Otuzuncu Lem'a

Ukbaa · 4 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 595

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }.listlevel1WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: disc; clear: left; }.listlevel2WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; clear: left; }.listlevel3WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: square; clear: left; }.listlevel4WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: disc; clear: left; }.listlevel5WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; clear: left; }.listlevel6WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: square; clear: left; }.listlevel7WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: disc; clear: left; }.listlevel8WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; clear: left; }.listlevel9WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: square; clear: left; }</style>

Hem şuûnât-ı İlâhiyenin gayet câmi bir âyinesidir.

Hem Rahmân, Rezzak, Rahîm, Kerîm, Hakîm gibi çok Esmâ-i Hüsnânın cilvelerini câmi ve rızık, hikmet, inâyet, rahmet gibi çok hakikatleri kendine tâbi eden ve görmek ve işitmek ve hissetmek gibi umum duyguların menşei, madeni bir acube-i hilkat-i Rabbâniyedir.
Hem hayat, bu kâinatın tezgâh-ı âzamında öyle bir istihale makinesidir ki, mütemadiyen, her tarafta tasfiye yapıyor, temizlendiriyor, terakki veriyor, nurlandırıyor. Ve zerrat kafilelerine güya hayatın yuvası olan cesedi, o zerrelere vazife görmek, nurlanmak, talimat yapmak için bir misafirhane, bir mektep, bir kışladır. Adeta Zât-ı Hayy ve Muhyî, bu makine-i hayat vasıtasıyla, bu karanlıklı ve fâni ve süflî olan âlem-i dünyayı lâtifleştiriyor, ışıklandırıyor, bir nevi bekà veriyor, bâki bir âleme gitmeye hazırlattırıyor.
Hem hayatın iki yüzü, yani mülk, melekût vecihleri parlaktır, kirsizdir, noksansızdır, ulvîdir. Onun için, perdesiz, vasıtasız, doğrudan doğruya dest-i kudret-i Rabbâniyeden çıktığını âşikâre göstermek için, sair eşya gibi zâhirî esbabı, hayattaki tasarrufât-ı kudrete perde edilmemiş bir müstesna mahlûktur.
Hem hayatın hakikati, altı erkân-ı imaniyeye bakıp mânen ve remzen ispat eder. Yani,
hem Vâcibü’l-Vücudun vücub-u vücudunu ve hayat-ı sermediyesini,

Esmâ-i Hüsnâ: Allah’ın sınırsız güzellikteki isimleri	Hakîm: her işini hikmetle ve belli bir gayeye yönelik olarak faydalı ve yerli yerinde yapan Allah
Kerîm: sonsuz cömertlik ve ikram sahibi Allah	Rahmân: çok merhamet sahibi olan ve şefkatle bütün yaratıkların rızkını veren Allah
Rahîm: rahmeti herşeyi kuşatan her bir varlığa ayrı ayrı şefkatini gösteren Allah	Rezzak: bütün varlıkların rızıklarını veren Allah
Vâcibü’l-Vücud: varlığı gerekli olan, var olmak için hiçbir sebebe ihtiyacı bulunmayan Allah	Zât-ı Hayy ve Muhyî: gerçek hayat sahibi olan ve bütün canlılara hayat veren Zât, Allah
acube-i hilkat-i Rabbâniye: herşeyin Rabbi olan Allah’ın yarattığı varlıklardaki şaşkınlık veren özellikler	bekà: devamlılık ve kalıcılık, sonsuzluk
bâki: varlıkların görünmeyen yönü	ceset: vücut, beden
cilve: görünme, yansıma	câmi: kapsamlı
dest-i kudret-i Rabbâniye: herşeyi terbiye ve idare eden Allah’ın kudret eli	erkân-ı imaniye: iman esasları
esbab: sebepler	eşya: varlıklar
fâni: gelip geçici, ölümlü	hakikat: doğru gerçek
hayat-ı sermediye: devamlı, sürekli hayat	hikmet: bir gaye ve faydaya yönelik olarak, tam yerli yerinde olma
inâyet: Allah’tan gelen yardım, ihsan, iyilik	istihale: bir halden başka hale dönüşme
kafile: grup, topluluk	kâinat: evren
lâtifleştirmek: hoş ve şirin hâle getirmek, berraklaştırmak	mahlûk: yaratık
makine-i hayat: hayat makinesi, canlı olan vücut fabrikası	melekût: birşeyin iç yüzü, aslı, esası
menşe: kaynak	mânen: mânevî olarak
mülk: varlıkların görünen yönü	mütemadiyen: sürekli olarak
nevi: çeşit, tür	noksansız: eksiksiz
nurlandırmak: aydınlatmak, ışıklandırmak	rahmet: İlâhî şefkat, merhamet
remzen: işareten	rızık: Allah’ın ihsan ettiği nimetler, yiyecekler
sair: başka, diğer	süflî: alçak, âdi
talimat: eğitim	tasarrufât-ı kudret: Allah’ın kudretiyle dilediği gibi icraat ve faaliyetlerde bulunması
tasfiye: arındırma	terakki vermek: yükseltmek, ilerletmek
tezgâh-ı âzam: büyük tezgâh	tâbi eden: bağlı kılan, uyduran
ulvî: yüce, büyük	umum: bütün
vasıta: aracı	vecih: yön
vücub-u vücud: Allah’ın varlığının zorunlu olması	zerrat: zerreler, atomlar
zâhirî: gözle görünen	âlem: dünya, evren
âlem-i dünya: dünya âlemi	şuûnât-ı İlâhiye: Cenâb-ı Hakkın yüce sıfatlarının mahiyetlerinde bulunan ve onları tecelliye sevk eden Zâtına ait kutsal özellikler

