Yirmi Altıncı Lem'a

Ukbaa · 12 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 374

<META name=description content=""><META name=keywords content=""><STYLE type=text/css media=all> body {font-family:'Trebuchet MS',Arial,serif;font-size:12.0pt} </STYLE>neş’et eden ezvâk-ı ruhaniyeyi alıyoruz. O halde biz bu ihtiyarlığımızı yüz gençliğe değişmemeliyiz. Evet, ben kendim sizi temin ediyorum ki, Eski Said’in on senelik gençliğini bana verseler, ben şimdi Yeni Said’in bir senelik ihtiyarlığını vermeyeceğim. Ben ihtiyarlığımdan razıyım; siz de razı olmalısınız.

ONUNCU RİCA

Bir zaman, esaretten geldikten sonra, İstanbul’da bir iki sene yine gaflet galebe etti. Siyaset havası, nazarımı nefsimden kaldırıp âfâka dağıtmışken, birgün İstanbul’un Eyüp Sultan kabristanının dereye bakan yüksek bir yerinde oturuyordum. İstanbul etrafındaki âfâka baktım. Birden, bakıyorum, benim hususî dünyam vefat ediyor, bazı cihette ruh çekiliyor gibi bir hâlet-i hayaliye bana geldi. Dedim “Acaba bu kabristanın mezar taşlarındaki yazıları mıdır ki, bana böyle hayal veriyor?” diye nazarımı çektim. Uzağa değil, o kabristana baktım. Kalbime ihtar edildi ki:

“Bu senin etrafındaki kabristanın, yüz İstanbul, içinde vardır. Çünkü yüz defa İstanbul buraya boşalmış. Bütün İstanbul’un halkını buraya boşaltan bir Hâkim‑i Kadîrin hükmünden kurtulup müstesna kalamazsın; sen de gideceksin.”

Ben kabristandan çıkıp, bu dehşetli hayal ile Sultan Eyüp Camiinin mahfelindeki küçük bir odaya, çok defa girdiğim gibi, bu defa da girdim. Düşündüm ki, ben üç cihette misafirim. Bu menzilcikte misafir olduğum gibi, İstanbul’da da misafirim, dünyada da misafirim. Misafir, yolunu düşünmeli. Nasıl ki bu odadan çıkacağım, birgün de İstanbul’dan da çıkacağım, diğer birgün de dünyadan çıkacağım.

İşte bu hâlette, gayet rikkatli ve firkatli, elemli bir hüzün ve gam, kalbime, başıma çöktü. Çünkü ben yalnız bir iki dostu kaybetmiyorum. İstanbul’da binler sevdiğim dostlarımdan mufarakat gibi, çok sevdiğim İstanbul’dan da ayrılacağım. Dünyada yüz binler dostlarımdan iftirak gibi, çok sevdiğim ve müptelâ olduğum o güzel dünyadan da ayrılacağım diye düşünürken, yine kabristanın o yüksek yerine gittim. Ara sıra sinemaya ibret için gittiğimden, bana, İstanbul içindeki insanlar, o dakikada, sinemada geçmiş zamanın gölgelerini hazır zamana getirmek cihetiyle, ölmüş olanları ayakta gezer suretinde gösterdikleri gibi, aynen ben de, o vakit gördüğüm insanları, ayakta gezen cenazeler vaziyetinde gördüm. Hayalim dedi ki: Madem bu kabristanda olanlardan bir kısmı, sinemada,

Eski Said: (bk. bilgiler – Bediüzzaman Said Nursî)	Eyüp Sultan: (bk. bilgiler – Eyüp)
Hâkim-i Kadîr: sonsuz kuvvet ve kudret sahibi ve her şeyi hikmetle yaratan Allah	Sultan Eyüp Camii: (bk. bilgiler - Eyüp)
Yeni Said: (bk. bilgiler – Bediüzzaman Said Nursî)	cihet: taraf, yön
elem: acı, keder	esaret: esirlik, tutsaklık
ezvâk-ı ruhaniye: ruhun aldığı zevkler	firkat: ayrılık
gaflet: dalgınlık, dünya ile ilgili şeylere dalma	galebe etmek: üstün gelmek
gam: sıkıntı, üzüntü	hazır zaman: şimdiki zaman
hususî: özel	hâlet: durum, hâl
hâlet-i hayaliye: hayalî hâl	ibret: ders çıkarmak
iftirak: ayrılık	ihtar etmek: hatırlatma
kabristan: mezarlık	mahfel: kapalı bölme, oda
menzil: ev, mekan	mufarakat: ayrılık
müptelâ: bağımlı	müstesna: dışında
nazar: bakış, dikkat	nefis: insanın kendisi
neş’et eden: kaynaklanan	rica: ümit
rikkatli: dokunaklı, acıklı	suret: biçim, şekil
vaziyet: durum	âfâk: kişiyi ilgilendirmeyen dışarıdaki şeyler
İstanbul: (bk. bilgiler)

Ukbaa · 13 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 375

<META name=description content=""><META name=keywords content=""><STYLE type=text/css media=all> body {font-family:'Trebuchet MS',Arial,serif;font-size:12.0pt} </STYLE>gezer gibi görülüyor; ileride kat’iyen bu kabristana girecekleri, girmiş gibi gör. Onlar da cenazelerdir, geziyorlar.Birden, Kur’ân-ı Hakîmin nuruyla ve Gavs-ı Âzam Şeyh Geylânî Hazretlerinin irşadıyla, o hazîn hâlet, sürurlu ve neş’eli bir vaziyete inkılâp etti. Şöyle ki:

O hazîn hale karşı Kur’ân’dan gelen nur böyle ihtar etti ki: Senin, şimal-i şarkîde, Kosturma’daki gurbetinde bir iki esir zabit dostun vardı. Bu dostların herhalde İstanbul’a gideceklerini biliyordun. Sana birisi deseydi, “Sen İstanbul’a mı gideceksin, yoksa burada mı kalacaksın?” Elbette, zerre miktar aklın varsa, İstanbul’a ferah ve sürurla gitmesini kabul edecektin. Çünkü bin birden, dokuz yüz doksan dokuz ahbabın İstanbul’dadırlar. Burada bir iki tane kalmış; onlar da oraya gidecekler. Senin için İstanbul’a gitmek hazîn bir firak, elîm bir iftirak değil. Hem de geldin, memnun olmadın mı? O düşman memleketindeki pek karanlık, uzun gecelerinden ve pek soğuk fırtına kışlarından kurtuldun. Bu güzel, dünya cenneti gibi İstanbul’a geldin.

Aynen öyle de, senin küçüklüğünden bu yaşına kadar, sevdiklerinden yüzde doksan dokuzu, sana dehşet veren kabristana göçmüşler. Bu dünyada kalan bir iki dostun var; onlar da oraya gidecekler. Dünyada vefatın firak değil, visaldir, o ahbaplara kavuşmaktır. Onlar, yani o ervâh-ı bâkiye, eskimiş yuvalarını toprak altında bırakıp, bir kısmı yıldızlarda, bir kısmı âlem-i berzah tabakatında geziyorlar diye ihtar edildi.

Evet, bu hakikati Kur’ân ve iman o derece kat’î bir surette ispat etmiştir ki, bütün bütün kalbsiz, ruhsuz olmazsa veyahut dalâlet kalbini boğmamışsa, görüyor gibi inanmak gerektir. Çünkü bu dünyayı hadsiz envâ-ı lütuf ve ihsanıyla böyle tezyin edip mükrimâne ve şefîkane rububiyetini gösteren ve tohumlar gibi en ehemmiyetsiz cüz’î şeyleri dahi muhafaza eden bir Sâni-i Kerîm ve Rahîm, masnuatı içinde en mükemmel ve en câmi, en ehemmiyetli ve en çok sevdiği masnuu olan insanı, elbette ve bilbedahe, sureten göründüğü gibi böyle merhametsiz, âkıbetsiz

Gavs-ı Âzam Şeyh Geylânî: [bk. bilgiler – Abdulkâdir-i Geylânî (k.s.)]

	Kosturma: (bk. bilgiler)
Kur’ân-ı Hakîmin nuru: her âyet ve sûresinde sayısız hikmet ve faydalar bulunan Kur’ân’ın nuru, yol göstermesi aydınlığı	Rahîm: rahmeti herşeyi kuşatan her bir varlığa ayrı ayrı şefkatini gösteren Allah
Sâni-i Kerîm: sonsuz kerem ve cömertlik sahibi ve herşeyi san’atla yaratan Allah	ahbap: dostlar, sevgililer
bilbedahe: apaçık bir şekilde	câmi: kapsamlı, içine alan
cüz’î: ferdî, az, küçük	dalâlet: hak yoldan sapkınlık, inançsızlık, inkâr fikrî
dehşet: korku, ürküntü	ehemmiyet: önem, değer
elîm: acı ve sıkıntı veren	envâ-ı lütuf: iyilik çeşitleri
ervâh-ı bâkiye: kalıcı ve devamlı ruh	ferah: rahatlık
firak: ayrılık	gurbet: yalnızlık, yabancılık, vatandan uzak kalma
hadsiz: sayısız	hakikat: gerçek, esas
hazin: hüzünlü, acıklı	hâlet: durum, hal
iftirak: ayrılık	ihsan: bağış, iyilik
ihtar etmek: hatırlatmak	inkılâp etmek: değişmek, dönüşmek
irşad: doğru yolu gösterme	kabristan: mezarlık
kat’iyen: kesin olarak	kat’î: kesin olarak
masnu: san’at eseri	masnuat: san’at eseri varlıklar
merhametsiz: acımasız, şefkatsiz	muhafaza etmek: korumak
mükrimâne: cömertçe	rububiyet: Allah’ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, yaratıcılığı, idaresi ve terbiyesi
suret: biçim, şekil	sureten: görünüşte
sürur: mutluluk, sevinç	tabakat: tabakalar, dereceler
tezyin etmek: süslemek	vaziyet: durum
visal: kavuşma	zabit: subay
zerre miktar: azıcık	âlem-i berzah: dünya ile âhiret arasındaki kabir âlemi
İstanbul: (bk. bilgiler)	şefîkane: şefkatlice, merhametli olarak
şimal-i şarkî: kuzey doğu

Ukbaa · 13 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 376

idam etmez, mahvetmez, zayi etmez. Belki bir çiftçinin toprağa serptiği tohumlar gibi, başka bir hayatta sümbül vermek için, Hâlık-ı Rahîm o sevgili masnuunu, bir rahmet kapısı olan toprak altına muvakkaten atar.HAŞİYE-1

İşte bu ihtar-ı Kur’ânîyi aldıktan sonra, o kabristan, İstanbul’dan ziyade bana ünsiyetli oldu. Halvet ve uzlet, bana sohbet ve muaşeretten daha ziyade hoş geldi. Ben de Boğaz tarafındaki Sarıyer’de, bir halvethane kendime buldum. Gavs‑ı Âzam (r.a.) Fütuhu’l-Gayb’ıyla bana bir üstad ve tabip ve mürşid olduğu gibi, İmam-ı Rabbânî de (r.a.) Mektubat’ıyla bir enîs, bir müşfik, bir hoca hükmüne geçti. O vakit, ihtiyarlığa girdiğimden ve medeniyetin ezvâkından çekildiğimden ve hayat-ı içtimaiyeden sıyrıldığımdan pek çok memnun oldum, Allah’a şükrettim.

İşte, ey benim gibi ihtiyarlık içine giren ve ihtiyarlığın ihtarıyla vefatı çok tahattur eden zatlar! Kur’ân’ın verdiği ders-i iman nuruyla, ihtiyarlığı ve vefatı ve hastalığı hoş görmeliyiz, belki bir cihette sevmeliyiz. Madem iman gibi hadsiz derecede kıymettar bir nimet bizde vardır. İhtiyarlık da hoştur, hastalık da hoştur, vefat da hoştur. Nâhoş birşey varsa o da günahtır, sefahettir, bid’atlardır, dalâlettir.

