukât: yaratılmışlar
mukabele etmek: karşılık vermek	münâcât: Allah’a yakarış, dua
münâcât-ı Peygamberî: Peygamberimizin Allah’a olan yakarışı, duası	nam: ad
necat: kurtuluş	netice-i hilkat: yaratılışın gayesi
nev-i beşer: insan türü, insanlar	nevi: tür
rahîmiyet-i İlâhîye: Allah’ın şefkat ve merhameti ediciliği	rububiyet-i âmme: umumî Rablık; Allah’ın herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulundurması
semâvât: gökler	tehditkârane: tehdit ederek
ulvî: yüce, yüksek	îcaz: az sözle çok mânâlar anlatma

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 324

سُبْحَانَكَ يَا لاَۤ إِلٰهَ إِلاَّ اَنْتَ اْلاَمَانُ اْلاَمَانُ خَلِّصْنَا، اَجِرْنَا، نَجِّنَا مِنَ النَّارِ

1
cümlesinin tekrarında, tevhid gibi kâinatça en büyük hakikat ve mahlûkatınrububiyete karşı tesbih ve tahmid ve takdis gibi üç muazzam vazifesinden enehemmiyetli vazifesi ve şekavet-i ebediyeden kurtulmak gibi nev-i insanın endehşetli meselesi ve ubudiyet ve acz-i beşerin en lüzumlu neticesi bulunmasıcihetiyle, binler defa tekrar edilse yine azdır.

İşte tekrarat-ı Kur’âniye bu gibi metin esaslara bakıyor. Hattâ bazen bir sahifedeiktiza-yı makam ve ihtiyac-ı ifham ve belâğat-ı beyan cihetiyle yirmi defa sarîhanve zımnen tevhid hakikatini ifade eder; değil usanç, belki kuvvet ve şevk ve halâvet verir. Risalei’n-Nur’da, tekrarat-ı Kur’âniye ne kadar yerinde ve münasipve belâğatça makbul olduğu, hüccetleriyle beyan edilmiş.
Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyânın Mekkiye sûreleriyle, Medine sûreleri belâğatnoktasında ve i’caz cihetinde ve tafsil ve icmal vechinde birbirinden ayrı olmasının sırrı ve hikmeti şudur ki:

Mekke’de, birinci safta muhatap ve muarızları, Kureyş müşrikleri ve ümmîleri olduğundan, belâğatça kuvvetli bir üslûb-u âlî ve i’cazlı, muknî, kanaat verici biricmal; ve tespit için tekrar lâzım geldiğinden, ekseriyetçe Mekkiye sûreleri erkân-ı imaniyeyi ve tevhidin mertebelerini gayet kuvvetli ve yüksek ve i’cazlı bir îcaz ile ifade ve tekrar ederek, mebde’ ve meâdı, Allah’ı ve âhireti, değil yalnız bir sahifede, bir âyette, bir cümlede, bir kelimede, belki bazan bir harfte ve


[BILGI]Dipnot-1 “Sen aczden ve şerikten münezzeh ve mukaddessin. Senden başka ilâh yok ki bize imdat etsin. El-aman, el-aman! Bizi azap ateşinden ve Cehennemden halâs et, kurtar ve bize necat ver ."[/BILGI]

Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan: açıklamalarıyla ve anlatımıyla benzerini yapmakta akılları âciz bırakan, mu’cize olan Kur’ân	Medine: (bk. bilgiler)
Mekke: (bk. bilgiler)	Mekkiye sûreler: Mekke’de inen sûreler
acz-i beşer: insanın âcizliği	belâğat: sözün düzgün, kusursuz, yerinde, hâlin ve makamın icabına göre söylenmesi
belâğat-ı beyan: açıklama ve ifadenin yerine ve hedefine ulaşması	beyan etmek: açıklamak
cihet: şekil, yön	dehşetli: korkunç, ürkütücü
ehemmiyetli: önemli	ekseriyetle: çoğunlukla
erkân-ı imaniye: imanın esasları, şartları	gayet: son derece
hakikat: doğru, gerçek	hikmet: gaye, fayda, sır; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olması
hüccet: kesin delil	icmal: kısaca, özet olarak
ihtiyac-ı ifham: meselenin anlaşılmasına olan ihtiyaç	iktizâ-yı makam: makamın gereği
i’caz: mu’cize oluş	kâinat: evren, yaratılan herşey
mahlûkat: yaratılmışlar	makbul olmak: kabul görmek
mebde’: başlangıç	mertebe: derece
meâd: âhiret, dönülecek yer	muarız: karşı gelen
muazzam: azametli, çok büyük	muhatap: hitap edilen
muknî: ikna edici	münasip: uygun
müşrik: Allah’a ortak koşan	nev-i insan: insan türü, insanlık
rububiyet: Allah’ın herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulundurması	sarîhan: açıklıkla
tafsil: ayrıntı	tahmid: Allah’ı övme ve Ona şükürlerini sunma
takdis: Allah’ı her türlü eksiklik ve çirkinlikten yüce tutma	tekrarat-ı Kur’âniye: Kur’ân’daki tekrarlar
tesbih: Allah’ı her türlü kusurdan yüce tutarak şanına lâyık ifadelerle anma	tevhid: birleme; herşeyin bir olan Allah’a ait olduğunu bilme ve inanma
ubûdiyet: Allah’a kulluk	vech: yön
zımnen: gizlice, dolaylı olarak	âhiret: öteki dünya, öldükten sonraki sonsuz hayat
îcaz: az sözle çok mânâlar anlatma	ümmî: okuma yazma bilmeyen, tahsil görmemiş
üslûb-u âlî: yüksek ifade tarzı	şekavet-i ebediye: sonsuz sıkıntı, mutsuzluk

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 325

takdim, tehir ve târif ve tenkir ve hazf ve zikir gibi heyetlerde öyle kuvvetli ispat eder ki, ilm-i belâğatın dâhî imamları hayretle karşılamışlar. Risalei’n-Nur ve bilhassa Kur’ân’ın kırk vech-i i’câzını icmalen ispat eden Yirmi Beşinci Sözzeyilleriyle beraber ve Kur’ân’ın nazmındaki vech-i i’câzı hârika bir tarzda beyanispat eden Arabî Risalei’n-Nur’dan İşârâtü’l-İ’câz tefsiri bilfiil göstermişler ki, Mekkî olan sûre ve âyetlerde en âlî bir üslûb-u belâğat ve en yüksek bir i’câz-ı îcâzî vardır.

Amma, Medîne sûre ve âyetlerde, birinci safta muhatap ve muarızlar; Allah’ı tasdik eden Yahudi ve Nasârâ gibi ehl-i kitap olduğundan, mukteza-yı belâğat veirşad ve mutabık-ı makam ve halin lüzumundan sade ve vâzıh ve tafsilli bir üslûpla ehl-i kitaba karşı dinin yüksek usûlünü ve imanın rükünlerini değil, belki medar-ı ihtilaf olan şeriatın ve ahkâmın ve teferruatın ve küllî kanunların menşeleri ve sebepleri olan cüz’iyatın beyanı lâzım geldiğinden, o Medîne sûre ve âyetlerde, ekseriyetçe tafsil ve izah ve sade üslûpla beyanat içinde, Kur’ân’a mahsusemsalsiz bir tarz-ı beyanla, birden o cüz’î teferruat hâdisesi içinde yüksek, kuvvetli bir fezleke, bir hâtime, bir hüccet ve o cüz’î hâdise-i şer’iyeyiküllîleştiren ve imtisâlini iman-ı billâh ile temin eden bir cümle-i tevhidiye ve esmâiye ve uhreviyeyi zikreder, o makamı nurlandırır, ulvîleştirir, küllîleştirir.
Risale-i Nur, âyetlerin âhirlerinde ekseriyetle gelen
إِنَّ اللهَ عَلٰى كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ

1 إِنَّ اللهَ بِكُلِّ شَىْءٍ عَلِيمٌ

2


[BILGI]Dipnot-1 “Muhakkak ki Allah herşeye hakkıyla kàdirdir.” Bakara Sûresi, 2:20.

Dipnot-2 “Şüphesiz ki Allah herşeyi hakkıyla bilir.” Ankebut sûresi, 29:62.