Ukbaa · 4 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 596

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }.listlevel1WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: disc; clear: left; }.listlevel2WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; clear: left; }.listlevel3WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: square; clear: left; }.listlevel4WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: disc; clear: left; }.listlevel5WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; clear: left; }.listlevel6WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: square; clear: left; }.listlevel7WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: disc; clear: left; }.listlevel8WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; clear: left; }.listlevel9WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: square; clear: left; }</style>

hem dâr-ı âhireti ve hayat-ı bâkıyesini,

hem vücud-u melâike,
hem sair erkân-ı imaniyeye pek kuvvetli bakıp iktiza eden bir hakikat-i nuraniyedir.
Hem hayat, bütün kâinattan süzülmüş en sâfi bir hülâsası olduğu gibi, kâinattaki en mühim bir maksad-ı İlâhî ve hilkat-i âlemin en mühim neticesi olan şükür ve ibadet ve hamd ve muhabbeti netice veren bir sırr-ı âzamdır.

İşte, hayatın bu mezkûr yirmi dokuz ehemmiyetli ve kıymettar hassalarını ve ulvî ve umumî vazifelerini nazara al. Sonra bak, Muhyî isminin arkasında ism-i Hayyın azametini gör. Ve hayatın bu azametli hassaları ve meyveleri noktasından, ism-i Hayy nasıl bir İsm-i Âzam olduğunu bil.

Hem anla ki, bu hayat madem kâinatın en büyük neticesi ve en azametli gayesi ve en kıymettar meyvesidir; elbette bu hayatın dahi kâinat kadar büyük bir gayesi, azametli bir neticesi bulunmak gerektir. Çünkü ağacın neticesi meyve olduğu gibi, meyvenin de çekirdeği vasıtasıyla neticesi, gelecek bir ağaçtır. Evet, bu hayatın gayesi ve neticesi hayat-ı ebediye olduğu gibi, bir meyvesi de, hayatı veren Zât-ı Hayy ve Muhyîye karşı şükür ve ibadet ve hamd ve muhabbettir ki, bu şükür ve muhabbet ve hamd ve ibadet ise, hayatın meyvesi olduğu gibi, kâinatın gayesidir.

Ve bundan anla ki, bu hayatın gayesini “rahatça yaşamak ve gafletli lezzetlenmek ve heveskârâne nimetlenmektir” diyenler, gayet çirkin bir cehaletle, münkirâne, belki de kâfirâne, bu pek çok kıymettar olan hayat nimetini ve şuur hediyesini ve akıl ihsanını istihfaf ve tahkir edip dehşetli bir küfran-ı nimet ederler.