ON BİRİNCİ RİCA

Esaretten geldikten sonra, İstanbul’da Çamlıca tepesinde bir köşkte, merhum biraderzadem Abdurrahman ile beraber oturuyorduk. Bu hayatım, hayat-ı dünyeviye cihetinde bizim gibilere en mes’ûdâne bir hayat sayılabilirdi. Çünkü esaretten kurtulmuştum; Darü’l-Hikmette, meslek-i ilmiyeme münasip, en âli bir

[NOT]Haşiye-1 Bu hakikat, iki kere iki dört eder derecesinde, sair risalelerde, hususan Onuncu ve Yirmi Dokuzuncu Sözlerde ispat edilmiştir.
[/NOT]

Abdurrahman: (bk. bilgiler)	Boğaz: İstanbul Boğazı
Dârü’l-Hikmet: 1918-1922 yılları arasında Şeyhülislamlığa bağlı olarak faaliyet gösteren, Bediüzzaman’ın da görev yaptığı İslâm akademisi hüviyetinde ilmi kuruluş	Fütuhu’l-Gayb: [Abdülkâdir-i Geylânî (k.s.)]
Gavs-ı Âzam: [bk. bilgiler – Abdulkâdir-i Geylânî (k.s.)]	Hâlık-ı Rahîm: sınırsız şefkat sahibi ve yaratıcı olan Allah
Mektubat: İmam-ı Rabbânî’nin bir eseri	Sarıyer: (bk. bilgiler)
akıbetsiz: neticesiz	bid’at: dinde olmayıp sonradan dine zarar verecek şekilde ortaya çıkan şey
biraderzade: kardeş oğlu, yeğen	cihet: yön, taraf
dalâlet: hak yoldan sapkınlık, inançsızlık, inkâr	ders-i iman: iman dersi
enîs: dost	esaret: esirlik, tutsaklık
ezvâk: zevkler, lezzetler	hadsiz: sınırsız, sayısız
hakikat: asıl, gerçek, doğru	halvet: yalnızlık, tek başına kalma
halvethane: yalnızca ibadet etmek ve çile doldurmak için kapanılan yer	hayat-ı dünyeviye: dünya hayatı
hayat-ı içtimai: sosyal hayat	haşiye: dipnot
hususan: özellikle	idam etmek: yok etmek
ihtar: hatırlatma	ihtar-ı Kur’ânî: Kur’ân’ın ihtarı, hatırlatması
kabristan: mezarlık	kıymettar: değerli
mahvetmek: bozmak, dağıtmak	masnu: san’at eseri
merhum: rahmete kavuşmuş, vefat etmiş	meslek-i ilmiye: ilim mesleği
mes’ûdâne: mutlu bir şekilde	muaşeret: insanlarla birlikte yaşayıp iyi geçinmek, insanların içine girme
muvakkaten: geçici olarak	münasip: uygun
mürşid: doğru yol gösteren	müşfik: şefkatli
nimet: iyilik, lütuf	nur: aydınlık
nâhoş: hoş olmayan	rahmet: şefkat, merhamet
rica: ümit	risale: Risale-i Nur’u oluşturan bölümlerden her birisi
sair: diğer, başka	sefahet: yasak zevk ve eğlencelere düşkünlük, beyinsizce davranış, budalalık
tabip: doktor	tahattur eden: hatırlayan
uzlet: yalnızlığa çekilmek	zayi etmek: kaybetmek
ziyade: çok, fazla	Çamlıca Tepesi: (bk. bilgiler)
âli: yüksek	ünsiyet: arkadaş, dost
üstad: hoca, öğretmen	İmam-ı Rabbânî: (bk. bilgiler)
İstanbul: (bk. bilgiler)

Ukbaa · 13 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 377

<META name=description content=""><META name=keywords content=""><STYLE type=text/css media=all> body {font-family:'Trebuchet MS',Arial,serif;font-size:12.0pt} </STYLE>tarzda neşr-i ilme muvaffakiyet vardı. Bana teveccüh eden haysiyet ve şeref, haddimden çok fazla idi. Mevkice İstanbul’un en güzel yeri olan Çamlıca’da oturuyordum. Hem herşeyim mükemmeldi. Merhum biraderzadem Abdurrahman gibi gayet zekî, fedakâr, hem bir talebe, hem hizmetkâr, hem kâtip, hem evlâd-ı mâneviyem beraberdi. Dünyada herkesten ziyade kendimi mes’ut bilirken, âyineye baktım, saçımda, sakalımda beyaz kılları gördüm.

Birden, esarette, Kosturma’daki camideki intibah-ı ruhî yine başladı. Onun eseri olarak, kalben merbut olduğum ve medar-ı saadet-i dünyeviye zannettiğim hâlâtı, esbabı tetkike başladım. Hangisini tetkik ettimse, baktım ki, çürüktür, alâkaya değmiyor, aldatıyor. O sıralarda, en sadakatli zannettiğim bir arkadaşımda, umulmadık bir sadakatsizlik ve hatıra gelmez bir vefasızlık gördüm. Hayat-ı dünyeviyeden bir ürkmek geldi. Kalbime dedim: “Acaba ben bütün bütün aldanmış mıyım? Görüyorum ki, hakikat noktasında acınacak halimize, pek çok insanlar gıptayla bakıyorlar. Bütün bu insanlar divane mi olmuşlar? Yoksa şimdi ben divane mi oluyorum ki, bu dünyaperest insanları divane görüyorum?”

Her neyse... Ben, ihtiyarlığın verdiği şiddetli intibah cihetinde, en evvel, alâkadar olduğum fâni şeylerin fâniliğini gördüm. Kendime de baktım, nihayet-i aczde gördüm. O vakit, bekà isteyen ve bekà tevehhümüyle fânilere müptelâ olan ruhum bütün kuvvetiyle dedi ki: “Madem cismen fâniyim; bu fânilerden bana ne hayır gelebilir? Madem ben âcizim; bu âcizlerden ne bekleyebilirim? Benim derdime çare bulacak bir Bâkî-i Sermedî, bir Kadîr-i Ezelî lâzım” diyerek taharrîye başladım.

O vakit, herşeyden evvel, eskiden beri tahsil ettiğim ilme müracaat edip, bir teselli, bir rica aramaya başladım. Maatteessüf, o vakte kadar ulûm-u felsefeyi ulûm-u İslâmiye ile beraber havsalama doldurup, o ulûm-u felsefeyi, pek yanlış olarak, maden-i tekemmül ve medar-ı tenevvür zannetmiştim. Halbuki, o felsefî meseleler ruhumu çok fazla kirletmiş ve terakkiyât-ı mâneviyemde engel olmuştu.

Abdurrahman: (bk. bilgiler)	Bâkî-i Sermedî: varlığı sonsuz ve sürekli olan Allah
Kadîr-i Ezelî: varlığının başlangıcı ve sonu olmayıp zamanla sınırlı olmayan ve herşeye gücü yeten Allah	Kosturma: (bk. bilgiler)
alâkadar: alâkalı, ilgili	bekà: devamlılık ve sonsuzluk
biraderzade: yeğen	cihet: yön
cismen: beden olarak	divane: akılsız
dünyaperest: dünyaya aşırı derecede düşkün	esaret: esirlik
esbab: sebepler	evlâd-ı mâneviye: mânevî evlâd
felsefî: felsefeyle bağlantılı	fâni: geçici, ölümlü
gıpta: özenti, hayranlık	had: derece, seviye
hakikat: gerçek	havsala: anlama gücü
hayat-ı dünyeviye: dünya hayatı	haysiyet: itibar
hizmetkâr: hizmet eden kimse	hâlât: durumlar, haller
intibah: uyanma	intibah-ı ruhî: ruhta meydana gelen uyanış
kâtip: yazıcı, yazar	maatteessüf: ne yazık ki
maden-i tekemmül: mükemmelliğe ulaşma kaynağı	medar-ı saadet-i dünyeviye: dünyadaki mutluluğun kaynağı, sebebi
medar-ı tenevvür: aydınlanma sebebi	merbut: bağlı
merhum: Allah’ın rahmetine kavuşmuş, vefat etmiş kişi	mesele: konu
mes’ut: mutlu	mevki: yer, konum
muvaffakiyet: başarı	müptelâ: bağımlı
müracaat etmek: başvurmak	neşr-i ilim: ilmi yayma
nihayet-i acz: sınırsız güçsüzlük	rica: ümit
sadakatli: bağlı, sadık	taharrî: araştırma, inceleme
tahsil etmek: elde etmek, kazanmak	talebe: öğrenci
terakkiyât-ı mâneviye: manevi ilerlemeler	tetkik etmek: incelemek
teveccüh eden: yönelen, ilgi duyan	tevehhüm: sanma, zan
ulûm-u felsefe: felsefî ilimler	ulûm-u İslâmiye: İslâmî ilimler
ziyade: çok, fazla	Çamlıca Tepesi: (bk. bilgiler)
âciz: güçsüz, elinden bir şey gelmeyen	İstanbul: (bk. bilgiler)

Ukbaa · 13 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 378

<META name=description content=""><META name=keywords content=""><STYLE type=text/css media=all> body {font-family:'Trebuchet MS',Arial,serif;font-size:12.0pt} </STYLE>Birden, Cenâb-ı Hakkın rahmet ve keremiyle, Kur’ân-ı Hakîmdeki hikmet-i kudsiye imdada yetişti. Çok risalelerde beyan edildiği gibi, o felsefî meselelerin kirlerini yıkadı, temizlettirdi.

Ezcümle, fünun-u hikmetten gelen zulümat-ı ruhiye, ruhumu kâinata boğduruyordu. Hangi cihete baktım, nur aradım; o meselelerde nur bulamadım, teneffüs edemedim. Tâ, Kur’ân-ı Hakîmden gelen Lâ ilâhe illâ Hû cümlesiyle ders verilen tevhid, gayet parlak bir nur olarak, bütün o zulümatı dağıttı; rahatla nefes aldım. Fakat nefis ve şeytan, ehl-i dalâlet ve ehl-i felsefeden aldıkları derse istinad ederek akıl ve kalbe hücum ettiler. Bu hücumdaki münâzarât-ı nefsiye, lillâhilhamd, kalbin muzafferiyetiyle neticelendi. Çok risalelerde kısmen o münazaralar yazılmış. Onlara iktifâ edip, burada yalnız binde bir muzafferiyet-i kalbiyeyi göstermek için, binler burhandan birtek burhan beyan edeceğim. Tâ ki, gençliğinde hikmet-i ecnebiye veya fünun-u medeniye namı altındaki kısmen dalâlet, kısmen mâlâyâniyat meseleleriyle ruhunu kirletmiş, kalbini hasta etmiş, nefsini şımartmış bir kısım ihtiyarların ruhunda temizlik yapsın; tevhid hakkında şeytan ve nefsin şerrinden kurtulsun. Şöyle ki:

Ulûm-u felsefiyenin vekâleti namına nefsim dedi ki: “Bu kâinattaki esbabın tabiatıyla bu mevcudata müdahaleleri var. Herşey bir sebebe bakar. Meyveyi ağaçtan, hububatı topraktan istemeli. En cüz’î, en küçük birşeyi de Allah’tan istemek ve Allah’a yalvarmak ne demektir?”