[/BILGI]

Arabî: Arapça	Medeniye sûre ve âyetler: Medine’de inen sûre ve âyetler
Mekkiye sûre: Mekke’de inen sûre	ahkâm: hükümler
beyan: açıklama	beyanat: açıklamalar
bilfiil: fiilen, gerçekte	bilhassa: özellikle
cümle-i tevhidiye ve esmâiye ve uhreviye: Allah’ın birliği ve esmâsı ve âhiretle ilgili cümle	cüz’iyat: küçük ve ferdî şeyler
cüz’î hâdise-i şer’iye: şeriatın ferdî, bireysel meselesi, olayı	cüz’î teferruat: küçük ayrıntılar
ehl-i kitap: Allah’ın varlığına inanan Hıristiyan ve Yahudiler	ekseriyetle: çoğunlukla
emsalsiz: benzersiz	ferdî: bireysel, küçük
fezleke: hülasa, öz	hazf: (Ar. gr.) bir maksat gözeterek bir mânâyı ifade eden kelimeyi zikretmeyip işaret yoluyla göstermek
hâtime: sonuç, son bölüm	hüccet: kesin delil, kanıt
icmalen: kısaca, özetle	ilm-i belâğat: belâğat ilmi
iman-ı billâh: Allah’a iman	imtisal: emre uyma, boyun eğme
irşad: doğru yolu gösterme	izah: açıklama
i’câz-ı îcâzî: az sözle çok şey ifade etme mu’cizesi	küllî: büyük, kapsamlı
küllîleştirmek: umumîleştirmek, kapsayıcı hâle getirmek	medar-ı ihtilaf: uyuşmazlık sebebi
menşe: kaynak, esas	muarız: karşı gelen
muhatap: hitap edilen	mukteza-yı belâğat: belâğatın gereği
mutabık-ı makam: sözün konumuna uygun	nazm: diziliş, tertip
tafsil: ayrıntı	takdim: yüklemi öne alma, öne geçirme
tarif: (Ar. gr.) marife yapma; tanımlama; bir amaca binaen bir ismi belirlilik anlamı katan eliflâm takısı ile birlikte zikretmek	tarz-ı beyan: açıklama biçimi
teferruat: ayrıntılar	tefsir: açıklama, yorum
tehir: özneyi sonraya bırakma	temin etmek: sağlamak
tenkir: (Ar. gr.) nekre yapma; belirsiz kılma; bir amaca binaen bir ismi belirlilik anlamı veren eliflâm takısı ile birlikte zikretmemek	uhreviye: âhiretle ilgili
ulvîleştirmek: yüceltmek, yükseltmek	usul: temel prensipler
vech-i i’câz: mu’cizelik yönü	vâzıh: açık, aşikâr
zeyil: ilâve, ek	âhir: son
âlî: yüce, yüksek	üslûb-u belâğat: belâğat üslûbu, tarzı
şeriat: Allah tarafından bildirilen emir ve yasaklara dayanan hükümlerin hepsi

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 326

وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

1 وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ

2
gibi tevhidi ve âhireti ifade eden fezlekeler ve hâtimelerde ne kadar yüksek birbelâğat ve meziyetler ve cezâletler ve nükteler bulunduğunu, Yirmi Beşinci Sözün İkinci Şûlesinin İkinci Nurunda o fezleke ve hâtimelerin pek çok nüktelerinden vemeziyetlerinden on tanesini beyan ederek, o hülâsalarda bir mu’cize-i kübrâbulunduğunu muannidlere de ispat etmiş.
Evet, Kur’ân, o teferruat-ı şer’iye ve kavânin-i içtimaiyenin beyanı içinde birdenmuhatabın nazarını en yüksek ve küllî noktalara kaldırıp, sade üslûbu bir ulvîüslûba ve şeriat dersinden tevhid dersine çevirerek, Kur’ân’ı, hem bir kitab-ı şeriat ve ahkâm ve hikmet, hem bir kitab-ı akîde ve iman ve zikir ve fikir ve dua ve dâvet olduğunu gösterip, her makamda çok makàsıd-ı irşadiye-i Kur’âniyeyi ders vermesiyle Mekkiye âyetlerin tarz-ı belâğatlarından ayrı ve parlak mu’cizânebir cezâlet izhar eder. Bazan iki kelimede, meselâ,

3 رَبُّ الْعَالَمِينَ ve

4رَبُّكَ de, رَبُّكَ tabiriyle ehadiyeti ve رَبُّ الْعَالَمِينَ ilevâhidiyeti bildirir, ehadiyet içinde vâhidiyeti ifade eder.
Hattâ bir cümlede, bir zerreyi bir gözbebeğinde gördüğü ve yerleştirdiği gibi, güneşi dahi aynı âyetle, aynı çekiçle göğün gözbebeğinde yerleştirir ve göğe bir göz yapar.
Meselâ,

5 خَلَقَ السَّمٰوَاتِ وَاْلاَرْضَâyetinden sonra

6 يُولِجُ الَّيْلَ فِى النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِى اللَّيْلِ âyetinin akabinde



[BILGI]Dipnot-1 “Onun kudreti herşeye galiptir; O herşeyi hikmetle yapar.” Rum Sûresi, 30:27.

Dipnot-2 “Onun kudreti herşeye galiptir, O çok bağışlayıcıdır.” Rum Sûresi, 30:5.

Dipnot-3 “Âlemlerin Rabbi.”

Dipnot-4 “Rabbin.”

Dipnot-5 “Yeri ve göğü yaratan Odur.” Hadîd Sûresi, 57:4.

Dipnot-6 “O geceyi gündüze, gündüzü de geceye geçirir.” Hadîd Sûresi, 57:6.

[/BILGI]

Mekkiye âyetler: Mekke’de inen âyetler	ahkâm: hükümler, kurallar
akabinde: devamında	belâğat: sözün düzgün, kusursuz, yerinde, hâlin ve makamın icabına göre söylenmesi
beyan: açıklama	cezâlet: güzel ve güçlü ifade
ehadiyet: Allah’ın birliğinin herbir varlıkta ayrı ayrı tecellî etmesi	fezleke: hülasa, öz
hikmet: ilim, yüksek bilgi; herşeyi belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerine koyan ilim	hâtime: sonuç, son bölüm
hülâsa: öz, özet	izhar etmek: göstermek
kavânin-i içtimaiye: sosyal kanunlar	kitab-ı akîde: inanç esaslarını ele alıp açıklayan kitap
kitab-ı şeriat: şeriat, kanun kitabı	küllî: büyük, kapsamlı
makàsıd-ı irşadiye-i Kur’âniye: Kur’ân-ı Kerimin doğruluğu gösterme, uyarma maksatları	meziyet: üstün özellik
muannid: inatçı, direnen	muhatab: hitap edilen
mu’cize-i kübrâ: büyük mu’cize	mu’cizâne: mu’cizeli bir şekilde
nazar: bakış, dikkat	tabiriyle: ifadesiyle
tarz-ı belâğat: belâğat tarzı	teferruat-ı şer’iye: şeriatın, İslâm hukuuknun fer’i meseleleri, detayları
tevhid: birleme; herşeyin bir olan Allah’a ait olduğunu bilme ve inanma	ulvî: yüce, yüksek
vâhidiyet: Allah’ın bütün varlıkları kaplayan birlik tecellisi	zerre: atom
âhiret: öteki dünya, öldükten sonraki sonsuz hayat

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 327

وَهُوَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ der. Zemin ve göklerin haşmet-i hilkatinde kalbin dahi hâtırâtını bilir idare eder der, tarzında bir beyanat cihetiyleo sade ve ümmiyet mertebesini ve avâmın fehmini nazara alan basit ve cüz’îmuhavere, o tarz ile ulvî ve câzibedar ve umumî ve irşadkâr bir mükâlemeye döner.
Bir sual: “Bazen ehemmiyetli bir hakikat sathî nazarlara görünmediğinden ve bazı makamlarda cüz’î ve âdi bir hâdiseden yüksek bir fezleke-i tevhidi veya küllîbir düsturu beyan etmekte münasebet bilinmediğinden, bir kusur tevehhüm edilir. Meselâ, Hazret-i Yusuf Aleyhisselâm kardeşini bir hile ile alması içinde