İKİNCİ REMİZ

İsm-i Hayyın bir cilve-i âzamı ve ism-i Muhyînin bir tecellî-i eltafı olan bu

Muhyî: bütün canlılara hayat veren Allah	Zât-ı Hayy ve Muhyî: gerçek hayat sahibi olan ve bütün canlılara hayat veren Zât, Allah
azamet: büyüklük	cehalet: cahillik
cilve-i âzam: en büyük yansıma	dehşetli: korkunç, ürkütücü
dâr-ı âhiret: âhiret yurdu	ehemmiyetli: önemli
erkân-ı imaniye: iman esasları	gaflet: âhiretten ve Allah’ın bildirdiği şeylerden habersiz olma, umursamama
hakikat-i nuraniye: nurlu, parlak gerçek	hamd: övgü ve şükür
hassa: temel özellik	hayat-ı bâkıye: devamlı ve kalıcı âhiret hayatı
hayat-ı ebediye: sonsuz hayat, âhiret hayatı	heveskârâne: hevesine düşkün bir şekilde
hilkat-i âlem: âlemin yaratılışı	hülâsa: öz, esas
ihsan: bağış	iktiza etmek: gerektirmek
ism-i Hayy: Allah’ın gerçek hayat sahibi olduğunu ve her canlıya hayat verdiğini ifade eden ismi	ism-i Muhyî: Allah’ın bütün canlılara hayat verdiğini bildiren ismi
istihfaf etmek: hafife almak	kâfirâne: kâfirce, inkâr ederek
kâinat: evren	küfran-ı nimet: nimete karşı nankörlük
kıymettar: değerli	maksad-ı İlâhî: Allah’ın maksadı, hedefi
mezkûr: adı geçen, anılan	muhabbet: sevgi
mühim: önemli	münkirâne: inkâr edercesine
nazara almak: dikkate almak	netice: son, sonuç
nimetlenmek: Allah’ın rızık olarak verdiklerinden faydalanmak	remiz: işaret
sair: başka, diğer	sâfi: temiz, arınmış
sırr-ı âzam: en büyük sır	tahkir etmek: aşağılamak
tecellî-i eltaf: çok lâtif, çok hoş olan bir güzelliğin yansıması	ulvî: yüce
umumî: bütün, genel	vasıta: aracı
vücud-u melâike: meleklerin varlığı	İsm-i Âzam: Cenâb-ı Hakkın bin bir isminden en büyük ve mânâca diğer isimleri kuşatmış olanı
şuur: bilinç, anlayış	şükür: teşekkür etme, Allah’a karşı minnet duyma

Ukbaa · 4 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 597

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>hayatın Birinci Remizdeki fihristesi, zikredilen bütün mertebeleri ve vasıfları ve vazifeleri beyan etmek, o vasıflar adedince risaleler yazmak lâzım geldiğinden, Risale-i Nur’un eczalarında o vasıfların, o mertebelerin, o vazifelerin bir kısmı izah edildiğinden, kısmen tafsilâtı Risale-i Nur’a havale edip, burada birkaç tanesine muhtasaran işaret edeceğiz.

İşte, hayatın yirmi dokuz hassalarından yirmi üçüncü hassasında şöyle denilmiştir ki: Hayatın iki yüzü de şeffaf, kirsiz olduğundan, esbab-ı zâhiriye ondaki tasarrufât-ı kudret-i Rabbâniyeye perde edilmemiştir.