O vakit, nur-u Kur’ân ile, sırr-ı tevhid, şu gelecek surette inkişaf etti. Kalbim, o mütefelsif nefsime dedi:

En cüz’î ve en küçük şey, en büyük şey gibi, doğrudan doğruya bütün bu kâinat Hâlıkının kudretinden gelir ve hazinesinden çıkar. Başka surette olamaz. Esbab ise bir perdedir. Çünkü en ehemmiyetsiz ve en küçük zannettiğimiz mahlûklar,

Cenâb-ı Hak: Hakkın tâ kendisi olan şeref ve yücelik sahibi Allah	Hâlık: her şeyi yaratan Allah
Kur’ân-ı Hakîm: her âyet ve sûresinde sayısız hikmet ve faydalar bulunan Kur’ân	Lâ ilâhe illâ Hû: Allah’tan başka ilâh yoktur
beyan: açıklama, anlatım	burhan: güçlü ve sarsılmaz delil, kanıt
cihet: taraf, yön	cüz’î: ferdî, az, sınırlı
dalâlet: hak yoldan ayrılma, sapkınlık	ehl-i dalâlet: doğru ve hak yoldan sapanlar, inançsız kimseler
ehl-i felsefe: felsefe ile uğraşanlar	esbab: sebepler
ezcümle: örneğin	felsefî: felsefe ile ilgili
fünun-u hikmet: felsefeye dayalı bilimler	fünun-u medeniye: modern ilimler
hikmet-i ecnebiye: Batı felsefesi	hikmet-i kudsiye: mukaddes, kusursuz ve eksiksiz hikmet
hububat: tohumlar, taneli bitkiler	iktifâ etmek: yetinmek
inkişaf etmek: açığa çıkmak	istinad etmek: dayanmak
kerem: cömertlik	kudret: güç, iktidar
lillâhilhamd: Allah’a hamd olsun!	mevcudat: varlıklar
muzafferiyet: zafer kazanma	muzafferiyet-i kalbiye: kalple kazanılan mânevî zafer
mâlâyâniyat: faydasız, boş şeyler (mâ-lâ)	müdahale: karışma
münazara: tartışma	münâzarât-ı nefsiye: nefisle yapılan tartışma
mütefelsif: felsefe ile uğraşmış olan, filozoflaşmış	nam: isim, ad
namına: adına	nefis: insanı daima kötülüğe, haram olan zevk ve isteklere sevk eden duygu
neticelenmek: sonuçlanmak	nur: aydınlık
nur-u Kur’ân: Kur’ân’ın nuru	rahmet: İlâhî şefkat, merhamet
risale: Risale-i Nur’u oluşturan bölümlerden her birisi	suret: biçim, şekil
sırr-ı tevhid: Allah’ın birlik sırrı	tabiat: temel yapı
teneffüs etmek: nefes almak	tevhid: birleme; Allah’ı bir olarak bilme ve ilân etme
ulûm-u felsefi: felsefî ilimler	vekâlet: birinin yerini tutma
zulümat: karanlıklar	zulümat-ı ruhiye: ruhla oluşan mânevî karanlıklar
şer: kötülük

Ukbaa · 13 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 379

bazan san’at ve hilkat cihetinde en büyüğünden daha büyük olur. Sinek, tavuktan san’atça ileri geçmezse de, geri de kalmaz. Öyleyse, büyük küçük tefrik edilmeyecek. Ya bütün esbab-ı maddiyeye taksim edilecek, veyahut bütünü birden birtek zâta verilecektir. Birinci şık muhal olduğu gibi, bu şık vâciptir, zarurîdir. Çünkü birtek zâta, yani, bir Kadîr-i Ezelîye verilse, madem bütün mevcudatın intizamat ve hikmetleriyle vücudu kat’î tahakkuk eden ilmi herşeyi ihata ediyor. Ve madem ilminde herşeyin miktarı taayyün ediyor. Ve madem, bilmüşahede, her vakit hiçten, nihayetsiz suhuletle, nihayetsiz san’atlı masnular vücuda geliyor. Ve madem o Kadîr-i Alîmin, bir kibrit çakar gibi, emr-i 1 كُنْ فَيَكُونُ ile, hangi şey olursa olsun icad edebildiğini, hadsiz kuvvetli delillerle çok risalelerde beyan ettiğimiz ve hususan Yirminci Mektup ve Yirmi Üçüncü Lem’anın âhirinde ispat edildiği gibi, hadsiz bir kudreti var. Elbette, bilmüşahede görülen harikulâde suhulet ve kolaylık, o ihata-i ilmiyeden ve azamet-i kudretten geliyor.

Meselâ, nasıl ki göze görülmeyen eczalı bir mürekkeple yazılan bir kitaba, o yazıyı göstermeye mahsus bir ecza sürülse, o koca kitap birden herbir göze vücudunu gösterip kendini okutturur. Aynen öyle de, o Kadîr-i Ezelînin ilm-i muhitinde, herşeyin suret-i mahsusası, bir miktar-ı muayyenle taayyün ediyor. O Kadîr-i Mutlak, emr-i كُنْ فَيَكُونُ ile, o hadsiz kudretiyle ve nâfiz iradesiyle, o yazıya sürülen ecza gibi, gayet kolay ve suhuletle, kudretin bir cilvesi olan kuvvetini o mahiyet-i ilmiyeye sürer, o şeye vücud-u haricî verir, göze gösterir, nukuş-u hikmetini okutturur.

[NOT]Dipnot-1 “(Allah birşeyin olmasını murad ettiği zaman, O sadece) ‘Ol’ der, o da oluverir.” Bakara Sûresi, 2:117; Yâsin Sûresi, 36:82[/NOT]

Kadîr-i Alîm: herşeyi bilen ve herşeye gücü yeten Allah	Kadîr-i Ezelî: varlığının başlangıcı ve sonu olmayıp zamanla sınırlı olmayan ve herşeye gücü yeten Allah
Kadîr-i Mutlak: herşeye gücü yeten, sınırsız güç ve kuvvet sahibi Allah	azamet-i kudret: Allah’ın kudretinin büyüklüğü
beyan etmek: açıklamak, anlatmak	bilmüşahede: gözle görerek
cihet: yön	cilve: görünme, yansıma
ecza: kimyevî özelliği olan madde	esbab-ı maddiye: maddî sebepler
hadsiz: sınırsız, sayısız	harikulâde: olağanüstü
hikmet: fayda, gaye	hilkat: yaratılış
hususan: özellikle	icad etme: var etme
ihata etmek: içine almak, kapsamak	ihata-i ilmiye: Allah’ın herşeyi kuşatan ilmi
ilm-i muhit: herşeyi içine alan ilim	intizamat: düzenler
irade: isteme, dileme	kat’î: kesin
kudret: güç, kuvvet, iktidar	lem’a: parıltı
mahiyet-i ilmiye: ilmî mahiyet; ilmen var olan asıl, öz	mahlûk: yaratılmış, yaratık
mahsus: has, özel	masnu: san’at eseri
mevcudat: varlıklar	miktar-ı muayyen: belirlenmiş miktar, ölçü
muhal: imkansız	nihayetsiz: sınırsız
nukuş-u hikmet: her şeyi bir sebebe, gayeye, faydaya binaen yaratan Allah’ın san’atlı nakışları	nâfiz: etkili; derinlere işleyen
risale: Risale-i Nur’u oluşturan bölümlerden her birisi	suhulet: kolaylık
suret-i mahsusa: özel görünüm	taayyün etmek: belirlemek
tahakkuk eden: gerçekleşen	taksim etmek: bölüştürmek, paylaştırmak
tefrik etmek: ayırmak	vâcip: gerekli, şart
vücud: varlık	vücud-u haricî: maddî vücut
vücuda gelmek: meydana gelmek	âhir: son

Ukbaa · 13 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 380

Eğer bütün eşya birden o Kadîr-i Ezelîye ve Alîm-i Külli Şeye verilmezse, o vakit sinek gibi en küçük birşeyin vücudunu, dünyanın ekser nevilerinden hususî bir mizanla toplamak lâzım gelmekle beraber; o küçük sineğin vücudunda çalışan zerreler, o sineğin sırr-ı hilkatini ve kemâl-i san’atını bütün dekaikiyle bilmekle olabilir. Çünkü esbab-ı tabiiye ile esbab-ı maddiye, bilbedahe ve umum ehl-i aklın ittifakıyla, hiçten icad edemez. Öyleyse, herhalde, onlar icad etse, elbette toplayacak. Madem toplayacak; hangi zîhayat olursa olsun, ekser anâsır ve envâından nümuneler, içinde vardır. Adeta kâinatın bir hülâsası, bir çekirdeği hükmündedir. Elbette, o halde bir çekirdeği bütün bir ağaçtan, bir zîhayatı bütün rû-yi zeminden ince elekle eleyip ve en hassas bir mizanla ölçüp toplattırmak lâzım geliyor. Ve madem esbab-ı tabiiye cahildir, câmiddir; bir ilmi yoktur ki bir plân, bir fihriste, bir model, bir program takdir etsin, ona göre mânevî kalıba gelen zerrâtı eritip döksün, tâ dağılmasın, intizamını bozmasın. Halbuki herşeyin şekli, heyeti hadsiz tarzlarda olabildiği için, hadsiz had ve hesaba gelmez eşkâller, miktarlar içinde birtek şekil ve miktarda, sel gibi akan anâsırın zerreleri dağılmayarak, muntazaman, miktarsız, kalıpsız, birbiri üstünde kitle halinde durdurmak ve zîhayata muntazam bir vücut vermek, ne derece imkândan, ihtimalden, akıldan uzak olduğu görünüyor. Elbette kimin kalbinde körlük yoksa görür.Evet, bu hakikate binaen,

اِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُبَابًا وَلَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ

bu âyet-i azîmenin sırrıyla, HAŞİYE-1 bütün esbab-ı maddiye toplansa, onların ihtiyarları da olsa, birtek sineğin vücudunu ve o vücudun cihazatını mizan-ı mahsusla toplayamazlar. Toplasalar da, o vücudun miktar-ı muayyenesinde durduramazlar. Durdursalar da, daima tazelenmekte olan ve o vücuda gelip çalışan zerrâtı,

[NOT]Haşiye-1 Yani, “Allah’tan başka bütün çağırdığınız ve ibadet ettiğiniz şeyler toplansalar da, asla bir sineği halk edemezler.” Hac Sûresi, 22:73.
[/NOT]

Alîm-i Külli Şey: herşeyi bilen ve herşey ilmi dahilinde olan Allah	Kadîr-i Ezelî: varlığının başlangıcı ve sonu olmayıp zamanla sınırlı olmayan ve herşeye gücü yeten Allah
anâsır: unsurlar, elementler	bilbedahe: açıkça
binaen: dayanarak	cihazat: cihazlar, organlar
câmid: cansız	daima: sürekli, devamlı
dekaik: incelikler	ehl-i akıl: akıl sahipleri
ekser: çok	envâ: neviler, türler
esbab-ı maddiye: maddî sebepler	esbab-ı tabiiye: doğal sebepler
eşkâl: şekiller, biçimler	eşya: varlıklar
fihriste: özet, liste	had ve hesaba gelmemek: sınırsız ve sayısız olmak
hadsiz: sayısız	hakikat: gerçek, esas
halk etmek: yaratmak	haşiye: dipnot
heyet: genel yapı	hususî: gerçek
hülâsa: özet, öz	icad etme: var etme, yaratma
ihtiyar: irade, dileme, seçim gücü	imkân: mümkün, olabilirlik
intizam: düzen, ahenk	ittifak: anlaşma, birlik
kemâl-i san’at: san’at mükemmelliği	kâinat: evren
miktar-ı muayyen: belirlenmiş miktar	mizan: ölçü, denge
mizan-ı mahsus: özel ölçü	muntazam: düzenli
muntazaman: düzenli olarak	nevi: çeşit, tür
nümune: örnek	rû-yi zemin: yeryüzü
sırr-ı hilkat: yaratılış sırrı	takdir etmek: belirlemek
umum: bütün, genel	vücud: beden, varlık
vücuda gelmek: meydana gelmek	vücut vermek: yaratmak, var etmek
zerrât: zerreler, atomlar	zîhayat: canlı
âyet-i azîme: büyük ve yüce âyet

Ukbaa · 13 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 381

<META name=description content=""><META name=keywords content=""><STYLE type=text/css media=all> body {font-family:'Trebuchet MS',Arial,serif;font-size:12.0pt} </STYLE>muntazaman çalıştıramazlar. Öyleyse, bilbedahe, esbab bu eşyaya sahip çıkamazlar. Demek Sahib-i Hakikîleri başkadır.

Evet, öyle bir Sahib-i Hakikîleri var ki,1 مَا خَلْقُكُمْ وَلاَ بَعْثُكُمْ اِلاَّ كَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ âyetinin sırrıyla, bütün zeminin yüzündeki zîhayatı, bir sineğin ihyâsı kadar kolay yapar. Bir baharı, birtek çiçek kolaylığında icad eder. Çünkü toplamaya muhtaç değil. Emr-i 2 كُنْ فَيَكُونُ’ a mâlik olduğundan; ve her baharda hadsiz mevcudat-ı bahariyenin madde-i unsuriyesinden başka hadsiz sıfât ve ahvâl ve eşkâllerini hiçten icad ettiğinden; ve ilminde herşeyin plânı, modeli, fihristesi ve programı taayyün ettiğinden; ve bütün zerrat Onun ilim ve kudreti dairesinde hareket ettiklerinden, kibrit çakar gibi herşeyi nihayet kolaylıkla icad eder. Ve hiçbir şey, zerre miktar hareketini şaşırmaz. Seyyârat mutî bir ordusu olduğu gibi, zerrat dahi muntazam bir ordusu hükmüne geçer. Madem o kudret-i ezeliyeye istinaden hareket ediyorlar ve o ilm-i ezelînin düsturuyla çalışıyorlar; işte o eserler, o kudrete göre vücuda gelir. Yoksa o küçük, ehemmiyetsiz şahsiyetlerine bakmakla o eserler küçülmez. O kudrete intisap kuvvetiyle bir sinek, bir Nemrud’u gebertir. Karınca, Firavunun sarayını harap eder. Zerre gibi küçük çam tohumu, dağ gibi koca bir çam ağacının yükünü omuzunda taşıyor. Bu hakikati çok risalelerde ispat ettiğimiz gibi, nasıl ki bir nefer, askerlik vesikasıyla padişaha intisap noktasında, yüz bin defa kendi kuvvetinden fazla, bir şahı esir etmek gibi eserlere mazhar olur. Öyle de, herşey, o kudret-i ezeliyeye intisabıyla, yüz bin defa esbab-ı tabiiyenin fevkinde mucizât-ı san’ata mazhar olabilir.