1 وَفَوْقَ كُلِّ ذِى عِلْمٍ عَلِيمٌdiye gayet yüksek bir düsturun zikribelâğatça münasebeti görünmüyor. Bunun sırrı ve hikmeti nedir?”
Elcevap: Herbiri birer küçük Kur’ân olan ekser uzun sûrelerde ve mutavassıtlarda ve çok sahife ve makamlarda yalnız iki üç maksat değil, belki Kur’ân, mahiyeti hem bir kitab-ı zikir ve iman ve fikir, hem bir kitab-ı şeriat ve hikmet ve irşadgibi, çok kitapları ve ayrı ayrı dersleri tazammun ederek rububiyet-i İlâhiyenin herşeye ihatasını ve haşmetli tecelliyatını ifade etmek cihetiyle, kâinat kitab-ı kebîrinin bir nevi kıraati olan Kur’ân, elbette her makamda, hattâ bazen bir sahifede çok maksatları takiben marifetullahtan ve tevhidin mertebelerinden ve iman hakikatlerinden ders verdiği haysiyetiyle, öbür makamda, meselâ zâhircezayıf bir münasebetle başka bir ders açar ve o zayıf münasebete çok kuvvetlimünasebetler iltihak ederler, o makama gayet mutabık olur, mertebe-i belâğatı yükselir.



[BILGI]Dipnot-1 “Her bilenin üzerinde daha iyi bilen biri vardır.” Yûsuf Sûresi, 12:76.

[/BILGI]

Aleyhisselâm: Allah’ın selâmı onun üzerine olsun	Hazret-i Yusuf: [bk. bilgiler – Yusuf (a.s.)]
avâm: halk tabakası, sıradan insanlar	belâğat: sözün düzgün, kusursuz, yerinde ve halin ve makamın icabına göre söylenmesi
beyan etmek: açıklamak	beyanat: açıklamalar
cihetiyle: yönüyle	câzibedar: çekici
cüz’î: ferdî, küçük, bireysel	düstur: kâide, kural
ehemmiyetli: önemli	ekser: pek çok
fehm: anlama ve kavrama	fezleke-i tevhid: Allah’ın birliğini gösteren öz, cümle
gayet: son derece	hakikat: doğru, gerçek
haysiyetiyle: özelliğiyle	haşmet: görkem, ihtişam
haşmet-i hilkat: yaratılışın görkem ve heybeti	hikmet: ilim, fayda, gaye; herşeyi belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde izah eden ilim
hâtırat: hâtıra gelen şeyler, içinden geçenler	ihata: içine alma, kapsama
iltihak etmek: katılmak	irşad: doğru yolu gösterme
irşadkâr: irşad eden, doğru yolu gösteren	kitab-ı kebir: büyük kitap, kâinat
kitab-ı zikir: zikir kitabı	kitab-ı şeriat: şeriat kitabı
kâinat: evren, yaratılan herşey	küllî: genel, kapsamlı
kıraat: okuma	mahiyet: asıl, esas, nitelik
marifetullah: Allah’ı bilme ve tanıma	mertebe: derece
mertebe-i belâğat: belâğat derecesi	muhavere: karşılıklı konuşma
mutabık: uygun	mutavassıt: orta; normal uzunluktaki sûreler
mükâleme: karşılıklıkonuşma	münasebet: bağlantı, ilişki
nazar: bakış, dikkat	nazara almak: dikkate almak
nevi: tür	rububiyet-i İlâhiye: Allah’ın herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulundurması
sathî: yüzeysel	tazammun etmek: içermek, içine almak
tecelliyât: yansımalar, görüntüler	tevehhüm etmek: kuruntuya kapılmak, zannetmek
tevhid: birleme; herşeyin bir olan Allah’a ait olduğunu bilme ve inanma	ulvî: yüce, yüksek
umumî: genel, herkese ait	zemin: yer
zâhirce: görünürde	âdi: sıradan, normal
ümmiyet: okuma yazma bilmeme

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 328

İkinci bir sual: “Kur’ân’da sarîhan ve zımnen ve işareten, âhiret ve tevhidi vebeşerin mükâfat ve mücâzâtını binler defa ispat edip nazara vermenin ve her sûrede, her sahifede, her makamda ders vermenin hikmeti nedir?”
Elcevap: Daire-i imkânda ve kâinatın sergüzeştine ait inkılâplarda ve emanet-i kübrayı ve hilâfet-i arziyeyi omuzuna alan nev-i beşerin şekavet ve saadet-iebediyeye medar olan vazifesine dair en ehemmiyetli, en büyük, en dehşetlimeselelerinden, en azametlilerini ders vermek ve hadsiz şüpheleri izale etmek vegayet şiddetli inkârları ve inatları kırmak cihetinde, elbette o dehşetli inkılâplarıtasdik ettirmek ve o inkılâplar azametinde büyük ve beşere en elzem ve en zarurimeseleleri teslim ettirmek için, Kur’ân, binler defa değil, belki milyonlar defa onlara baktırsa yine israf değil ki, milyonlar kere tekrarla o bahisler Kur’ân’da okunur, usanç vermez, ihtiyaç kesilmez. Meselâ,
اِنَّ الَّذِينَ اٰمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا اْلاَنْهَارُ...

1
âyetinin gösterdiği müjde-i saadet-i ebediye hakikati, bîçare beşere her dakika kendini gösteren hakikat-i mevtin, “Hem insanı, hem dünyasını, hem bütünahbabını idam-ı ebedîsinden kurtarıp ebedî bir saltanatı kazandırır” dediğinden milyarlar defa tekrar edilse ve kâinat kadar ehemmiyet verilse, yine israf olmaz, kıymetten düşmez.
İşte bu çeşit hadsiz kıymettar meseleleri ders veren ve kâinatı bir hane gibi değiştiren ve şeklini bozan dehşetli inkılâpları tesis etmekte iknaa ve inandırmaya ve ispata çalışan Kur’ân-ı Mucizü’l-Beyan, elbette sarîhan ve zımnen ve işaretenbinler defa o meselelere nazar-ı dikkati celbetmek, değil israf, belki ekmek, ilâç, hava ve ziya gibi birer hâcet-i zaruriye hükmünde ihsanını tazelendirir.



[BILGI]Dipnot-1 “İmân eden ve güzel işler yapanlar için ise, altından ırmaklar akan Cennetler vardır.” Bürûc Sûresi, 85:11.

[/BILGI]

Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan: açıklamalarıyla ve anlatımıyla benzerini yapmakta akılları âciz bırakan, mu’cize olan Kur’ân	ahbab: dostlar, sevilenler
azamet: büyüklük	beşer: insan
bîçare: çaresiz	celbetmek: çekmek
cihet: şekil, yön	daire-i imkân: varlığı da yokluğu da eşit olan daire, kâinat
dehşetli: korkunç, ürkütücü	ebedî: sonu olmayan, sonsuz
ehemmiyet vermek: önem vermek	ehemmiyetli: önemli
elzem: çok gerekli	emanet-i kübrâ: en büyük emanet; Allah’ın insana emaneten verdiği benlik, akıl, bilinç ve dünya egemenliği
gayet: son derece	hadsiz: sayısız, sınırsız
hakikat: doğru, gerçek	hakikat-i mevt: ölüm gerçeği
hikmet: sebep, gaye; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olmasının esprisi	hilâfet-i arziye: yeryüzü halifeliği; yeryüzünde Allah’ın izni dairesinde ve Onun adına icraatta bulunma şeklinde, insana verilen görev
hâcet-i zaruriye: zorunlu ihtiyaç	idam-ı ebedî: dirilmemek üzere sonsuz yok oluş
ihsan: bağış, ikram	inkâr: inanmama, kabul etmeme
inkılâp: büyük değişim, dönüşüm	izale etmek: gidermek
işareten: işaret edilerek	kâinat: evren, yaratılan herşey
kıymettar: kıymetli, değerli	medar: vesile, sebep
mücâzât: cezalandırma	müjde-i saadet-i ebediye: sonsuz mutluluk müjdesi
nazar-ı dikkat: dikkatle bakış	nazara vermek: dikkate vermek
nev-i beşer: insanlar	saadet-i ebediye: sonsuz mutluluk
sarîhan: açıklıkla	sergüzeşt: serüven
tasdik: onaylama, doğrulama	tesis etmek: kurmak, yapmak
tevhid: birleme; herşeyin bir olan Allah’a ait olduğunu bilme ve inanma	zarurî: zorunlu, mecburi
ziya: ışık	zımnen: gizlice, dolaylı olarak
âhiret: öteki dünya; öldükten sonraki sonsuz hayat	şekavet: sıkıntı, mutsuzluk