Evet, bu hassanın sırrı şudur ki: Kâinatta gerçi herşeyde bir güzellik ve iyilik ve hayır vardır. Ve şer ve çirkinlik gayet cüz’îdir ve vâhid-i kıyasîdirler ki, güzellik ve iyilik mertebelerini ve hakikatlerinin tekessürünü ve taaddüdünü göstermek cihetiyle, o şer ise hayır ve o kubh dahi hüsün olur. Fakat zîşuurların nazar-ı zâhirîsinde görünen zâhirî çirkinlik ve fenalık ve belâ ve musibetten gelen küsmekler ve şekvâlar Zât-ı Hayy-ı Kayyûma teveccüh etmemek için, hem aklın zâhirî nazarında habis, pis görünen şeylerde, kudsî, münezzeh olan kudretin bizzat ve perdesiz onlarla mübaşereti kudretin izzetine münâfi gelmemek için, zâhirî esbablar o kudretin tasarrufâtına perde edilmişler. O esbab ise icad edemiyorlar; belki haksız olan şekvâlara ve itirazlara hedef olmak ve izzet ve kudsiyet ve münezzehiyet-i kudreti muhafaza içindirler.

Yirmi İkinci Sözün İkinci Makamının Mukaddimesinde beyan edildiği gibi, Hazret-i Azrâil (a.s.) kabz-ı ervah vazifesi hususunda Cenâb-ı Hakka münâcât etmiş, demiş: “Senin kulların benden küsecekler.” Cevaben ona denilmiş: “Senin vazifen ile vefat edenlerin ortasında hastalıklar ve musibetler perdesini bırakacağım. Vefat edenler sana değil, belki itiraz ve şekvâ oklarını o perdelere atacaklar.”

Cenâb-ı Hak: Hakkın tâ kendisi olan şeref ve yücelik sahibi Allah	Hazret-i Azrâil: [
Zât-ı Hayy-ı Kayyûm: her an diri olup her canlıya hayat veren ve herşeyi ayakta tutan Zât, Allah	belâ: büyük sıkıntı
beyan etmek: açıklamak	cihet: yön
cüz’î: ferdî, az	ecza: kısımlar, bölümler
esbab: sebepler	esbab-ı zâhiriye: görünürdeki maddî sebepler
fena: kötü, çirkin	fihriste: özet, bir kitabın içindekiler bölümü, içerik
habis: kötü, pis	hakikat: doğru gerçek
hassa: temel özellik	hüsün: güzellik
icad etmek: var etmek, yaratmak	izah etmek: açıklamak
izzet: büyüklük, yücelik	kabz-ı ervah: ruhları teslim alma
kubh: çirkinlik	kudret: güç, iktidar
kudsiyet: kusur ve noksandan uzak oluş, kutsallık	kudsî: her türlü kusur ve noksandan uzak, kutsal
kâinat: evren	kısmen: bir miktar
makam: derece, yer, konum	mertebe: derece
muhafaza: koruma	muhtasaran: özet olarak
mukaddime: başlangıç, giriş	musibet: belâ, büyük sıkıntı
mübaşeret: doğrudan temas	münezzeh: arınmış, kusur ve eksiklikten uzak
münezzehiyet-i kudret: kudret ve güç açısından eksiği, noksanı ve kusuru olmama hâli	münâcât etmek: Allah’a yalvarmak, dua etmek
münâfi: aykırı, zıt	nazar: bakış
nazar-ı zâhirî: dış görünüşü dikkate alan bakış açısı	remiz: işaret
risale: Risale-i Nur’u oluşturan bölümlerden herbiri	taaddüd: çok sayıda olma
tafsilât: ayrıntılar	tasarrufât: faaliyetler, istediği şekilde yönlendirmeler
tasarrufât-ı kudret-i Rabbâniye: herşeyi terbiye ve idare eden Allah’ın sonsuz kudretiyle varlıklar üzerinde dilediğini yapması	tekessür: çoğalma
teveccüh etme: yönelme	vasıf: özellik, sıfat
vâhid-i kıyasî: ölçü birimi	zikredilen: anılan
zâhirî: dış görünüşte olan	zîşuur: şuur sahibi
şeffaf: saydam, parlak	şekvâ: şikâyet
şer: kötülük

Ukbaa · 4 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 598

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>Bu münâcâtın sırrına göre, ölümün ve vefatın ehl-i iman hakkında hakikî güzel yüzünü görmeyen ve ondaki rahmetin cilvesini bilmeyenlerin küsmeleri ve itirazları Zât-ı Hayy-ı Kayyûma gitmemek için Hazret-i Azrâil’in (a.s.) vazifesi de bir perde olduğu gibi, sair esbablar dahi zâhirî perdedirler. Evet, izzet, azamet ister ki, esbab perdedâr-ı dest-i kudret ola aklın nazarında. Fakat vahdet ve celâl ister ki, esbab ellerini çeksinler tesir-i hakikîden.