[NOT]Dipnot-1 “Sizin yaratılmanız da, diriltilmeniz de, tek bir kişinin yaratılıp diriltilmesi gibidir.” Lokman Sûresi, 31:28.
Dipnot-2 “(Allah birşeyin olmasını murad ettiği zaman, O sadece) ‘Ol’ der, o da oluverir.” Bakara Sûresi, 2:117; Yâsin Sûresi, 36:82.
[/NOT]

Firavun: (bk. bilgiler)	Nemrud: (bk. bilgiler)
Sahib-i Hakikî: her şeyin gerçek sahibi olan Allah	ahvâl: haller, durumlar
bilbedahe: açıkça	düstur: kanun
ehemmiyet: önem, değer	esbab: sebepler
esbab-ı tabiiye: tabiî, doğal sebepler	eşkâl: şekiller, biçimler
eşya: şeyler, varlıklar	fevkinde: üstünde
fihriste: öz içerik, plân	hadsiz: sayısız
hakikat: asıl, gerçek, doğru	harap etmek: yıkıp yok etmek
icad etmek: yaratmak, var etmek	ihyâ: diriltme, hayat verme
ilm-i ezelî: Cenâb-ı Hakkın ezelden beri var olan sonsuz ilmi	intisap: bağlanma
intisap etmek: bağlanmak	istinaden: dayanarak
kudret: güç, kuvvet, iktidar	kudret-i ezeliye: Cenâb-ı Hakkın başlangıcı olmayan sonsuz güç, kuvvet, iktidarı
madde-i unsuriye: bir varlığı oluşturan temel madde	mazhar olmak: sahip olmak, elde etmek
mevcudat-ı bahariye: bahar mevsiminde ortaya çıkan varlıklar	mucizât-ı san’at: sanat mucizeleri
muntazam: düzenli	muntazaman: düzenli olarak
mutî: emre uyan, itaat eden	mâlik: sahip
nefer: asker, er	nihayet: sınırsız
risale: Risale-i Nur’u oluşturan bölümlerden her birisi	seyyârat: gezegenler
sıfât: vasıflar, özellikler	taayyün etmek: belirlemek
vesika: belge	vücuda gelmek: var olmak
zemin: yer	zerrât: zerreler, atomlar
zîhayat: canlı	âyet: Kur’ân’da yer alan her bir cümle
şah: padişah, sultan	şahsiyet: kişilik

Ukbaa · 15 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 382

<META name=description content=""><META name=keywords content=""><STYLE type=text/css media=all> body {font-family:'Trebuchet MS',Arial,serif;font-size:12.0pt} </STYLE>Elhasıl, herşeyin nihayet derecede hem san’atlı, hem suhuletli vücudu gösteriyor ki, muhit bir ilim sahibi olan bir Kadîr-i Ezelînin eseridir. Yoksa, yüz bin muhal içinde, değil vücuda gelmek, belki imkân dairesinden çıkıp imtinâ dairesine girecek ve mümkün suretinden çıkıp mümteni mahiyetine girecek ve hiçbir şey vücuda gelmeyecek, belki de vücuda gelmesi muhal olacaktır.

İşte bu gayet ince ve gayet kuvvetli ve gayet derin ve gayet zâhir bir burhanla, şeytanın muvakkat bir şakirdi ve ehl-i dalâletin ve ehl-i felsefenin bir vekili olan nefsim sustu. Ve, lillâhilhamd, tam imana geldi. Ve dedi ki:

Evet, bana öyle bir Hâlık ve Rab lâzım ki, en küçük hâtırât-ı kalbimi ve en hafî niyazımı bilecek; ve en gizli ihtiyac-ı ruhumu yerine getirdiği gibi, bana saadet-i ebediyeyi vermek için, koca dünyayı âhirete tebdil edecek ve bu dünyayı kaldırıp âhireti yerine kuracak; hem sineği halk ettiği gibi semâvâtı da icad edecek; hem güneşi semânın yüzüne bir göz olarak çaktığı gibi, bir zerreyi de gözbebeğimde yerleştirecek bir kudrete mâlik olsun. Yoksa, sineği halk edemeyen, hâtırât-ı kalbime müdahale edemez, niyaz-ı ruhumu işitemez. Semâvâtı halk etmeyen, saadet-i ebediyeyi bana veremez. Öyleyse, benim Rabbim Odur ki, hem hâtırât-ı kalbimi ıslah eder, hem cevv-i havayı bulutlarla bir saatte doldurup boşalttığı gibi dünyayı âhirete tebdil edip, Cenneti yapıp, kapısını bana açar, “Haydi, gir” der.

İşte, ey nefsim gibi bedbahtlık neticesinde bir kısım ömrünü nursuz felsefî ve ecnebî fünununa sarf eden ihtiyar kardeşlerim! Kur’ân’ın lisanındaki mütemadiyen Lâ ilâhe illâ Hû ferman-ı kudsiyesinden ne kadar kuvvetli ve ne kadar hakikatli ve hiçbir cihette sarsılmaz ve zedelenmez ve tagayyür etmez kudsî bir rükn-ü imanîyi anlayınız ki, nasıl bütün mânevî zulümatı dağıtır ve mânevî yaraları tedavi eder!

Hâlık: her şeyi yaratan Allah	Kadîr-i Ezelî: varlığının başlangıcı ve sonu olmayıp zamanla sınırlı olmayan ve herşeye gücü yeten Allah
Lâ ilâhe illâ Hû: Allah’tan başka ilâh yoktur	Rab: varlıkların her türlü ihtiyacını karşılayan onları terbiye ve idare edip egemenliği altında tutan Allah
bedbahtlık: talihsizlik, bahtsızlık	burhan: güçlü ve sarsılmaz delil
cevv-i hava: hava boşluğu	cihet: şekil, yön
ecnebî: yabancı	ehl-i dalâlet: doğru ve hak yoldan sapanlar, inançsız kimseler
ehl-i felsefe: felsefe ile uğraşanlar	elhasıl: kısaca, özetle
felsefî: felsefeye dayalı	ferman-ı kudsi: kutsal bir makamdan gelen buyruk
fünun: fenler, ilimler	hafî: gizli
hakikat: gerçek, esas	halk etmek: yaratmak
hâtırât-ı kalb: kalbe gelen hatıralar, istekler	icad etmek: yaratmak, var etmek
ihtiyac-ı ruh: ruhun ihtiyacı	imkân: olabilirlik
imtinâ: imkânsızlık	kudret: güç, iktidar
kudsî: her türlü kusur ve noksandan uzak, kutsal	lillâhilhamd: Allah’a hamd olsun!
lisan: dil	mahiyet: öz nitelik, özellik
muhal: imkânsız	muhit: herşeyi içine alan, kuşatan
muvakkat: geçici	mâlik: sahip
mümkün: imkan dahilinde olan, olabilir	mümteni: imkansızlık
mütemadiyen: sürekli olarak	nefs: insanı kötülüklere, yasak zevk ve isteklere yönelten duygu; kişinin kendisi
netice: sonuç	nihayet: son
niyaz: dua, yalvarma	niyaz-ı ruh: ruhun yalvarıp yakarması
rükn-ü imanî: imanın şartı, esası	saadet-i ebediye: sonsuz mutluluk
sarf eden: harcayan	semâ: gökyüzü
semâvât: gökler	suhuletli: kolay
suret: biçim, görünüş	tagayyür etmek: değişmek
tebdil etmek: değiştirmek, dönüştürmek	vekil: sözcü
vücud: varlık	vücuda gelmek: ortaya çıkmak, var olmak (bk v-c-d)
zahir: açık, âşikar	zedelenmek: zarar görmek
zulümat: karanlıklar	âhiret: öldükten sonra yaşanacak olan sonsuz hayat
âhiret âlemi: öteki dünya, öldükten sonraki sonsuz hayat	ıslah etmek: düzeltmek, iyileştirmek
şakird: talebe, öğrenci

Ukbaa · 15 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 383

Bu uzun macerayı, ihtiyarlığımın rica kapıları içinde derci, adeta ihtiyarımla olmadı. İstemiyordum, belki usandıracak diye çekiniyordum. Fakat bana yazdırıldı diyebilirim. Her neyse, sadede dönüyorum.

Saç ve sakalımdaki beyaz kılların ve bir vefâdârın sadakatsizliği neticesinde o şâşaalı ve zâhiren tatlı ve süslü İstanbul’un hayat-ı dünyeviyesinin ezvâkından bana bir nefret geldi. Nefis, meftun olduğu ezvâkın yerinde mânevî ezvâk aradı. Bu ehl-i gafletin nazarında soğuk ve ağır ve nâhoş görünen ihtiyarlıkta bir teselli, bir nur istedi. Felillâhilhamd, Cenâb-ı Hakka yüz bin şükür olsun, bütün o hakikatsiz, tatsız, akıbetsiz ezvâk-ı dünyeviye yerine, hakikî, daimî ve tatlı ezvâk-ı imaniyeyi Lâ ilâhe illâ Hû’da ve nur-u tevhidde bulduğum gibi, ehl-i gafletin nazarında soğuk ve sakîl görünen ihtiyarlığı, o nur-u tevhidle çok hafif ve hararetli ve nurlu gördüm.

Ey ihtiyar ve ihtiyareler! Madem sizlerde iman var ve madem imanı ışıklandıran ve inkişaf ettiren namaz ve niyaz var. İhtiyarlığınıza ebedî bir gençlik nazarıyla bakabilirsiniz. Çünkü onunla ebedî bir gençlik kazanabilirsiniz. Hakikî soğuk ve sakîl ve çirkin ve zulmetli ve elemli olan ihtiyarlık ise, ehl-i dalâletin ihtiyarlıklarıdır, belki de onların gençlikleridir. Onlar ağlamalı, onlar “Vâ esefâ, vâ hasretâ!” demeli. Sizler, ey muhterem imanlı ihtiyarlar, “Elhamdü lillâhi alâ külli hal” deyip mesrurâne şükretmelisiniz.

ON İKİNCİ RİCA

Bir zaman, Isparta vilâyetinin Barla nahiyesinde, nefiy namı altında işkenceli bir esaretle, yalnız ve kimsesiz, bir köyde ihtilâttan ve muhabereden men edilmiş bir vaziyette, hem hastalık, hem ihtiyarlık, hem gurbet içinde gayet perişan bir halde iken, Cenâb-ı Hak kemâl-i merhametinden, Kur’ân-ı Hakîmin nüktelerine,

Barla: (bk. bilgiler)	Cenâb-ı Hak: Hakkın tâ kendisi olan şeref ve yücelik sahibi Allah
Elhamdü lillâhi alâ külli hal: her hâl ve durumda Allah’a hamd olsun	Isparta: (bk. bilgiler)
Kur’ân-ı Hakîm: her âyet ve sûresinde sayısız hikmet ve faydalar bulunan Kur’ân	Lâ ilâhe illâ Hû: Allah’tan başka ilâh yoktur
akıbetsiz: sonuçsuz	daimî: sürekli, devamlı
derc: yerleştirme	ebedî: sonsuz
ehl-i dalâlet: doğru ve hak yoldan sapanlar, inançsız kimseler	ehl-i gaflet: âhirete, Allah’ın emir ve yasaklarına karşı duyarsız olanlar
elemli: acıklı, üzücü	esaret: esirlik, tutsaklık
ezvâk: zevkler, lezzetler	ezvâk-ı dünyeviye: dünyaya ait zevkler
ezvâk-ı imaniye: imanın verdiği zevk ve mânevî lezzetler	felillâhilhamd: Allah’a hamd olsun!
gurbet: gariplik, yabancılık; yabancı memlekette olma	hakikatsiz: asılsız, bir gerçeğe dayanmayan
hakikî: gerçek	hararetli: sıcak
hayat-ı dünyeviye: dünya hayatı	ihtilât: insanlarla diyalog kurma
ihtiyar: irade, istek	ihtiyare: yaşlı kadın
inkişaf ettiren: ortaya çıkaran	kemâl-i merhamet: mükemmel ve kusursuz şefkat
meftun: düşkün	men etmek: yasaklamak
mesrurâne: sevinçli bir şekilde	muhabere: haberleşme
muhterem: hürmete lâyık	nahiye: bucak
nazar: bakış, görüş	nefis: insanı daima kötülüğe, haram olan zevk ve isteklere sevk eden duygu
nefiy: sürgün	neticesinde: sonucunda
niyaz: dua, yalvarma	nur: aydınlık, ışık
nur-u tevhid: Allah’ın birliğini kabul etmekle elde edilen nur	nâhoş: hoşa gitmeyen
nükte: ince anlamlı söz	rica: ümit
sadakatsizlik: sadakate, bağlılığa ters hareket etmek	sadede dönmek: asıl konuya dönmek
sakîl: çirkin, ağır	vaziyet: durum, hâl
vefâdâr: vefâlı olan	vilâyet: il
vâ esefâ, vâ hasretâ: “Esefler olsun/yazıklar olsun” anlamında bir ifade	zulmetli: karanlıklı
zâhiren: dış görünüş itibariyle	İstanbul: (bk. bilgiler)
şâşaalı: gösterişli, göz alıcı	şükür: Allah’a karşı minnet duyma, teşekkür etme

Ukbaa · 15 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 384

sırlarına dair benim için medar-ı teselli bir nur ihsan etmişti. Onunla o acı, elîm, hazîn vaziyetimi unutmaya çalışıyordum.