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 329

Hem meselâ,
اِنَّ الْكَافِرِينَ

1 فِى نَارِ جَهَنَّمْ

2 وَالظَّالِمِينَ

3 لَهُمْ عَذَابٌ اَلِيمٌ

4
gibi tehdit âyetlerini Kur’ân gayet şiddet ve hiddetle ve gayet kuvvet ve tekrarla zikretmesinin hikmeti ise, Risale-i Nur’da kat’î ispat edildiği gibi, beşerin küfrü, kâinatın ve ekser mahlûkatın hukukuna öyle bir tecavüzdür ki, semâvâtı ve arzı kızdırıyor ve anâsırı hiddete getirip tufanlarla o zâlimleri tokatlıyor.
اِذَا اُلْقُوا فِيهَا سَمِعُوا لَهَا شَهِيقًا وَهِىَ تَفُورُ تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ

5
âyetinin sarahatiyle, o zâlim münkirlere Cehennem öyle öfkeleniyor ki, hiddetinden parçalanmak derecesine geliyor. İşte böyle bir cinayet-i âmmeye ve hadsiz bir tecavüze karşı beşerin küçüklük ve ehemmiyetsizliği noktasında değil, belkizâlimâne cinayetinin azametine ve kâfirâne tecavüzünün dehşetine karşı, Sultan-ı Kâinat kendi raiyetinin hukukunun ehemmiyetini ve o münkirlerin küfür ve zulmündeki nihayetsiz çirkinliğini göstermek hikmetiyle, fermanında gayet hiddet ve şiddetle o cinayeti ve cezasını değil bin defa, belki milyonlar ve milyarlarla tekrar etse, yine israf ve kusur değil ki, bin seneden beri yüzer milyon insanlar hergün usanmadan kemâl-i iştiyakla ve ihtiyaçla okurlar.

Evet, hergün, her zaman, herkes için bir âlem gider, taze bir âlemin kapısı kendine açılmasından, o geçici herbir âlemini nurlandırmak için ihtiyaç ve iştiyaklaLâ ilâhe illâllah cümlesini binler defa tekrar ile o değişen perdelere ve âlemlere herbirisine bir Lâ ilâhe illâllah’ı bir lâmba yaptığı gibi, öyle de, o kesretli, geçici perdeleri ve tazelenen seyyar kâinatları karanlıklandırmamak ve âyine-i hayatındain’ikâs eden suretlerini çirkinleştirmemek ve lehinde şahit olabilen o misafir vaziyetleri aleyhine çevirmemek için, o cinayetlerin cezalarını ve Padişah-ı Ezelînin şiddetli ve inatlarını kıran tehditlerini, her vakit Kur’ân’ı okumaklatahattur edip ve nefsin tuğyanından kurtulmaya çalışmak hikmetiyle, Kur’ân gayetmânidar tekrar eder. Ve bu derece kuvvet ve şiddet ve tekrarla tehdidat-ı

[BILGI]Dipnot-1 “Hiç şüphesiz kâfirler…” Nisâ Sûresi, 4:101.

Dipnot-2 “Cehennem ateşindedir.” Tevbe Sûresi, 9:35, 109.

Dipnot-3 “Ve zâlimler…” İnsan Sûresi, 76:31.

Dipnot-4 “Onlar için acı bir azap vardır.” İbrahim Sûresi, 14:22.

Dipnot-5 “Oraya atıldıklarında Cehennemin gürleyişini işitirler ki, kaynayıp duruyor. Neredeyse o Cehennem onlara olan öfkesinden parçalanacak!” Mülk Sûresi, 67:7-8.

[/BILGI]

Lâ ilâhe illâllah: Allah’tan başka ilâh yoktur	Padişah-ı Ezelî: varlığının başlangıcı olmayan Padişah, Allah
Sultan-ı Kâinat: kâinatın sultanı olan Allah	anâsır: unsurlar
arz: dünya	azamet: büyüklük
beşer: insan	cinayet-i âmme: umuma karşı işlenen cinayet
dehşet: korku, ürkme	ehemmiyet: değer, önem
ekser: çoğunluk	ferman: buyruk, emir
gayet: son derece	hadsiz: sayısız, sınırsız
hikmet: fayda, gaye; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olması	in’ikas etmek: yansımak
iştiyak: arzu, istek	kemâl-i iştiyak: tam bir istek ve arzu
kesretli: çoğunlukta	kâfirâne: kâfirce, inkâr ederek
mahlukât: yaratılmışlar	mânidar: anlamlı
münkir: inkâr eden, inançsız	nefis: insanı daima kötülüğe, hazır zevk ve isteklere sevk eden kuvvet
nihayetsiz: sınırsız, sonsuz	sarahat: açıklık
semavat: gökler	seyyar: gezen, dolaşan
suret: biçim, görünüş	tahattur: hatırlama
tuğyan: azgınlık, isyan ve inançsızlıkta çok ileri gitme	zâlimâne: zalimce
âyine-i hayat: hayat aynası

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ- 330

Kur’âniyeyi hakikatsız tevehhüm etmekten, şeytan bile kaçar. Onları dinlemeyenmünkirlere Cehennem azabı ayn-ı adalettir, diye gösterir.
Hem meselâ, Asâ-yı Mûsâ gibi çok hikmetler ve faideleri bulunan kıssa-i Mûsâ’nın (a.s.) ve sair enbiyanın kıssalarını çok tekrarında, risalet-i Ahmediyenin (a.s.m.)hakkaniyetine bütün enbiyanın nübüvvetlerini hüccet gösterip, “Onların umumunu inkâr edemeyen, bu zâtın risaletini hakikat noktasında inkâr edemez” hikmetiyle; ve herkes her vakit bütün Kur’ân’ı okumaya muktedir ve muvaffak olamadığından, herbir uzun ve mutavassıt sûreyi birer küçük Kur’ân hükmüne getirmek için, ehemmiyetli erkân-ı imaniye gibi o kıssaları tekrar etmesi, değil israf, belki mukteza-yı belâğattır ve hâdise-i Muhammediye, bütün benî Âdemin en büyük hâdisesi ve kâinatın en azametli meselesi olduğunu ders vermektir.

Evet, Kur’ân’da Zât-ı Ahmediyeye en büyük makam vermek ve dört erkân-ı imaniyeyi içine almakla Lâ ilâhe illâllah rüknüne denk tutulan Muhammedun Resulullah risalet-i Muhammediye kâinatın en büyük hakikati ve zât-ı Ahmediyebütün mahlûkatın en eşrefi ve hakikat-i Muhammediye tabir edilen küllî şahsiyet-i mâneviyesi ve makam-ı kudsîsi, iki cihanın en parlak bir güneşi olduğuna ve bu hârika makama liyakatine dair pekçok hüccetleri ve emareleri, kat’î bir surette Risale-i Nur’da ispat edilmiş. Binden birisi şudur ki: Es-sebebu ke’l-fâil düsturuyla, bütün ümmetinin bütün zamanlarda işlediği hasenatın bir misli onun defter-i hasenatına girmesi ve bütün kâinatın hakikatlerini, getirdiği nurla nurlandırması, değil yalnız cin, ins, melek ve zîhayatı, belki kâinatı semâvât ve arzı minnettar eylemesi ve istidatlisanıyla nebatatın duaları ve ihtiyac-ı fıtrî diliyle