Fakat hayatın hem zâhirî, hem bâtınî, hem mülk, hem melekût vecihleri kirsiz, noksansız, kusursuz olduğundan, şekvâları ve itirazları davet edecek maddeler onda bulunmadığı gibi, izzet ve kudsiyet-i kudrete münâfi olacak pislik ve çirkinlik olmadığından, doğrudan doğruya, perdesiz olarak, Zât-ı Hayy-ı Kayyûmun “ihyâ edici, hayat verici, diriltici” isminin eline teslim edilmişlerdir. Nur da öyledir, vücut ve icad da öyledir. Onun içindir ki, icad ve halk, doğrudan doğruya, perdesiz, Zât-ı Zülcelâlin kudretine bakar. Hattâ yağmur bir nevi hayat ve rahmet olduğundan, vakt-i nüzulü bir muttarid kanuna tâbi kılınmamış—tâ ki her vakt-i hâcette eller dergâh-ı İlâhiyeye rahmet istemek için açılsın. Eğer yağmur, güneşin tulûu gibi, bir kanuna tâbi olsaydı, o nimet-i hayatiye, her vakt-i hâcette rica ile istenilmeyecekti.

ÜÇÜNCÜ REMİZ

Yirmi dokuzuncu hassasında denilmiştir ki: Kâinatın neticesi hayat olduğu gibi, hayatın neticesi olan şükür ve ibadet dahi, kâinatın sebeb-i hilkati ve ille-i gayesi ve maksud neticesidir.

Evet, bu kâinatın Sâni-i Hayy-ı Kayyûmu, bu kadar hadsiz envâ-ı nimetiyle kendini zîhayatlara bildirip sevdirdiğine mukabil, elbette zîhayatlardan o nimetlere karşı teşekkür; ve sevdirmesine mukabil sevmelerini; ve kıymettar san’atlarına

Hazret-i Azrâil: [	Sâni-i Hayy-ı Kayyûm: her an diri olan ve herşeyi san’atlı bir şekilde yaratıp ayakta tutan Allah
Zât-ı Hayy-ı Kayyûm: her an diri olup her canlıya hayat veren ve herşeyi ayakta tutan Zât, Allah	Zât-ı Zülcelâl: büyüklük ve haşmet sahibi olan zât, Allah
azamet: büyüklük	bâtınî: görünmeyen, iç yönde olan
celâl: azamet, yücelik, haşmet	cilve: görünme, yansıma
dergâh-ı İlâhiye: Allah’ın yüce katı	ehl-i iman: Allah’a ve Allah’tan gelen herşeye inanan kimseler, mü’minler
envâ-ı nimet: nimet çeşitleri	esbab: sebepler
hadsiz: sınırsız, sayısız	hakikî: gerçek, asıl
halk: yaratma	hassa: özellik
icad: var etme	ihyâ etmek: canlandırmak, hayat vermek
ille-i gaye: birşeyin var olma gayesi	izzet: büyüklük, yücelik
kudret: güç, iktidar	kudsiyet-i kudret: kudretin her türlü eksiklikten uzak olması
kâinat: evren	kıymettar: kıymetli, değerli
maksud: kastedilen, hedef alınan şey	melekût: varlıkların görünmeyen iç yönü
mukabil: karşılık	muttarid: düzenli olarak devam eden
mülk: varlıkların görülebilen dış yönü	münâcât: dua
münâfi: aykırı, zıt	nazar: bakış, görüş
netice: son, sonuç	nevi: çeşit, tür
nimet-i hayatiye: hayatı devam ettiren nimet	noksansız: eksiksiz
perdedâr-ı dest-i kudret: Allah’ın kudret elinin önünde perdeci	rahmet: İlâhî şefkat, merhamet
remiz: ince işaret	rica: ümit
sair: başka, diğer	sebeb-i hilkat: yaratılış sebebi
tesir-i hakikî: gerçek tesir kaynağı	tulû: doğması
tâbi: bağlı, uyan	vahdet: birlik
vakt-i hâcet: ihtiyaç zamanı	vakt-i nüzul: inme vakti
vecih: yön	vücut: varlık, var olma
zâhirî: dış görünüşte olan	zîhayat: canlı
şekvâ: şikâyet	şükür: teşekkür etme, Allah’a karşı minnet duyma