Vatanımı, ahbabımı, akaribimi unutabiliyordum. Fakat, vâ hasretâ, birisini unutamıyordum. O da hem biraderzadem, hem mânevî evlâdım, hem en fedakâr talebem, hem en cesur bir arkadaşım olan merhum Abdurrahman idi. Altı yedi sene evvel benden ayrılmıştı. Ne o benim yerimi biliyor ki yardıma koşsun, teselli versin; ve ne de ben onun vaziyetini biliyordum ki onunla muhabere edeyim, dertleşeyim. Benim bu ihtiyarlık vaziyeti zamanımda öyle fedakâr, sadık birisi bana lâzımdı.

Sonra, birden, birisi bana bir mektup verdi. Mektubu açtım, gördüm ki, Abdurrahman’ın mahiyetini tam gösterir bir tarzda bir mektup ki, o mektubun bir kısmı Yirmi Yedinci Mektubun fıkraları içinde, üç zâhir kerameti gösterir bir tarzda derc edilmiştir. O mektup beni çok ağlattırmış ve el’an da ağlattırıyor. Merhum Abdurrahman, o mektupla, pek ciddî ve samimî bir surette, dünyanın ezvâkından nefret ettiğini ve en büyük maksadı, bana yetişip, küçüklüğünde benim ona baktığım gibi o da ihtiyarlığımda bana hizmet etmekti. Hem, dünyada benim hakikî vazifem olan neşr-i esrar-ı Kur’âniyede, muktedir kalemiyle bana yardım etmekti. Hattâ mektubunda yazıyordu: “Yirmi otuz risaleyi bana gönder; herbirisinden yirmi otuz nüsha yazıp ve yazdıracağım” diyordu.

O mektup, bana, dünyaya karşı kuvvetli bir ümit verdi. Dehâ derecesinde zekâya mâlik ve hakikî evlâdın çok fevkinde bir sadakat ve irtibatla bana hizmet edecek böyle cesur bir talebemi buldum diye, o işkenceli esareti, o kimsesizliği, o gurbeti, o ihtiyarlığı unuttum.

O mektuptan evvel, iman-ı bi’l-âhirete dair tab ettirdiğim Onuncu Sözün bir nüshası eline geçmişti. Güya o risale ona bir tiryak idi ki, altı yedi sene zarfında aldığı bütün mânevî yaralarını tedavi etti. Gayet kuvvetli ve parlak bir imanla ecelini bekliyor gibi, bana o mektubu yazmış. Bir iki ay sonra Abdurrahman vasıtasıyla yine mes’udâne bir hayat-ı dünyeviye geçirmek tasavvurunda iken, vâ hasretâ, birden onun vefat haberini aldım. Bu haber o derece beni sarstı ki, beş

Abdurrahman: (bk. bilgiler)	ahbab: dostlar, sevenler
akarib: akrabalar, yakınlar	biraderzade: kardeş oğlu, yeğen
dair: ilgili, ait	dehâ: olağanüstü zeka sahibi olma
derc etmek: içine yerleştirmek	ecel: ölüm vakti
elîm: acı ve sıkıntı veren	el’an: halen, şimdi
esaret: esirlik, tutsaklık	evlâd: çocuk
evvel: önce	ezvâk: zevkler, lezzetler
fevkinde: üstünde	fıkra: bölüm
gurbet: gariplik, yabancı memlekette olma	hayat-ı dünyeviye: dünya hayatı
hazîn: hüzün veren, acıklı	ihsan etmek: bağışlamak, sunmak
iman-ı bi’l-âhiret: âhirete iman	irtibat: bağ, ilişki
keramet: Allah’ın bir ikramı olarak bazı kişi ve varlıklarda görülen olağanüstü hâl ve özellik	mahiyet: nitelik, özellik
maksad: amaç, hedef	medar-ı teselli: teselli kaynağı
merhum: rahmete kavuşmuş, vefat etmiş	mes’udâne: mutlu bir şekilde
muhabere etmek: haberleşmek	muktedir: güçlü, iktidar sahibi
mâlik: sahip	neşr-i esrar-ı Kur’âniye: Kur’ân’ın içindeki sırları anlatan risaleleri neşretme, yayma
nüsha: kopya	risale: Risale-i Nur’u oluşturan bölümlerden herbiri
sadakat: bağlılık	sadık: doğru, bağlı
suret: biçim, şekil	tab ettirmek: bastırmak
talebe: öğrenci	tasavvur: düşünme, hayal etme
tiryak: derman, ilâç	vasıtasıyla: aracılığıyla
vaziyet: durum, hâl	vâ hasretâ: ne yazık ki
zarfında: içinde	zâhir: açık bir şekilde görünen

Ukbaa · 15 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 385

senedir daha o tesir altındayım. O vakit bulunduğum işkenceli esaret ve yalnızlık ve gurbet ve ihtiyarlık ve hastalığım, on derece onların fevkinde bana bir firkat, bir rikkat, bir hüzün verdi. Benim merhume validemin vefatıyla hususî dünyamın yarısı, onun vefatıyla vefat etmiş diyordum. Abdurrahman’ın vefatıyla da, bâki kalan öteki yarı dünyam da vefat etti gördüm. Dünyadan bütün bütün alâkam kesildi. Çünkü o dünyada kalsaydı, hem dünyadaki vazife-i uhreviyemin kuvvetli bir medarı ve benden sonra tam yerime geçecek bir hayrülhalef ve hem de bu dünyada en fedakâr bir medar-ı teselli, bir arkadaşım olabilirdi; ve en zeki bir talebem, bir muhatap ve Risale-i Nur eczalarının en emin bir sahibi ve muhafızı olurdu.

Evet, insaniyet itibarıyla böyle bir zayiat, benim gibi insanlara çok hırkatlidir, yandırıyor. Gerçi zâhiren tahammüle çalışıyordum, fakat ruhumda şiddetli fırtına vardı. Eğer ara sıra Kur’ân’ın nurundan gelen teselli teskin etmeseydi, benim için dayanmak mümkün olamayacaktı. O zaman Barla derelerine, dağlarına yalnız gidip geziyordum. Hâlî yerlerde oturup o teessürât-ı hazîne içinde, eski zamanda Abdurrahman gibi sadık talebelerimle geçirdiğim mes’udâne hayat levhaları sinema gibi hayalimden geçtikçe, ihtiyarlık ve gurbetin verdiği sür’at-i teessür, mukavemetimi kırıyordu.

Birden, 1 كُلُّ شَىْءٍ هاَلِكٌ اِلاَّ وَجْهَهُ لَهُ الْحُكْمُ وَاِلَيْهِ تُرْجَعُونَâyet-i kudsiyenin sırrı inkişaf etti.
Bana يَا بَاقِۤى أَنْتَ الْبَاقِى يَا بَاقِۤى أَنْتَ الْبَاقِى 2 dedirtti ve onunla hakikî teselli verdi.

Evet, ben o hâlî derede, o hazîn hâlette, bu âyet-i kudsiyenin sırrıyla, Mirkatü’s-Sünne Risalesinde işaret edildiği gibi, kendimi üç büyük cenaze başında gördüm:

Biri, elli beş yaşıma kadar elli beş ölmüş ve hayat-ı ömrümde defnedilmiş Said’lerin kabri üstünde bir mezar taşı olarak kendimi gördüm.

[NOT]Dipnot-1 “Herşey helâk olup gidicidir—O’nun yüzü (Yani, Allah’ın zâtı ve herşeyin Allah’a bakan yüzü) müstesnâ. Hüküm Ona aittir; siz de Ona döndürüleceksiniz.” Kasas Sûresi, 28:88.Dipnot-2 Bâkî kalan ancak sensin, ey Bâkî.[/NOT]

Abdurrahman: (bk. bilgiler)	Barla: (bk. bilgiler)
Mirkatü’s-Sünne Risalesi: Risale-i Nur’un içinde bulunan ve Sünnet-i Seniyyeye bağlılığın öneminin anlatıldığı risale; On Birinci Lem’a	bâki kalan: geri kalan
defnedilmek: gömülmek.	ecza: cüzler, parçalar
esaret: esirlik, tutsaklık	fevkinde: üstünde
firkat: ayrılık	gurbet: gariplik, yabancı memlekette olma
hakikî: asıl, gerçek	hayat-ı ömür: ömür boyu geçirilen hayat süreci
hayrülhalef: bir kişinin ardından bıraktığı ve onun yerine geçecek olan hayırlı kişi	hazîn: hüzün veren, acıklı
hususî: özel	hâlet: durum, hâl
hâlî: ıssız	hüzün: üzüntü
hırkatli: yakıcı	inkişaf etmek: açığa çıkmak
insaniyet: insanlık	itibarıyla: bakımından
levha: tablo	medar: dayanak noktası, kaynak
medar-ı teselli: teselli kaynağı	merhume: vefat eden kadın
mes’udâne: mutlu bir şekilde	muhafız: koruyucu
muhatap: hitap edilen	mukavemet: dayanma, karşı koyma
nur: aydınlık, ışık	rikkat: acıma
sadık: doğru, bağlı	sür’at-i teessür: çok çabuk ve hızlı etki altında kalma
tahammül: dayanma, katlanma	talebe: öğrenci
teessürât-ı hazîne: hüzün dolu üzüntüler	tesir: etki
teskin etmek: sakinleştirmek, rahatlatmak	valide: anne
vazife-i uhreviye: âhirete ait görev	zayiat: kayıplar
zâhiren: görünüş itibariyle	âyet-i kudsiye: kutsal âyet

Ukbaa · 15 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 386

İkinci cenaze, zaman-ı Âdem’den (a.s.) beri, benim hemcinsim ve nev’im vefat edip mazi kabrinde defnedilmiş olan o büyük cenazenin başında, mezar taşı hükmünde olan bu asrın yüzünde gezer, karınca gibi küçük bir zîhayat suretinde kendimi gördüm.

Üçüncü cenaze ise, insanlar gibi her sene dünya yüzünde seyyar bir dünyanın vefatıyla, büyük dünya da bu âyetin sırrıyla vefat edeceği, hayalimin önünde tecessüm etti.

İşte, Abdurrahman’ın vefatının hüznünden gelen bu dehşetli mânâyı bütün bütün aydınlattıracak ve hakikî teselli ve sönmez nur verecek bu âyet-i kerime, mânâ-yı işarîsiyle imdada yetişti:

فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِىَ اللهُ لاَ اِلٰهَ اِلاَّ هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ 1

Evet, bu âyet bildirdi ki: Madem Cenâb-ı Hak var; O herşeye bedeldir. Madem O bâkidir; elbette O kâfidir. Birtek cilve-i inâyeti, bütün dünya yerini tutar. Ve bir cilve-i nuru, mezkûr üç büyük cenazeye mânevî hayat verir; cenazeler olmadığını, belki vazifelerini bitirmiş, başka âlemlere gitmiş olduklarını gösteriyor. Üçüncü Lem’ada bu sırrın izahı geçtiğinden, ona iktifâen burada yalnız derim ki:

2 كُلُّ شَىْءٍ هَالِكٌ اِلاَّ وَجْهَهُ (ilâ âhir) âyetinin meâlini gösteren, iki defa
يَا بَاقِۤى أَنْتَ الْبَاقِى يَا بَاقِۤى أَنْتَ الْبَاقِى 3 beni gayet elîm o hazîn hâletten kurtardı. Şöyle ki:

Birinci defa يَا بَاقِۤى أَنْتَ الْبَاقِى dedim; dünya ve dünyadaki Abdurrahman gibi hadsiz alâkadar olduğum ahbapların zevâlinden ve rabıtaların kopmasından neş’et eden hadsiz mânevî yaralar içinde bir ameliyat-ı cerrahiye nev’inde bir tedavi başladı.