Asâ-yı Mûsâ: Hz. Mûsâ’nın asâsı, bastonu [bk. bilgiler – Mûsâ (a.s.)]	Lâ ilâhe illâllah: Allah’tan başka ilâh yoktur
Muhammedun Resulullah: Muhammed Allah’ın resulüdür	Zât-ı Ahmediye: Peygamber Efendimizin (a.s.m.) veli olan zâtı, kendisi
arz: dünya	ayn-ı adalet: adaletin ta kendisi
azametli: büyük	benî Âdem: Âdemoğlu, insanoğlu
cihan: dünya	cin ve ins: cinler ve insanlar
defter-i hasenat: sevaplar ve iyiliklerin kaydedildiği defter	düstur: kâide, kural
emare: belirti, işaret	enbiya: nebiler, peygamberler
erkân-ı imaniye: imanın şartları, esasları	es-sebebü ke’l-fâil: birşeye sebep olan onu yapan gibidir
eşref: en şerefli, en üstün	hakikat: gerçek, doğru, esas
hakikat-i Muhammediye: Hz. Muhammed’in hakikati, mânevî şahsiyeti	hakkaniyet: doğruluk, gerçekçilik
hasenat: iyilikler, güzellikler	hikmet: fayda, gaye; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olması
hâdise-i Muhammediye: Hz. Muhammed’in olayı, peygamberliği	hüccet: kesin delil, kanıt
ihtiyac-ı fıtrî: yaratılıştan gelen doğal ihtiyaç	istidat: kàbiliyet, yetenek
kat’î: kesin bir şekilde	küllî: büyük, kapsamlı
kıssa: ibretli hikâye	kıssa-i Mûsâ: Hz. Musa’nın kıssası [bk. bilgiler – Mûsâ (a.s.)]
lisan: dil	liyakat: lâyık olma
mahlûkat: yaratılmışlar	makam-ı kudsî: kutsal makam, derece
minnettar eylemek: nimetlendirerek, minnet altında bırakmak	misl: benzer
muktedir: gücü yeten, güç ve iktidar sahibi	mukteza-yı belâğat: belâğatın gereği
mutavassıt: orta derecede; orta uzunlukta	muvaffak: başarılı
münkir: inkâr eden, inançsız	nebâtât: bitkiler
nübüvvet: peygamberlik	risalet: elçilik, peygamberlik
risalet-i Ahmediye/risalet-i Muhammediye: Hz. Muhammed’in peygamberliği	rükn: esas, şart
sair: diğer, başka	semavat: gökler
suret: biçim, şekil	tehdidat-ı Kur’âniye: Kur’ân’ın tehditleri
tevehhüm etmek: kuruntuya kapılmak, zannetmek	umum: bütün
zîhayat: canlı, hayat sahibi	şahsiyet-i mâneviye: mânevî kişilik

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 331

hayvanatın duaları, gözümüz önünde bilfiil kabul olmasının şehadetiyle, milyonlar, belki ruhanîlerle beraber milyarlar fıtrî ve reddedilmez duaları makbul olan sulehâ-yı ümmeti hergün o zâta salât ve selâm ünvanı ile rahmet duaları ve mânevî kazançlarını en evvel o zâta bağışlamaları ve bütün ümmetçe okunan Kur’ân’ın üç yüzbin hurufunun herbirisinde on sevaptan tâ yüz, tâ bin hasene ve meyve vermesinden, yalnız kıraat-i Kur’ân cihetiyle defter-i a’mâline hadsiz nurlar girmesihaysiyetiyle, o zâtın şahsiyet-i mâneviyesi olan hakikat-i Muhammediye (a.s.m.)istikbâlde bir şecere-i tûbâ-i Cennet hükmünde olacağını Allâmü’l-Guyûb bilmiş ve görmüş, o makama göre Kur’ân’ında o azîm ehemmiyeti vermiş ve fermanında onatebaiyeti ve sünnet-i seniyyesine ittibâ ile şefaatine mazhariyeti en ehemmiyetli birmesele-i insaniye göstermiş ve o haşmetli şecere-i tûbânın bir çekirdeği olanşahsiyet-i beşeriyetini ve bidayetteki vaziyet-i insaniyesini ara sıra nazara almasıdır.

İşte Kur’ân’ın tekrar edilen hakikatleri bu kıymette olduğundan, tekraratında kuvvetli ve geniş bir mu’cize-i mâneviye bulunmasına fıtrat-ı selime şehadet eder—meğer maddiyyunluk tâunuyla maraz-ı kalbe ve vicdan hastalığına müptelâ ola!
قَدْ يُنْكِرُ الْمَرْءُ ضَوْءَ الشَّمْسِ مِنْ رَمَدٍ وَيُنْكِرُ الْفَمُ طَعْمَ الْمَاۤءِ مِنْ سَقَمٍ

1
kaidesine dahil olur.

​

[BILGI]Dipnot-1 Bazan insan, göz hastalığından dolayı güneş ışığını inkâr eder. Ağzındaki hastalıktan dolayı da suyun tadını beğenmez.[/BILGI]

Allâmü’l-Guyûb: gaybı, görünmeyen şeyleri bilen Allah	azîm: büyük, yüce
bidayet: başlangıç	bilfiil: fiilen, gerçekte
cihet: şekil, yön	defter-i a’mâl: amel defteri
ehemmiyet: önem	ehemmiyetli: önemli
ferman: buyruk, emir	fıtrat-ı selîme: bozulmamış yaratılış, karakter
fıtrî: doğal, yaratılıştan gelen	hadsiz: sayısız, sınırsız
hakikat: doğru, gerçek	hakikat-i Muhammediye: Hz. Muhammed’in hakikati, mânevî şahsiyeti
hasene: iyilik, sevap	haysiyetiyle: özelliğiyle
hayvanat: hayvanlar	haşmetli: büyük, ihtişamlı
huruf: harfler	istikbâl: gelecek
ittibâ: tabi olma, uyma	kaide: düstur, prensip
kıraat-i Kur’an: Kur’ân’ı okuma	maddiyyun: materyalistler, herşeyi madde ile açıklamaya çalışanlar
makbul olmak: kabul görmek	maraz-ı kalb: kalbî hastalık
mazhariyet: ayna olma, görünme yeri	mesele-i insaniye: insanlık meselesi
mu’cize-i mâneviye: mânevî mu’cize	müptelâ olmak: bağımlı olmak, tutulmak
nazara almak: dikkate almak	rahmet: İlâhî şefkat, merhamet
salât: namaz	sulehâ-yı ümmet: ümmetin salih kişileri
sünnet-i seniyye: Peygamberimizin söz, fiil ve hareketlerine dayanan yüce prensipler	tebaiyet: tabi olma, uyma
tekrarat: tekrarlar	tâun: salgın ve ölümcül hastalık
vaziyet-i insaniye: insanlık vazifesi, görevi	şahsiyet-i beşeriyet: insanlık şahsiyeti, beşeri kişiliği
şahsiyet-i mâneviye: mânevî şahsiyet	şecere-i tûbâ: tûba ağacı
şecere-i tûbâ-i Cennet: Cennetteki tûbâ ağacı	şehadet: şahitlik, tanıklık

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 332

Bu Onuncu Meseleye bir hâtime olarak iki haşiyedir:​

Birincisi:
Bundan on iki sene evvel

1 işittim ki, en dehşetli ve muannid bir zındık, Kur’ân’a karşı suikastını, tercümesiyle yapmaya başlamış ve demiş ki: “Kur’ân tercüme edilsin, tâ ne mal olduğu bilinsin.” Yani, lüzumsuz tekraratı herkes görsün ve tercümesi onun yerinde okunsun diye dehşetli bir plân çevirmiş.
Fakat Risale-i Nur’un cerh edilmez hüccetleri kat’î ispat etmiş ki, Kur’ân’ın hakikîtercümesi kàbil değil, ve lisan-ı nahvî olan lisan-ı Arabî yerinde Kur’ân’ınmeziyetlerini ve nüktelerini başka lisan muhafaza edemez ve herbir harfi, on adetten bine kadar sevap veren kelimât-ı Kur’âniyenin mu’cizâne ve cemiyetli tabirlerinin yerini, beşerin âdi ve cüz’î tercümeleri tutamaz, onun yerinde camilerde okunmaz diye, Risale-i Nur her tarafta intişarıyla o dehşetli plânı akîm bıraktı. Fakat ozındıktan ders alan münafıklar, yine şeytan hesabına Kur’ân güneşini üflemekle söndürmeye aptal çocuklar gibi ahmakane ve divanecesine çalışmaları hikmetiyle, bana gayet sıkı ve sıkıcı ve sıkıntılı bir hâlette bu Onuncu Mesele yazdırıldı tahmin ediyorum. Başkalarıyla görüşemediğim için hakikat-ı hali bilemiyorum.