Ukbaa · 4 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 599

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>mukabil medh ü senâ etmelerini; ve evâmir-i Rabbânîsine karşı itaat ve ubudiyetle mukabele etmelerini ister.

İşte bu sırr-ı rububiyete göre teşekkür ve ubudiyet, bütün envâ-ı hayatın ve dolayısıyla bütün kâinatın en ehemmiyetli gayesi olduğundandır ki, Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan pek çok hararetle ve şiddetle ve halâvetle şükür ve ibadete sevk ediyor. Ve “İbadet Cenâb-ı Hakka mahsus ve şükür Ona lâyık ve hamd Ona hastır” diye çok tekrarla beyan ediyor. Demek bu şükür ve ibadet doğrudan doğruya Mâlik-i Hakikîsine gitmek lâzım olduğunu ifade için, hayatı bütün şuûnâtıyla perdesiz kabza-i tasarrufunda tutmasına delâlet eden

وَهُوَ الَّذِى يُحْيِـى وَيُمِيتُ وَلَهُ اخْتِلاَفُ الَّيْلِ وَالنَّهَارِ

1 وَهُوَ الَّذِى يُحْيِـى وَيُمِيتُ فَاِذَا قَضٰىۤ اَمْرًا فَاِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ

2
فَيُحْيِـى بِهِ اْلاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا

3

gibi âyetler, pek sarih bir surette vasıtaları nefyedip, doğrudan doğruya hayatı Hayy-ı Kayyûmun dest-i kudretine münhasıran veriyor.

Evet, minnettarlık ve teşekkürü davet eden ve muhabbet ve senâ hissini tahrik eden, hayattan sonra rızık ve şifa ve yağmur gibi vesile-i şükran şeyler dahi doğrudan doğruya Zât-ı Rezzâk-ı Şâfîye ait olduğunu, esbab ve vesait bir perde olduğunu,

هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ

4 وَاِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ

5

[NOT]
Dipnot-1 “Dirilten de, öldüren de ancak Odur. Geceyle gündüzü değiştirmek de ancak Onun eseridir.” Mü’minûn Sûresi, 23:80.
Dipnot-2 “Dirilten de, öldüren de ancak Odur. O birşeyin olmasını dilediği zaman Onun işi sadece ‘Ol’ demektir; o da oluverir.” Mü’min Sûresi, 40:68.
Dipnot-3 “Yeryüzünü ölümünün ardından diriltir.” Rum Sûresi, 30:24.
Dipnot-4 “Rızık veren, mutlak kudret ve kuvvet sahibi olan ancak Odur.” Zâriyat Sûresi, 51:58.
Dipnot-5 “Hastalandığımda bana şifa veren ancak Odur.” Şuarâ Sûresi, 26:80.[/NOT]