[NOT]Dipnot-1 “Eğer senden yüz çevirecek olurlarsa de ki: Allah bana yeter. Ondan başka ibadete lâyık hiçbir ilâh yoktur. Ben Ona tevekkül ettim. Yüce Arşın Rabbi de Odur.” Tevbe Sûresi, 9:129.Dipnot-2 “Herşey helâk olup gidicidir—O’nun yüzü (Yani, Allah’ın zâtı ve herşeyin Allah’a bakan yüzü) müstesnâ.” Kasas Sûresi, 28:88.
Dipnot-3 Bâkî kalan ancak sensin, ey Bâkî.[/NOT]

Abdurrahman: (bk. bilgiler)	Cenâb-ı Hak: Hakkın tâ kendisi olan şeref ve yücelik sahibi Allah
ahbap: dostlar, sevilenler	alâkadar: alakalı, ilgili
ameliyat-ı cerrahiye: cerrahî ameliyat	asır: yüzyıl
bâki: devamlı, kalıcı, sonsuz	cilve-i inâyet: İlâhî yardımın yansıması ve görünmesi
cilve-i nur: İlâhî nurun yansıması ve görünmesi	defnedilmek: gömülmek
dehşetli: korkunç, ürkütücü	elîm: acı ve sıkıntı veren
hadsiz: sayısız	hazîn: hüzün veren, acıklı
hemcins: aynı türden olan	hâlet: durum, hâl
hüzün: üzüntü	iktifâen: yeterli görerek
ilâ âhir: sonuna kadar	imdada yetişmek: yardım eli uzatmak
izah: açıklama	kâfi: yeterli
mazi: geçmiş	mezkûr: adı geçen
meâl: açıklama, anlam	mânâ-yı işarî: işaret olarak ifade edilen anlam
nev’i: çeşit, tür	neş’et eden: kaynaklanan
rabıta: bağlantı	seyyar: gezen, dolaşan
suret: biçim, görünüş	tecessüm etmek: cisimleşmek
vefat eden: ölen	zaman-ı Âdem: Hz. Âdem zamanı, insanlığın ilk devresi
zevâl: gelip geçicilik, yokluk	zîhayat: canlı
âlem: dünya, evren	âyet/âyet-i kerime: Kur’ân’ın herbir cümlesi

Ukbaa · 15 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 387

İkinci defa 1 يَابَاقِۤى أَنْتَ الْبَاقِى cümlesi, bütün o hadsiz mânevî yaralara hem merhem, hem tiryak oldu. Yani, “Sen bâkisin. Giden gitsin, Sen yetersin. Madem Sen bâkisin; zeval bulan herşeye bedel bir cilve-i rahmetin kâfidir. Madem Sen varsın; Senin varlığına iman ile intisabını bilen ve sırr-ı İslâmiyetle o intisaba göre hareket eden insana herşey var. Fenâ ve zevâl, mevt ve adem bir perdedir, bir tazelenmektir, ayrı ayrı menzillerde gezmek hükmündedir” diye düşünüp, tamamıyla o hırkatli, firkatli, hazîn, elîm, karanlıklı, dehşetli hâlet-i ruhaniye, sürurlu, neş’eli, lezzetli, nurlu, sevimli, ünsiyetli bir hâlete inkılâp etti. Lisanım ve kalbim, belki lisan-ı hal ile bütün zerrât-ı vücudum “Elhamdü lillâh” dediler.

İşte, o cilve-i rahmetin binden bir cüz’ü şudur ki:

Ben o hüzüngâhım olan dereden ve o hüzün-engiz hâletten, Barla’ya döndüm. Baktım ki, Kuleönlü Mustafa namında bir genç, benden ilmihâle ait, abdest ve namaza dair birkaç meseleyi sormak için gelmiş. O vakit misafirleri kabul etmediğim halde, onun ruhundaki ihlâs ve ileride Risale-i Nur’a edeceği kıymettar hizmeti HAŞİYE-1 güya hiss-i kablelvuku ile ruhum o gencin ruhunda okudu; onu geriye çevirmedim, kabul ettim. HAŞİYE-2 Sonra tebeyyün etti ki, Risale-i Nur hizmetinde

[NOT]Dipnot-1 Bâkî kalan ancak sensin, ey Bâkî.
Haşiye-1 İşte o Mustafa’nın küçük kardeşi olan Küçük Ali, kendi güzel, sıhhatli kalemiyle yedi yüzden ziyade Nur Risalelerini yazmakla, tamamıyla bilfiil bir Abdurrahman olduğu gibi, müteaddit Abdurrahman’ları da yetiştirdi.

Haşiye-2 Elhak, o yalnız kabule değil, belki istikbale lâyık olduğunu gösterdi.HAŞİYE Risale-i Nur’un birinci şakirdi Mustafa’nın istikbale liyakatine dair Üstadımın hükmünü tasdik eden bir hadise: Kurban arefesinden bir gün evvel Üstadım gezmeye gidecekti. At getirmek üzere beni gönderdiği zaman, Üstadıma dedim: “Sen aşağıya inme. Ben kapıyı arkasından örtüp odunluktan çıkacağım.” Üstadım “Hayır,” dedi. “Sen kapıdan çık” diyerek aşağıya indi. Ben kapıdan çıktıktan sonra kapıyı arkasından sürgüledi. Ben gittim, kendisi de yukarıya çıktı. Sonra yatmış. Bir müddet sonra Kuleönlü Mustafa, Hacı Osman’la beraber gelmişler. Üstadım hiç kimseyi kabul etmiyordu ve etmeyecekti. Hususan o vakit iki adamı beraber hiç yanına almaz, geri çevirirdi. Halbuki, bu makamda bahsedilen kardeşimiz Kuleönlü Mustafa, Hacı Osman‘la gelince, kapı güya lisan-ı hal ile ona demiş ki:

 “Üstadın seni kabul etmeyecek; fakat ben sana açılacağım” diyerek, arkasından sürgülenmiş kapı kendi kendine Mustafa’ya açılmış. Demek Üstadımın onun hakkında “Mustafa istikbale lâyıktır” diye söylediği sözü istikbal gösterdiği gibi, kapı da buna şahit olmuştur. Hüsrev (Evet)
Hüsrev’in yazdığı doğrudur, tasdik ediyorum. Kapı bu mübarek Mustafa’yı benim bedelime hem istikbal etti, hem de kabul etti.

Said Nursî [/NOT]

Abdurrahman: (bk. bilgiler)	Barla: (bk. bilgiler)
Elhamdü lillâh: Allah’a hamd olsun!	Küçük Ali: (bk. bilgiler)
Mustafa/Kuleönlü Mustafa: (bk. bilgiler – Mustafa Ertürk)	adem: yokluk, hiçlik
arefe: bayramın bir gün öncesi	bedel: karşılık
bilfiil: fiilen, uygulamalı olarak	bâki: devamlı, kalıcı, sonsuz
cilve-i rahmet: rahmet görüntüsü, yansıması	cüz’: kısım, parça
dair: ilgili, ait	elhak: gerçekten
elîm: acı ve sıkıntı veren	evvel: önce
fenâ: gelip geçicilik	firkatlı: ayrılıklı
hadise: olay	hadsiz: sayısız
hazîn: hüzün veren, acıklı, kederli	haşiye: dipnot
hiss-i kablelvuku: birşeyi olmadan önce hissetme duygusu	hususan: özellikle
hâlet: durum, hâl	hâlet-i ruhaniye: ruhen içinde bulunulan hâl
hüküm: karar, söz	hüzün-engiz: hüzün dolu
hüzüngâh: hüzün veren yer	hırkatli: yakıcı
ihlâs: samimiyet, ibadet ve davranışlarda sadece Allah rızasını gözetme	ilmihâl: din kurallarını içeren bilgiler
inkılâp etmek: dönüşmek	intisab: bağlanma
istikbal: gelecek; bir kişiyi karşılama	kâfi: yeterli
kıymettar: değerli	lisan: dil
lisan-ı hâl: hâl ve beden dili	liyakat: lâyık olma
makam: yer	menzil: yer, mekân
merhem: ilaç, çare	mevt: ölüm
müteaddit: bir çok	namında: adında
sürurlu: mutlu, sevinçli	sırr-ı İslâmiyet: İslâmiyetin sırrı, hakikati
tasdik etmek: doğrulamak	tebeyyün etmek: anlaşılmak, açığa çıkmak
tiryak: derman, ilâç	zerrât-ı vücud: vücudun zerreleri
zeval: gelip geçicilik, yok olma, son bulma	ziyade: çok, fazla
ünsiyetli: dost, canayakın	şakird: talebe, öğrenci

Ukbaa · 16 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 388

<META name=description content=""><META name=keywords content=""><STYLE type=text/css media=all> body {font-family:'Trebuchet MS',Arial,serif;font-size:12.0pt} </STYLE>ve benden sonra hayrülhalef olarak, bir vâris-i hakikî vazifesini tam yerine getirecek olan Abdurrahman yerine, Cenâb-ı Hak Mustafa’yı nümune olarak bana göndermiş ki, “Senden bir Abdurrahman aldım; mukabilinde, bu gördüğün Mustafa gibi otuz Abdurrahman, o vazife-i diniyede sana hem talebe, hem biraderzade, hem evlâd-ı mânevî, hem kardeş, hem fedakâr arkadaş vereceğim.”

Evet, lillâhilhamd, otuz Abdurrahman’ı verdi. O vakit dedim: “Ey ağlayan kalbim! Madem bu nümuneyi gördün ve onunla o mânevî yaraların en mühimini tedavi etti. Sair bütün seni müteessir eden yaraları da tedavi edeceğine kanaatin gelmelidir.”

İşte, ey benim gibi ihtiyarlık zamanında gayet sevdiği evlâdını veya akrabasını kaybeden ve beline yüklenmiş ihtiyarlığın ağır yüküyle beraber firaktan gelen ağır gamları da başına yüklenen ihtiyar kardeşler ve ihtiyare hemşireler! Benim vaziyetimi, anladınız ki, sizinkinden çok şiddetli iken, madem böyle bir âyet-i kerime tedavi etti, şifa verdi. Elbette, Kur’ân-ı Hakîmin eczahane-i kudsiyesinde, umum dertlerinize şifa verecek ilâçları vardır. Eğer iman ile ona müracaat edip ve ibadetle o ilâçları istimal etseniz, belinizde ve başınızdaki o ihtiyarlığın ve gamların ağır yükleri gayet hafifleşecektir.

Bu mebhasın uzun yazılmasının sırrı ise, merhum Abdurrahman’a ziyade dua-yı rahmet ettirmek düşüncesidir; sizi usandırmasın. Hem sizi belki ziyade müteellim edecek en acıklı ve nefret verip ürkütecek en dehşetli yaramı gayet nâhoş, elîm bir surette size göstermekten maksadım, Kur’ân-ı Hakîmin kudsî tiryakı ne derece harikulâde bir ilâç ve parlak bir nur olduğunu göstermektir.