İkinci haşiye:
Denizli hapsinden tahliyemizden sonra, meşhur Şehir Otelinin yüksek katında oturmuştum. Karşımda güzel bahçelerde kesretli kavak ağaçları birer halka-i zikir tarzında gayet lâtif, tatlı bir surette hem kendileri, hem dalları, hem yaprakları havanın dokunmasıyla cezbekârâne ve câzibedârâne hareketle raksları, kardeşlerimin müfarakatlarından ve yalnız kaldığımdan hüzünlü ve gamlı kalbime ilişti. Birden güz ve kış mevsimi hatıra geldi ve bana bir gaflet bastı. Ben o kemâl-i neş’e ile cilvelenen o nâzenin kavaklara ve zîhayatlara o kadar acıdım ki, gözlerim yaşla doldu. Kâinatın süslü perdesi altındaki ademleri, firakları ihtar ve ihsasiyle kâinat dolusu firakların, zevâllerin hüzünleri başıma toplandı.


[BILGI]Dipnot-1 Bu risalenin telifinden on iki sene evvel.[/BILGI]

adem: hiçlik, yokluk	ahmakâne: ahmakça
akîm bırakmak: neticesiz, sonuçsuz bırakmak	beşer: insan
cem’iyetli: kapsamlı	cerh etmek: çürütmek
cezbedârâne: kendinden geçerek	cilve: görüntü, yansıma
câzibekârâne: cazibeli şekilde	cüz’î: ferdî, küçük, basit
dehşetli: korkunç, ürkütücü	divanecesine: delicesine
firak: ayrılık	gaflet: âhirete, Allah’ın emir ve yasaklarına duyarsız davranma hâli, umursamazlık
gamlı: üzüntülü	hakikat-ı hal: durumun gerçek yönü
hakikî: gerçek, doğru	halka-i zikr: zikir halkası
haşiye: dipnot, açıklayıcı not	hâlet: durum, hal
hâtime: sonuç, son bölüm	hüccet: kesin delil
ihsas: hissettirme	ihtar: hatırlatma, uyarı
intişar: yayılma	kat’î: kesin bir şekilde
kelimât-ı Kur’âniye: Kur’ân’ın kelimeleri	kemâl-i neş’e: tam bir neşe ve sevinç
kesretli: çoğunlukta	lisan: dil
lisan-ı Arabî: Arap dili, Arapça	lisan-ı nahvî: Arap dilinin bir vasfı; girift çok boyutlu cümle yapısı, intizam ve kaidelere bağlı olan belâğat dili
lâtif: tatlı, şirin, hoş	meziyet: üstün özellik
muannid: inatçı, direnen	muhafaza etmek: korumak
mu’cizane: mu’cizeli bir şekilde	müfarakat: ayrılıklar
münafık: iki yüzlü, inanmadığı halde inanmış görünen kimse	nâzenin: ince, narin, duyarlı
nükte: ince anlamlı söz	raks: dans, oyun
suret: biçim, şekil	tabir: açıklama, ifade
tahliye: serbest bırakma, bırakılma	tekrarat: tekrarlar
zevâl: gelip geçicilik	zîhayat: canlı, hayat sahibi
zındık: dinsiz

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 333

Birden, hakikat-i Muhammediyenin (a.s.m.) getirdiği nur imdada yetişti. O hadsizhüzünleri gamları, sürurlara çevirdi. Hattâ o nurun, herkes ve her ehl-i iman gibi benim hakkımda milyon feyzinden yalnız o vakitte o vaziyete temas eden imdat ve tesellîsi için, zât-ı Muhammediyeye (a.s.m.) karşı ebediyen minnettar oldum. Şöyle ki:
Ol nazar-ı gaflet, o mübarek nâzeninleri vazifesiz, neticesiz bir mevsimde görünüp, hareketleri neş’eden değil, belki güya ademden ve firaktan titreyerek hiçliğe düştüklerini göstermekle, herkes gibi bendeki aşk-ı bekà ve hubb-u mehâsin ve muhabbet-i vücût ve şefkat-i cinsiye ve alâka-i hayatiyeye medar olan damarlarıma o derece dokundu ki, böyle dünyayı bir mânevî cehenneme ve aklı bir tâzip âletine çevirdiği sırada, Muhammed Aleyhissalâtü Vesselâmın beşere hediye getirdiği nur perdeyi kaldırdı; idam, adem, hiçlik, vazifesizlik, abes, firak, fanilik yerinde, o kavakların herbirinin yaprakları adedince hikmetleri mânâları ve Risale-i Nur’da ispat edildiği gibi, üç kısma ayrılan neticeleri ve vazifeleri var diye gösterdi.

Birinci kısım: Sâni-i Zülcelâlin esmâsına bakar. Meselâ, nasılki bir usta, harika bir makineyi yapsa, onu takdir eden herkes o zâta “Mâşâallah, bârekâllah” deyip alkışlar. Öyle de, o makine dahi, ondan maksut neticeleri tam tamına göstermesiyle,lisan-ı haliyle ustasını tebrik eder, alkışlar. Her zîhayat ve herşey böyle bir makinedir; ustasını tebriklerle alkışlar.
İkinci kısım hikmetleri ise, zîhayatın ve zîşuurun nazarlarına bakar. Onlara şirin birmütalâagâh, birer kitab-ı marifet olur. Mânâlarını zîşuurun zihinlerinde ve suretlerinikuvve-i hafızalarında ve elvâh-ı misâliyede ve âlem-i gaybın defterlerinde daire-i vücutta bırakıp, sonra âlem-i şehadeti terk eder, âlem-i gayba çekilir. Demek, surî birvücudu bırakır, mânevî ve gaybî ve ilmî çok vücutları kazanır.
Evet madem Allah var ve ilmi ihâta eder. Elbette adem, idam, hiçlik, mahv,

Aleyhissalâtü Vesselâm: Allah’ın salât ve selâmı üzerine olsun	Sâni-i Zülcelâl: herşeyi san’atla yapan büyüklük ve haşmet sahibi Allah
abes: anlamsız, boş	adem: hiçlik, yokluk
aşk-ı bekà: devamlı olarak var olma, kalıcı olma aşkı	bârekâllah: “Allah ne mübarek yaratmış”
daire-i vücut: varlık dairesi	ebediyen: sonsuza dek
ehl-i iman: iman edenler, mü’minler	elvâh-ı misâli: misâlî levhalar, mânevî kopyalama tabloları
esmâ: Allah’ın isimleri	feyz: bereket, nimet
firak: ayrılık	gam: sıkıntı, üzüntü
gaybî: bilinmeyen, gayb âlemine ait	hadsiz: sayısız, sınırsız
hakikat-i Muhammediye: Hz. Muhammed’in hakikati, mânevî şahsiyeti	hikmet: fayda, gaye; herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olması
hubb-u mehâsin: güzellik sevgisi	ihâta etmek: içine almak, kapsamak
imdad: yardım	kitab-ı marifet: Allah’ı tanıtan kitap
kuvve-i hafıza: bellek, hafıza duyusu	lisan-ı hâl: hal dili
mahv: yok olma	medar: dayanak noktası, eksen
mâşaallah: Allah dilemiş ve ne güzel yaratmış	mübarek: bereketli, hayırlı
mütalâagâh: dikkatlice okuma ve inceleme yeri	nazar: bakış, dikkat
nazar-ı gaflet: hakikatten habersiz şekilde bakış	nâzenin: ince, narin, duyarlı
suret: biçim, şekil	surî: dış görünüşe ait, görünüşte
sürur: mutluluk, sevinç	tâzip: azap verme, cezalandırma
vücud: varlık, var oluş	zât-ı Muhammediye: Peygamberimiz Hz. Muhammed’in zâtı, şahsiyeti
zîhayat: canlı, hayat sahibi	zîşuur: şuur sahibi, bilinçli
âlem-i gayb: gayb âlemi, görünmeyen âlem	âlem-i şehadet: görünen âlem, dünya
şefkat-i cinsiye: kendi cinsine olan şefkat