Cenâb-ı Hak: Hakkın tâ kendisi olan şeref ve yücelik sahibi Allah	Hayy-ı Kayyûm: her an diri olan ve herşeyi ayakta tutan Allah
Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan: açıklamalarıyla mu’cize olan Kur’ân	Mâlik-i Hakikî: herşeyin gerçek sahibi olan Allah
Zât-ı Rezzâk-ı Şâfî: bütün canlıların rızkını veren ve hastalıklara Şifâ veren Zât, Allah	beyan etmek: açıklamak
delâlet eden: delil olan	dest-i kudret: Allah’ın kudret eli
envâ-ı hayat: hayat çeşitleri, yaşayış seviyeleri	esbab: sebepler
evâmir-i Rabbânî: herşeyin Rabbi olan Allah’ın emirleri	halâvetle: tatlılıkla, hoşlukla
hamd: övgü ve şükür	hararetle: yoğun bir şekilde
has: özel	itaat: emre uyma, boyun eğme
kabza-i tasarruf: hüküm ve idare eden el	kâinat: evren
mahsus: özgü	medh ü senâ: övme ve yüceltme
minnettarlık: şükran duymak, iyilik karşısında kendini borçlu hissetmek	muhabbet: sevgi
mukabele etmek: karşılık vermek	mukabil: karşılık
münhasıran: mahsus olarak	nefyetmek: reddetmek
rızık: Allah’ın ihsan ettiği nimetler, yiyecekler	sarih: açık
senâ: övgü	sevk etmek: yöneltmek
suret: şekil	sırr-ı rububiyet: Allah’ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliğinin, yaratıcılığının, idaresinin ve terbiyesinin sırrı
tahrik eden: harekete geçiren	ubudiyet: kulluk
vasıta: aracı	vesait: araçlar, vasıtalar
vesile-i şükran: teşekkür aracı	âyet: Kur’ân’ın her bir cümlesi
şifa: iyileşme, sağlıklı olma	şuûnât: işler, durumlar, hâller; Cenâb-ı Hakkın yüce sıfatlarının mahiyetlerinde bulunan ve onları tecelliye sevk eden Zâtına ait mukaddes özellikler
şükür: teşekkür etme, Allah’a karşı minnet duyma

Ukbaa · 4 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 600

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>

وَهُوَ الَّذِى يُنَزِّلُ الْغَيْثَ مِنْ بَعْدِ مَا قَنَطُوا

1

gibi âyetlerle, rızık, şifa ve yağmur münhasıran Zât-ı Hayy-ı Kayyûmun kudretine hastır. Perdesiz, Ondan geldiğini ifade için, kaide-i nahviyece alâmeti hasr ve tahsis olan هُوَ الَّذِى , هُوَ الرَّزَّاقُ

2 ifade etmiştir. İlâçlara hâsiyetleri veren ve tesiri halk eden, ancak o Şâfî-i Hakikîdir.

DÖRDÜNCÜ REMİZ

Hayatın yirmi sekizinci hassasında beyan edilmiştir ki: Hayat, imanın altı erkânına bakıp ispat ediyor, onların tahakkukuna işaretler ediyor.

Evet, madem bu kâinatın en mühim neticesi ve meyvesi ve hikmet-i hilkati hayattır; elbette o hakikat-i âliye, bu fâni, kısacık, noksan, elemli hayat-ı dünyeviyeye münhasır değildir. Belki, hayatın yirmi dokuz hassasıyla mahiyetinin azameti anlaşılan şecere-i hayatın gayesi, neticesi ve o şecerenin azametine lâyık bir meyvesi, hayat-ı ebediyedir ve hayat-ı uhreviyedir, taşıyla ve ağacıyla, toprağıyla hayattar olan dâr-i saadetteki hayattır. Yoksa, bu hadsiz cihazat-ı mühimme ile teçhiz edilen hayat şeceresi, zîşuur hakkında, hususan insan hakkında meyvesiz, faydasız, hikmetsiz, hakikatsiz olmak lâzım gelecek. Ve sermayece ve cihazatça serçe kuşundan meselâ yirmi derece ziyade ve bu kâinatın ve zîhayatın en mühim, yüksek ve ehemmiyetli mahlûku olan insan, serçe kuşundan, saadet-i hayat cihetinde yirmi derece aşağı düşüp en bedbaht, en zelîl bir biçare olacak. Hem en kıymettar bir nimet olan akıl dahi, geçmiş zamanın hüzünlerini ve gelecek zamanın korkularını düşünmekle kalb-i insanı mütemadiyen incitip bir lezzete