Abdurrahman: (bk. bilgiler)	Cenâb-ı Hak: Hakkın tâ kendisi olan şeref ve yücelik sahibi Allah
Hüsrev: (bk. bilgiler – Hüsrev Altınbaşak)	Kur’ân-ı Hakîm: her âyet ve sûresinde sayısız hikmet ve faydalar bulunan Kur’ân
Mustafa: (bk. bilgiler – Mustafa Ertürk)	Said Nursî: (bk. bilgiler – Bediüzzaman Said Nursî)
biraderzade: kardeş oğlu, yeğen	dua-yı rahmet: rahmet duâsı
eczahane-i kudsiye: mânevî ve kutsal eczahane	elîm: acı ve sıkıntı veren
evlâd: çocuk	evlâd-ı mânevî: mânevî evlat
firak: ayrılık	gam: sıkıntı, üzüntü
harikulâde: olağanüstü	hayrülhalef: hayırlı takipçi, bir kimsenin yerini alan ve ona layık hareket eden kimse
hemşire: kız kardeş	ihtiyare: yaşlı kadın
istikbal: gelecek, bir kişiyi karşılama	istimal etmek: kullanmak
kanaat: görüş, fikir	kudsî: kutsal, her türlü kusur ve noksandan uzak
lillâhilhamd: Allah’a hamd olsun!	maksad: amaç, hedef
mebhas: konu	merhum: rahmete kavuşmuş, vefat etmiş
mukabil: karşılık	mübarek: uğurlu, hayırlı
mühim: önemli	müracaat etmek: başvurmak
müteellim etmek: acı ve sıkıntı çektirmek	müteessir eden: etkileyen, üzen
nâhoş: hoşa gitmeyen	nümune: örnek
sair: diğer, başka	suret: biçim, şekil
talebe: öğrenci	tasdik etmek: doğrulamak, onaylamak
tiryak: derman, ilâç	umum: bütün, genel
vazife-i diniye: dini görev	vaziyet: durum
vâris-i hakikî: gerçek mirasçı	ziyade: çok, fazla
âyet-i kerime: şerefli âyet, Kur’an’ın herbir cümlesi

Ukbaa · 16 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 389

ON ÜÇÜNCÜ RİCA HAŞİYE-1

Bu Ricada, sergüzeşt-i hayatımın mühim bir levhasından bahsedeceğimden, herhalde bir derece uzun olacak; usanmamanızı ve gücenmemenizi arzu ediyorum.

Harb-i Umumîde Rusun esaretinden kurtulduktan sonra, İstanbul’da, iki üç sene Dârü’l-Hikmette, hizmet-i diniye beni orada durdurdu. Sonra, Kur’ân-ı Hakîmin irşadıyla ve Gavs-ı Âzamın himmetiyle ve ihtiyarlığın intibahıyla, İstanbul’daki hayat-ı medeniyeden usanç ve şâşaalı hayat-ı içtimaiyeden bir nefret geldi. Dâüssıla tabir edilen iştiyak-ı vatan hissi beni vatanıma sevk etti. Madem öleceğim, vatanımda öleyim diye Van’a gittim.

Herşeyden evvel, Van’da Horhor denilen medresemin ziyaretine gittim. Baktım ki, sair Van haneleri gibi onu da Rus istilâsında Ermeniler yakmışlardı. Van’ın meşhur kalesi ki, dağ gibi yekpare taştan ibarettir, benim medresem onun tam altında ve ona tam bitişiktir. Benim terk ettiğim yedi sekiz sene evvel, o medresemdeki hakikaten dost, kardeş, enîs talebelerimin hayalleri gözümün önüne geldi. O fedakâr arkadaşlarımın bir kısmı hakikî şehid, diğer bir kısmı da o musibet yüzünden mânevî şehid olarak vefat etmişlerdi.

Ben ağlamaktan kendimi tutamadım. Ve kalenin, tâ medresenin üstündeki, iki minare yüksekliğinde, medreseye nâzır tepesine çıktım, oturdum. Yedi sekiz sene evvelki zamana hayalen gittim. Benim hayalim kuvvetli olduğu için, beni o zamanda hayli gezdirdi. Etrafta kimse yoktu ki, beni o hayalden çevirsin ve o zamandan çeksin. Çünkü yalnızdım. Yedi sekiz sene zarfında, gözümü açtıkça, bir asır zaman geçmiş kadar bir tahavvülât görüyordum.

Baktım ki, benim medresemin etrafındaki şehir içi, kale dibi mevkii, bütün baştan aşağıya kadar yandırılmış, tahrip edilmiş. Evvelki gördüğümden şimdiki gördüğüme, güya iki yüz sene sonra dünyaya gelip öyle hazîn nazarla baktım. O hanelerdeki adamların çoğuyla dost ve ahbap idim. Kısm-ı âzamı, Allah rahmet

[NOT]Haşiye-1 Lâtif bir tevafuktur ki, bu On Üçüncü Ricanın bahsettiği medrese hadisesi on üç sene evvel oldu.
[/NOT]

Dârü’l-Hikmet: 1918-1922 yılları arasında Şeyhülislamlığa bağlı olarak faaliyet gösteren, Bediüzzaman’ın da görev yaptığı İslâm akademisi hüviyetinde ilmi kuruluş	Ermeni: (bk. bilgiler)
Gavs-ı Âzam: (bk. bilgiler – Abdulkâdir-i Geylânî)	Harb-i Umûmî: Birinci Dünya Savaşı
Horhor: (bk. bilgiler – Van)	Kur’ân-ı Hakîm: her âyet ve sûresinde sayısız hikmet ve faydalar bulunan Kur’ân
Van: (bk. bilgiler)	ahbap: arkadaş, dost
asır: yüzyıl	dâüssıla: vatan özlemi
enîs: arkadaş, dost	esaret: esirlik, tutsaklık
evvel: önce	hakikaten: gerçekten
hakikî: gerçek	hane: ev
hayalen: hayal ederek	hayat-ı içtimaiye: sosyal hayat
hayat-ı medeniye: medenî hayat	hazîn: hüzünlü, acıklı
haşiye: dipnot	himmet: ciddî gayret, yardım
hizmet-i diniye: din hizmeti	intibah: uyanış
irşad: doğru yolu gösterme	istilâ: işgal
iştiyak-ı vatan: vatan özlemi	kısm-ı âzam: büyük kısım
lâtif: ince, hoş	medrese: din eğitimi veren yüksek okul
mevki: yer, makam	musibet: belâ, büyük sıkıntı
mühim: önemli	nazar: bakış
nâzır: bakan, gözeten	rica: ümit
sergüzeşt-i hayat: hayat serüveni	sevk etmek: yönlendirmek
tahavvülât: değişimler	tahrip etmek: yıkıp yok etmek
talebe: öğrenci	tevafuk: uygunluk, denk gelme
yekpare: tek parça	İstanbul: (bk. bilgiler)
şâşaalı: gösterişli, göz alıcı bir şekilde

Ukbaa · 16 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 390

etsin, muhaceret ile vefat etmişler, gurbette perişan olmuşlardı. Hem Ermeni mahallesinden başka, Van’ın bütün Müslümanlarının haneleri tahrip edilmiş gördüm. Benim kalbim en derinden sızladı. O kadar rikkatime dokundu ki, binler gözüm olsaydı beraber ağlayacaktı. Ben gurbetten vatanıma döndüm, gurbetten kurtuldum zannediyordum. Vâ esefâ, gurbetin en dehşetlisini vatanımda gördüm. On İkinci Ricada bahsi geçen Abdurrahman gibi ruhumla pek alâkadar yüzer talebelerimi, dostlarımı kabirde ve o ahbapların yerlerini harabezar gördüm.

Eskiden beri hatırımda olan bir zâtın bir fıkrası vardı; tam mânâsını göremiyordum. O hazîn levha karşısında tam mânâsını gördüm. Fıkra budur:

لَوْلاَ مُفَارَقَةُ اْلاَحْبَابِ مَا وَجَدَتْ لَهَا الْمُنَايَا ِالٰۤى اَرْوَاحِنَا سُبُلاً

Yani, “Eğer dostlardan mufarakat olmasaydı, ölüm ruhlarımıza yol bulamazdı ki, gelsin, alsın.” Demek, en ziyade insanı öldüren, ahbaptan mufarakattir. Evet, hiçbir şey beni o vaziyet kadar yandırmamış, ağlatmamış. Eğer Kur’ân’dan, imandan medet gelmeseydi, o gam, o keder, o hüzün, ruhumu uçuracak gibi tesirat yapacaktı.

Eskiden beri şairler şiirlerinde, ahbaplarıyla görüştükleri menzillerin mürur-u zamanla harabegâhlarına ağlamışlar. Bunun en firkatli levhasını da ben gözümle gördüm. İki yüz sene sonra, gayet sevdiği dostların mahall-i ikametine uğrayan bir adamın hüznüyle, hem ruhum, hem kalbim, gözüme yardım edip ağladılar. O vakit, gözümün önünde harabezâra dönmüş yerlerin, gayet mamur ve şenlikli ve neş’eli ve sürurlu bir surette bulunduğu zaman, yirmi seneye yakın, en tatlı bir hayatta, tedris ile, kıymettar talebelerimle geçirdiğim hayatımın o şirin safahâtı, birer birer, sinema levhaları gibi canlanıp görünerek, sonra vefat edip gider tarzında hayali gözümün önünde epey zaman devam etti.

O vakit, ehl-i dünyanın haline çok taaccüp ettim: Nasıl kendilerini aldatıyorlar? Çünkü o vaziyet dünyanın tam fâni olduğunu ve insanlar da içinde misafir bulunduğunu bilbedâhe gösterdi. Ehl-i hakikatin mütemadiyen “Dünya gaddardır, mekkârdır, fenadır; aldanmayınız” demeleri ne kadar doğru olduğunu gözümle gördüm. Hem insan nasıl cismiyle, hanesiyle alâkadardır; öyle de, kasabasıyla, memleketiyle, belki dünyasıyla alâkadar olduğunu kendim de gördüm.

Abdurrahman: (bk. bilgiler)	Ermeni: (bk. bilgiler)
Van: (bk. bilgiler)	ahbap: dostlar, sevgililer
alâkadar: alakalı, ilgili	bahsi geçen: anılan
bilbedâhe: açık bir şekilde	ehl-i dünya: dünyaya dalıp, âhireti düşünmeyenler
ehl-i hakikat: varlıkların ve olayların ardındaki gerçeğe ulaşan kişiler	firkat: ayrılık
fâni: geçici, ölümlü	fıkra: kısa yazı, özlü söz
gaddar: acımasız	gam: sıkıntı, üzüntü
gurbet: gariplik, yabancı memlekette olma	hane: ev
harabegâh: yıkılmış yer	harabezar: yıkılmış, harabe olmuş
hazîn levha: hüzünlü, acıklı tablo	kıymettar: kıymetli, değerli
mahall-i ikamet: oturulan yer	mamur: imar edilmiş, şenlendirilmiş
medet: yardım	mekkâr: düzenbaz, hileci
menzil: yer, ev	mufarakat: ayrılık
muhaceret: göç etme	mânâ: anlam
mürur-u zaman: zamanın geçmesi	mütemadiyen: sürekli olarak
rica: ümit	rikkat: acıma, yufka yüreklilik
safahât: safhalar, dönemler	suret: biçim, görünüş
sürur: mutluluk, sevinç	taaccüp etmek: hayret etmek
tahrip edilmiş: yıkılmış	talebe: öğrenci
tedris: ders verme	tesirat: tesirler, etkiler
vaziyet: durum, hâl	vâ esefâ: “Yazıklar olsun”
ziyade: çok, fazla

Ukbaa · 16 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 391

Çünkü, ben vücudum itibarıyla ihtiyarlık rikkatinden iki gözümle ağlarken, medresemin yalnız ihtiyarlığı değil, belki vefatından dolayı on gözle ağlamak istiyordum. Ve o şirin vatanımın yarı ölmesiyle, yüz gözle ağlamaya ihtiyacım vardı.

Rivayet-i hadiste vardır ki, her sabah bir melâike çağırıyor:

1 لِدُوا لِلْمَوْتِ وَابْنُوا لِلْخَرَابِ Yani, “Ölmek için tevellüd edip dünyaya gelirsiniz; harap olmak için binalar yapıyorsunuz” diyor. İşte bu hakikati kulağımla değil, gözümle işitiyordum.

Evet, o vaziyetim o vakit beni nasıl ağlattırmış; on senedir hayalim o vaziyete uğradıkça yine ağlıyor. Evet, binler sene yaşamış o ihtiyar kalenin başındaki menzillerin harap olması ve onun altındaki şehrin sekiz sene zarfında sekiz yüz sene kadar ihtiyarlanması ve kale altındaki gayet hayattar ve mecma-i ahbap olan medresemin vefatı, umum Osmanlı Devletinde bütün medreselerin vefatını gösteren cenazesinin mânevî azametine işareten, koca Van Kalesinin yekpare taşı ona bir mezar taşı olmuş. Adeta o medresedeki, sekiz sene evvel benimle beraber bulunan merhum talebelerim, kabirlerinde benimle beraber ağlıyorlar. Belki o kasabanın harabe duvarları, dağılmış taşları benimle beraber ağlıyorlar. Ve onları ağlıyor gibi gördüm.