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 334

fena, hakikat noktasında, ehl-i imanın dünyasında yoktur. Ve kâfirlerin dünyalarıademle, firakla, hiçlikle, fânilikle doludur. İşte bu hakikati, umumun lisanında gezen bu gelen darb-ı mesel ders verip, der:

“Kimin için Allah var, ona herşey var. Ve kimin için yoksa, herşey ona yoktur, hiçtir.”
Elhasıl, nasıl ki, iman, ölüm vaktinde insanı idam-ı ebedîden kurtarıyor; öyle de, herkesin hususî dünyasını dahi idamdan ve hiçlik karanlıklarından kurtarıyor. Ve küfür ise, hususan küfr-ü mutlak olsa, hem o insanı, hem hususî dünyasını ölümle idam edip mânevî cehennem zulmetlerine atar, hayatının lezzetlerini acı zehirlere çevirir. Hayat-ı dünyeviyeyi âhiretine tercih edenlerin kulakları çınlasın! Gelsinler, buna ya bir çare bulsunlar veya imana girsinler, bu dehşetli hasârattan kurtulsunlar.
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ

1

Duanıza çok muhtaç ve size çok müştak kardeşinizSaid Nursî​

​

[BILGI]Dipnot-1 “Seni her türlü noksandan tenzih ederiz, Senin bize öğrettiğinden başka bilgimiz yoktur. Sen herşeyi hakkıyla bilir, her işi hikmetle yaparsın.” Bakara Sûresi, 2:32.[/BILGI]

Said Nursî: (bk. bilgiler – Bediüzzaman Said Nursî)	adem: hiçlik, yokluk
darb-ı mesel: meşhur söz, atasözü	dehşetli: korkunç, ürkütücü
ehl-i iman: iman edenler, mü’minler	elhasıl: kısaca, özetle
fena: geçicilik, ölümlülük	firak: ayrılık
fânilik: geçicilik, ölümlülük	hakikat: doğru, gerçeklik
hasârat: zararlar	hayat-ı dünyeviye: dünya hayatı
hususan: bilhassa, özellikle	hususî: özel
idam-ı ebedî: dirilmemek üzere sonsuz yok oluş	küfr-ü mutlak: tam bir küfür, inkâr, hiçbir dinî meseleyi kabul etmeme
lisan: dil	müştak: arzulu, çok istekli
umum: genel

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayaf 335

Onuncu Mesele münasebetiyle
Hüsrev’in Üstadına Yazdığı Mektup

​

Çok sevgili Üstadım Efendim,

Cenâb-ı Hakka hadsiz şükürler olsun, iki aylık iftirak üzüntülerini ve muhaberesizlikıztıraplarını hafifleştiren ve kalblerimize taze hayat bahşeden ve ruhlarımıza yeni,sâfî bir nesîm ihdâ eden Kur’ân’ın celâlli ve izzetli, rahmetli ve şefkatli âyetlerindekitekraratın mehâsinini tâdâd eden, hikmet-i tekrarının lüzum ve ehemmiyetini izaheden ve Risale-i Nur’un bir harika müdafaası olan “Denizli Meyvesinin Onuncu Mes’elesi” namını alan Emirdağ Çiçeğini aldık. Elhak takdir ve tahsine çok lâyık olan bu çiçeği kokladıkça, ruhumuzdaki iştiyak yükseldi. Dokuz aylık hapis sıkıntısınamukàbil, Meyvenin Dokuz Meselesi nasıl beraatimize büyük bir vesile olmakla güzelliğini göstermişse, Onuncu Meselesi olan çiçeği de Kur’ân’ın îcazlı i’câzındaki harikaları göstermekle o nisbette güzelliğini göstermektedir.

Evet sevgili Üstadım, gülün çiçeğindeki fevkalâde letafet ve güzellik, ağacındaki dikenleri nazara hiç göstermediği gibi, bu nuranî çiçek de bize dokuz aylık hapis sıkıntısını unutturacak bir şekilde o sıkıntılarımızı da hiçe indirmiştir. Mütalâasına doyulmayacak şekilde kaleme alınan ve akılları hayrete sevk eden bu nuranî çiçek,muhtevî olduğu çok güzelliklerinden, bilhassa, Kur’ân’ın tercümesi sûretiyle nazar-ı beşerde âdileştirilmek ihanetine mukàbil, o tekraratın kıymetini tam göstermekle Kur’ân’ın cihandeğer ulviyetini meydana koymuştur. Sâliklerinin her asırdafevkalâde bir metanetle sarılmalarıyla ve emir ve nehyine tamamen inkıyadetmeleriyle, güya yeni nazil olmuş gibi tazeliği ispat edilmiş olan Kur’ân-ı Mucizü’l-Beyanın, bütün asırlarda, zâlimlerine karşı şiddetli ve dehşetli ve tekrarlı tehditleri vemazlumlarına karşı şefkatli ve rahmetli mükerrer

Cenâb-ı Hak: Hakkın ta kendisi olan, sonsuz şeref ve yücelik sahibi Allah	Denizli: (bk. bilgiler)
Emirdağ: (bk. bilgiler)	Hüsrev: (bk. bilgiler – Hüsrev Altınbaşak)
Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan: açıklamalarıyla ve anlatımıyla benzerini yapmakta akılları âciz bırakan, mu’cize olan Kur’ân	beraat: temize çıkma, suçsuz olduğunun anlaşılması
bilhassa: özellikle	celâl: yücelik, haşmet
cihandeğer: dünyalara değer	dehşetli: korkunç, ürkütücü
ehemmiyet: önem	elhak: gerçekten
fevkalâde: olağanüstü	güya: sanki
hadsiz: sınırsız	hikmet-i tekrar: tekrarın hikmeti, sebebi
iftirak: ayrılık	ihdâ etmek: sunmak, hediye etmek
inkıyad etmek: boyun eğmek	izah etmek: açıklamak
izzetli: şerefli, üstün, yüce	iştiyak: arzu, istek
i’câz: mu’cize oluş	letafet: güzellik, hoşluk
mazlum: zulme uğramış	mehâsin: güzellikler
metanet: sağlamlık	muhaberesizlik: haberleşememe
muhtevî: ihtiva eden, içine alan	mukàbil: karşılık
müdafaa: savunma	mükerrer: tekrar tekrar
münasebet: bağlantı, ilişki	mütalâa: dikkatle okuma, inceleme
nam: ad	nazar: bakış, dikkat
nazar-ı beşer: insanın bakışı	nazil olmak: inmek
nehiy: yasak	nesîm: hoş ve hafif rüzgâr
nisbet: kıyas, ölçü	rahmet: merhamet, şefkat, ihsan
sâfî: duru, katıksız, temiz	sâlik: yol alan, bir yol veya meslekte yürüyen
tahsin: beğenme, güzelliğini ilân etme	tekrarat: tekrarlar
tâdât etmek: saymak	ulviyet: yücelik, yükseklik
âdileştirilmek: basitleştirmek, sıradanlaştırmak	îcaz: az sözle çok mânâlar anlatma, özlü söz
şefkat: acıma, merhamet	şefkatli: merhametli

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayfa 336

taltifleri, hususuyla bu asrımıza bakan tehdidatı içinde zâlimlerine misli görülmemiş bir hâlette, sanki feza-i ekberden bir nümuneyi andıran semâvî bir cehennemle altı-yedi seneden beri mütemadiyen feryad ü figan ettirmesi ve kezâ mazlumlarının bu asırdaki küllî fertleri başında Risale-i Nur talebelerinin bulunması ve hakikaten bu talebeleri de ümem-i sâlifenin enbiyalarına verilen necatlar gibi pek büyük umumî vehususî necatlara mazhar etmesi ve muarızları olan dinsizlerin cehennemî azapla tokatlanmalarını göstermesi, hem iki güzel ve lâtif hâşiyelerle hâtime verilmeksuretiyle çiçeğin tamam edilmesi, bu fakir talebeniz Hüsrev’i o kadar büyük bir sürurla sonsuz bir şükre sevk etti ki, bu güzel çiçeğin verdiği sevinç ve süruru müddet-i ömrümde hissetmediğimi sevgili üstadıma arz ettiğim gibi, kardeşlerime de kerratla söylemişim. Cenâb-ı Hak, zayıf ve tahammülsüz omuzlarına pek azametli bâr-ı sakîltahmil edilen siz sevgili üstadımızdan ebediyen razı olsun ve yüklerinizi tahfif etmekle yüzlerinizi ebede kadar güldürsün. Âmin.