Ben o vakit anladım ki, vatanımdaki bu gurbete dayanamayacağım. Ya ben de kabre, onların yanına gitmeliyim; veyahut dağda bir mağaraya çekilip ecelimi orada beklemeliyim diye düşündüm. Dedim, “Madem dünyada böyle tahammül edilmez, sabır-şiken, mukavemetsûz, yandırıcı firkatler var; elbette mevt, hayata râcihtir. Hayatın bu ağır vaziyeti çekilir dertlerden değildir.”

O vakit cihât-ı sitte denilen altı cihete nazar gezdirdim, karanlıklı gördüm. O şiddet-i teessürden gelen gaflet, bana dünyayı korkunç, boş, hâlî, başıma yıkılacak bir tarzda gösterdi. Ruhum ise, düşman vaziyetini alan hadsiz belâlara karşı bir nokta-i istinad ararken; ve ruhta ebede kadar uzanan hadsiz arzuları tatmin edecek bir nokta-i istimdad taharrî ederken; ve o hadsiz firak ve iftiraktan ve

[NOT]Dipnot-1 el-Aclûnî, Keşfü’l-Hafâ, 2041; el-Münâvî, Feyzü’l-Kadir, 5:483, no: 8053; el-Heysemî, Mecmeu’z-Zevâid, 1:94.
[/NOT]

Osmanlı Devletli: (bk. bilgiler)	Van Kalesi: (bk. bilgiler)
azamet: büyüklük	belâ: büyük sıkıntı
cihet: taraf, yön	cihât-ı sitte: altı cihet, yön
ebed: sonsuzluk	ecel: ölüm vakti
firak: ayrılık	firkat: ayrılık
gaflet: bazı gerçeklerin önüne perde çekilmesi	gurbet: gariplik, vatanından uzak kalma
hadsiz: sınırsız, sayısız	hakikat: asıl, esas, gerçek mahiyet
harap olmak: yıkılmak	hayattar: canlı
hâlî: ıssız	iftirak: ayrılmak
itibarıyla: açısından	mecma-i ahbap: dostların toplandığı yer
medrese: din eğitimi veren yüksek okul	melâike: melekler
menzil: yer, mekân	merhum: rahmete kavuşmuş, vefat etmiş
mevt: ölüm	mukavemetsûz: mukavemeti yok eden, dayanılmaz hâle getiren
nazar: bakış	nokta-i istimdad: yardım alınan nokta
nokta-i istinad: dayanak noktası	rikkat: acıma, yufka yüreklilik
rivayet-i hadis: Hz. Peygamberden (a.s.m.) aktarılan söz, fiil ve haller	râcih: üstün gelen
sabır-şiken: sabrı bozan	tahammül edilmez: dayanılmaz
taharrî etmek: araştırmak, incelemek	talebe: öğrenci
tevellüd etmek: doğmak	umum: bütün, genel
vaziyet: durum, hâl	yekpare: tek parça
şiddet-i teessür: üzüntü ve ıztırabın şiddeti

Ukbaa · 16 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 392

tahrip ve vefattan gelen hüzün ve gama karşı teselli beklerken, birden, Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyânın

سَبَّحَ ِللهِ مَا فِى السَّمٰوَاتِ وَاْلاَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ لَهُ مُلْكُ السَّمٰوَاتِ وَاْلاَرْضِ يُحْيِى وَيُمِيتُ وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَىْءٍ قَدِيرٌ 1

âyetinin hakikati tecellî etti. O rikkatli, firkatli, dehşetli, hüzünlü hayalden beni kurtardı, gözümü açtırdı.

Baktım ki, meyvedar ağaçların başlarındaki meyveleri tebessüm eder bir tarzda bana bakıyorlar, “Bize de dikkat et; yalnız harabezâra bakıp durma” diyorlardı. Bu âyet-i kerimenin hakikati böyle ihtar ediyordu ki:

“Van sahrâsının sayfasında misafir olan insanların eliyle yazılan ve şehir suretini alan sun’î bir mektubun, Rus istilâsı denilen dehşetli bir sel belâsına düşüp silinmesi neden seni bu kadar müteessir ediyor? Asıl Mâlik-i Hakikî ve herşeyin Sahibi ve Rabbi olan Nakkaş-ı Ezelîye bak ki, bu Van sayfasında, mektubatı kemâl-ı şâşaa ile, eski zamanda gördüğün vaziyeti yine devam edip yazılıyorlar. O yerler boş, harap, hâlî kalmış diye ağlamaların, Mâlik-i Hakikîsinden gaflet ve insanları misafir tasavvur etmemekten ve mâlik tevehhüm etmek yanlışından ileri geliyor.”

Fakat o yanlışlıktan ve o yakıcı vaziyetten bir hakikat kapısı açıldı. Ve o hakikati tam kabul etmeye nefis hazırlandı. Evet, nasıl ki bir demir ateşe sokulur, tâ yumuşasın, güzel ve menfaattar bir şekil verilsin. Öyle de, o hüzün-engiz hâlet ve o dehşetli vaziyet ateş oldu, nefsimi yumuşattı. Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan, mezkûr âyetin hakikatiyle, hakaik-i imaniyenin feyzini tam ona gösterdi, kabul ettirdi.

[NOT]Dipnot-1 “Göklerde ve yerde ne varsa Allah’ı tesbih eder. Onun kudreti herşeye galiptir ve hikmeti herşeyi kuşatır. Göklerin ve yerin mülkü Ona aittir. Hayatı da, ölümü de O verir. Onun kudreti herşeye yeter.” Hadid Sûresi, 57:1-2.[/NOT]

Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyân: açıklamalarıyla benzerini yapmakta akılları âciz bırakan Kur’ân	Mâlik-i Hakikî: herşeyin gerçek sahibi olan Allah
Nakkaş-ı Ezelî: başlangıcı ve sonu olmayıp zamanla sınırlı olmayan ve bütün varlıkları bir nakış halinde yaratan Allah	Rab: Her bir varlığın her türlü ihtiyacını karşılayan, onları terbiye ve idare eden ve egemenliği altında tutan Allah
Rus istilâsı: (bk. bilgiler – Rusya)	Van: (bk. bilgiler)
belâ: büyük sıkıntı	feyiz: mânevî gıda, bereket
firkatli: ayrılık dolu	gaflet: duyarsızlık, umursamazlık
gam: sıkıntı, üzüntü	hakaik-i imaniye: iman hakikatleri, esasları
hakikat: esas, bir şeyin içyüzü, gerçek yüzü	harabezâr: harabe olmuş yer, viranelik
harap: yıkık	hâlet: durum, hâl
hâlî: ıssız, boş	hüzün: üzüntü
hüzün-engiz: hüzün veren	ihtar etmek: hatırlatmak
kemâl-i şâşaa: mükemmel görünümlü	mektubat: Allah’ın birer mektup gibi yazdığı ve san’atla yarattığı eserler, varlıklar
menfaattar: faydalı, yararlı	meyvedar: meyveli
mezkûr: ifade edilen	mâlik: bir şeyin sahibi
müteessir etmek: etkilemek, üzüntüye sevk etmek	nefis: insanın kendisi
rikkatli: dokunaklı, acıklı	sahrâ: çöl
sun’î: el yapımı	suret: biçim, görünüş
tahrip: yıkım	tasavvur etmek: düşünmek, hayal etmek
tecellî etmek: görünmek, ortaya çıkmak	tevehhüm etmek: sanmak, zannetmek
vaziyet: durum	âyet: Kur’ân’da yer alan her bir cümle

Ukbaa · 16 Eki 2011

Cevap: Yirmi Altıncı Lem'a - Sayfa 393

Evet, lillâhilhamd, şu âyetin hakikati, iman feyziyle, Yirminci Mektup gibi risalelerde kat’î ispat ettiğimiz gibi, herkesin kuvvet-i imaniyesi nisbetinde inkişaf eden öyle bir nokta-i istinad ruha ve kalbe verdi ki, o vaziyetin dehşetinden yüz derece ziyade korkunç, zararlı musibetlere karşı gelebilir bir kuvveti, iman-ı billâhtan verdi. Ve şöyle ihtar etti ki: “Senin Hâlıkın olan şu memleketin Mâlik‑i Hakikîsinin emrine herşey musahhardır. Herşeyin dizgini Onun elindedir. Ona intisabın yeter.”

O Hâlıkıma dayanıp tanıdıktan sonra, düşman suretini alan bütün şeyler düşmanlıklarını terk ettiler, ağlattıran hazîn haller beni neş’elendirmeye başladılar. Hem çok risalelerde kat’î burhanlarla da ispat ettiğimiz gibi, o hadsiz arzulara karşı iman-ı bil’âhiretten gelen nur ile öyle bir nokta-i istimdad verdi ki, değil küçücük ve muvakkat, kısa dünyevî ahbaplara karşı arzu ve rabıtalarıma, belki ebedü’l-âbâdda, âlem-i bekàda, saadet-i ebediyede hadsiz uzun arzularıma kâfi gelebilir bir nokta-i istimdad verdi. Çünkü bir cilve-i rahmetiyle, muvakkat bir misafirhanesi olan bu dünyanın bir menzili olan şu zeminin yüzünde, o misafirlerini bir iki saat sevindirmek için, bahar sofrasında had ve hesaba gelmez, san’atlı, şirin nimetlerini her baharda ihsan edip bir kahvaltı hükmünde o misafirlere yedirdikten sonra, mesken-i ebedîlerinde sekiz daimî Cenneti hadsiz bir zamanda hadsiz envâ-ı nimetiyle doldurup ibâdına ihzar eden bir Rahmânü’r-Rahîmin rahmetine iman ile istinad edip intisabını bilen, elbette öyle bir nokta-i istimdad bulur ki, en ednâ derecesi, hadsiz ebedî emellere medet verip idame eder.

Hem o âyetin hakikatiyle, imanın ziyasından gelen nur öyle parlak bir surette tecellî etti ki, o zulümatlı olan cihât-ı sitteyi gündüz gibi aydınlattırdı. Çünkü bu medresem ve bu şehirde talebe ve dostlarımın arkalarında kalıp ağlamak vaziyetini

Hâlık: her şeyi yaratan Allah	Mâlik-i Hakikî: herşeyin gerçek sahibi olan Allah
Rahmânü’r-Rahîm: dünya ve ahirette yarattıklarına sonsuz rahmet, şefkat ve merhametiyle muamele eden Allah	ahbap: dostlar, sevgililer
burhan: güçlü ve sarsılmaz delil, kanıt	cihât-ı sitte: altı cihet, yön
cilve-i rahmet: rahmet ve şefkatin yansıması	daimî: sürekli
dünyevî: dünya ile ilgili	ebedî: sonsuz
ebedü’l-âbâd: sonsuzların sonsuzu, âhiret hayatı	ednâ: en aşağı
emel: arzu, istek	envâ-ı nimet: nimet çeşitleri
feyiz: mânevî gıda, bereket	had ve hesaba gelmemek: sınırsız ve sayısız olmak
hadsiz: sınırsız, sayısız	hakikat: asıl, esas, gerçek mahiyet
hazîn: hüzün veren, acıklı	ibâd: kullar
idame etmek: devam ettirmek	ihsan etmek: bağışlamak
ihtar etmek: hatırlatmak	ihzar etmek: hazırlamak
iman-ı billâh: Allah’a iman	iman-ı bil’âhiret: ahirete iman
inkişaf etmek: açığa çıkmak	intisab: bağlanma, mensup olma
istinad etmek: dayanmak	kat’î: kesin
kuvvet-i imaniye: iman gücü	kâfi: yeterli
lillâhilhamd: Allah’a hamd olsun!	medet vermek: yardım etmek
medrese: din eğitimi veren yüksek okul	menzil: yer, ev
mesken-i ebedî: sonsuza dek kalınacak yer	musahhar: boyun eğmiş
musibet: belâ, büyük sıkıntı	muvakkat: geçici
nimet: iyilik, lütuf	nisbetinde: oranında
nokta-i istimdad: yardım alınan yer	nokta-i istinad: dayanak noktası
rabıta: bağlantı	rahmet: İlâhî şefkat ve merhamet
risale: Risale-i Nur’u oluşturan bölümlerden her birisi	saadet-i ebediye: sonsuz mutluluk
suret: biçim, şekil	talebe: öğrenci
tecellî etmek: görünmek, yansımak	vaziyet: durum
zemin: yer	ziya: ışık
ziyade: çok, fazla	zulümatlı: karanlıklı
âlem-i bekà: devamlı ve kalıcı olan âhiret âlemi	âyet: Kur’ân’da yer alan her bir cümle

Yirmi Altıncı Lem'a

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member