Evet, sevgili Üstadım. Biz Allah’tan, Kur’ân’dan, Habib-i Zîşandan ve Risale‑i Nur’dan ve Kur’ân dellâlı siz sevgili Üstadımızdan ebediyen razıyız. Veintisabımızdan hiçbir cihetle pişmanlığımız yok. Hem kalbimizde zerre kadar kötülük etmek için niyet yok. Biz ancak Allah’ı ve rızasını istiyoruz. Gün geçtikçe, rızası içinde Cenâb-ı Hakka vuslat iştiyaklarını kalbimizde teksif ediyoruz. Bilâ istisna bizefenalık edenleri Cenâb-ı Hakka terk etmekle affetmek ve bilakis bize zulmeden o zâlimler de dahil olduğu halde herkese iyilik etmek, Risale‑i Nur talebelerinin kalblerine yerleşen bir şiar-ı İslâm olduğunu, biz istemeyerek ilân eden Hazret-i Allah’a hadsiz hudutsuz şükürler ediyoruz.

Çok kusurlu talebenizHüsrev​

​

Cenâb-ı Hak: Hakkın ta kendisi olan, sonsuz şeref ve yücelik sahibi Allah	Habib-i Zîşan: şan ve şeref sahibi, Allah’ın en sevdiği kul olan Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (a.s.m.)
Hüsrev: (bk. bilgiler – Hüsrev Altınbaşak)	azametli: büyük
bilâ istisna: istisnasız	bilâkis: aksine, tersine
bâr-ı sakîl: ağır yük	cihetle: bakımdan
dellâl: davetçi, ilân edici	ebediyen: sonsuza dek
enbiya: nebiler, peygamberler	fenalık: kötülük
feryad ü figan: bağırıp çağırma, ağlayıp sızlama	feza-i ekber: uzay
hadsiz: sayısız, sınırsız	hakikaten: gerçekten
haşiye: dipnot, açıklayıcı not	hudutsuz: sınırsız
hususî: özel	hâlet: durum, hâl
hâtime vermek: son vermek	intisab: bağlanma, mensup olma
iştiyak: arzu, istek	kerrat: defalarca
kezâ: bunun gibi	küllî: büyük, kapsamlı
lâtif: güzel, hoş, şirin	mazhar etmek: eriştirmek
mazlum: zulme uğramış	misl: benzer
muarız: karşı gelen	müddet-i ömür: yaşam süresi
mütemadiyen: sürekli olarak	necat: kurtuluş
nümune: örnek, misal	semâvî: gökle ilgili
sûret: şekil, biçim	sürur: mutluluk, sevinç
tahammül: katlanma, dayanma	tahfif etmek: hafifletmek
tahmil etmek: yüklemek	taltif: iyilik ve güzellikle muamele etmek
tehdidat: tehditler	teksif etmek: yoğunlaştırmak
umumî: genel, herkese ait	vuslat: kavuşmak
zerre miktar: en ufak, çok az miktar	Âmin: “Allahım kabul eyle”
ümem-i sâlife: geçmişteki milletler	şiar-ı İslâm: İslâma sembol olmuş iş ve ibadetler

 

[Muvahhid1]

On Birinci Şuâ-sayaf 337

On Birinci Mesele

Meyvenin On Birinci Meselesinin başı, bir meyvesi Cennet ve birisaadet-i ebediye ve biri rüyetullah olan iman şecere-i kudsiyesinin hadsiz,küllî ve cüz’i meyvelerinden yüzer nümuneleri Risale-i Nur’da beyan vehüccetlerle ispat edildiğinden, izahını Siracü’n-Nur’a havale edip küllîerkânının değil, belki cüz’î ve cüzlerin, cüz’î ve hususî meyvelerinden birkaçnümune beyan edilecek.

​

Birisi: Bir gün bir duada, “Yâ Rabbi! Cebrail, Mikâil, İsrafil, Azrail hürmetlerine ve şefaatlerine, beni cin ve insin şerlerinden muhafaza eyle!” meâlinde duayı dediğim zaman, herkesi titreten ve dehşet veren Azrail namını zikrettiğim vakit, gayet tatlı vetesellidâr ve sevimli bir hâlet hissettim, Elhamdü lillâh dedim. Azrail’i cidden sevmeye başladım. Melâikeye iman rüknünün bu cüz’î ferdinin pek çok meyvelerinden yalnız bir cüz’î meyvesine gayet kısa bir işaret ederiz.

Birisi: İnsanın en kıymetli ve üstünde titrediği malı, onun ruhudur. Onu zâyiolmaktan ve fenadan ve başıboşluktan muhafaza etmek için kuvvetli ve emin bir ele teslimin derin bir sevinç verdiğini kat’î hissettim. Ve insanın amelini yazan melekler hatırıma geldi.
Baktım, aynen bu meyve gibi çok tatlı meyveleri var.
Birisi: Her insan kıymetli bir sözünü ve fiilini bâkileştirmek için iştiyakla kitabet ve şiir, hattâ sinema ile hıfzına çalışır. Hususan, o fiillerin Cennette bâki meyveleri bulunsa, daha ziyade merak eder. Kirâmen Kâtibin insanın omuzlarında durup onlarıebedî manzaralarda göstermek ve sahiplerine daimî mükâfat kazandırmak, o kadar bana şirin geldi ki, tarif edemem.
Sonra, ehl-i dünyanın, beni hayat-ı içtimaiyedeki herşeyden tecrit etmek içinde bütün kitaplarımdan ve dostlarımdan ve hizmetçilerimden ve tesellî verici işlerden ayrı düşürmeleriyle beraber gurbet vahşeti beni sıkarken ve boş dünya

Azrail (a.s.): (bk. bilgiler)	Cebrail (a.s.): (bk. bilgiler)
Elhamdü lillâh: “ezelden ebede her türlü hamd ve övgü Allah’a mahsustur”	Kirâmen Kâtibîn: sağ ve sol yanımızdaki günah ve sevap yazan melekler
Mikâil (a.s.): (bk. bilgiler)	Siracü’n-Nur: (bk. bilgiler)
amel: davranış, iş	beyan: açıklama
bâki: kalıcı, devamlı	bâkileştirmek: devamlı ve kalıcı hâle getirmek
cin ve ins: cinler ve insanlar	cüz: bölüm, kısım
cüz’î: ferdî, küçük, az	dehşet vermek: korku vermek
ebedî: sonsuz, sonu olmayan	ehl-i dünya: dünyaya dalıp, âhireti düşünmeyenler
fena: geçicilik, ölümlülük	gayet: son derece
hadsiz: sayısız, sınırsız	havale etmek: göndermek, yönlendirmek
hayat-ı içtimaiye: sosyal hayat	hususan: bilhassa, özellikle
hususî: özel	hâlet: durum, hal
hüccet: delil	hıfz: koruma, saklama
izah: açıklama	iştiyakla: arzu ve istekle
kat’î: kesin bir şekilde	kitabet: yazım
küllî: büyük, kapsamlı	melâike: melekler
muhafaza etmek: korumak	mükâfat: ödül
nam: ad	nümune: örnek, misal
rükn: esas, şart	rüyetullah: kulların âhirette Allah’ı görmesi
saadet-i ebediye: sonsuz mutluluk	tecrit etmek: soyutlamak
tesellidâr: teselli veren	vahşet: ürküntü, yabanilik
yâ Rabbi: ey Rabbim	zayi: kayıp, ziyan
ziyade: çok, fazla	İsrafil (a.s.): (bk. bilgiler)
şecere-i kudsiye: kutsal ağaç	şer: kötülük, fenalık