[NOT]Dipnot-1 “İnsanlar ümitsizliğe düştüklerinde yağmuru indiren ancak Odur.” Şûrâ Sûresi, 42:28.
Dipnot-2 “..öyle ki, Odur.” Şûrâ Sûresi, 42:28; “Rızık verici ancak Odur.” Zâriyat Sûresi, 51:58.[/NOT]

Zât-ı Hayy-ı Kayyûm: her an diri olup her canlıya hayat veren ve herşeyi ayakta tutan zât, Allah	alâmet-i hasr ve tahsis: bir özelliğin sadece bir şeye özel ve ait olduğunu gösteren işaret
azamet: büyüklük	bedbaht: talihsiz, bahtsız
beyan edilmek: açıklanmak	biçare: çaresiz
cihazat: donanım	cihazat-ı mühimme: önemli cihazlar
cihet: yön	dâr-ı saadet: mutluluk yeri; Cennet
ehemmiyetli: değerli, önemli	elemli: acı veren, üzücü
erkân: esaslar, şartlar	fâni: gelip geçici, ölümlü
hadsiz: sınırsız, sayısız	hakikat-i âliye: yüce gerçek
hakikatsiz: asılsız, bir hakikate dayanmayan	halk eden: yaratan
has: özel	hassa: özellik
hayat-ı dünyeviye: dünya hayatı	hayat-ı ebediye: sonsuz hayat, âhiret hayatı
hayat-ı uhreviye: âhiret hayatı	hayattar: canlı
hikmet-i hilkat: yaratılış hikmeti ve gayesi	hikmetsiz: gayesiz, faydasız
hususan: özellikle	hâsiyet: özellik
kaide-i nahviye: Arapça gramer kaidesi, dilbilgisi kuralı	kalb-i insan: insan kalbi
kudret: güç, iktidar	kâinat: evren
kıymettar: değerli	mahiyet: bir şeyin asıl yönü, temel yapısı
mahlûk: varlık	mühim: önemli
münhasır: ait, mahsus	münhasıran: sadece bir şeye mahsus olarak
mütemadiyen: sürekli olarak	netice: sonuç
noksan: eksik	remiz: işaret
rızık: Allah’ın ihsan ettiği nimetler, yiyecekler	saadet-i hayat: hayatın mutluluğu
tahakkuk: gerçekleşme	tesir: etki
teçhiz edilen: donatılan	zelîl: alçak, aşağılık
ziyade: çok, fazla	zîhayat: canlı
zîşuur: şuur sahibi	âyet: Kur’an’da yer alan her bir cümle
Şâfî-i Hakikî: hastalıkları iyileştiren, gerçek şifâ verici olan Allah	şecere: ağaç
şecere-i hayat: hayat ağacı	şifa: iyileşme, sağlıklı olma

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 601

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>dokuz elemleri karıştırdığından, en musibetli bir belâ olur. Bu ise yüz derece bâtıldır. Demek bu hayat-ı dünyeviye, âhirete iman rüknünü kat’î ispat ediyor ve her baharda haşrin üç yüz binden ziyade nümunelerini gözümüze gösteriyor.

Acaba senin cisminde, senin bahçende ve senin vatanında senin hayatına lâzım ve münasip bütün levazımatı ve cihazatı hikmet ve inâyet ve rahmetle ihzar eden ve vaktinde yetiştiren, hattâ senin midenin bekà ve yaşamak arzusuyla ettiği hususî ve cüz’î olan rızık duasını bilen ve işiten ve hadsiz leziz taamlarla o duanın kabulünü gösteren ve mideyi memnun eden bir Mutasarrıf-ı Kadîr, hiç mümkün müdür ki, seni bilmesin ve görmesin? Ve nev-i insanın en büyük gayesi olan hayat-ı ebediyeye lâzım esbabı ihzar etmesin? Ve nev-i insanın en büyük, en ehemmiyetli, en lâyık ve umumî olan bekà duasını, hayat-ı uhreviyenin inşasıyla ve Cennetin icadıyla kabul etmesin? Ve kâinatın en mühim mahlûku, belki zeminin sultanı ve neticesi olan nev-i insanın Arş ve ferşi çınlatan umumî ve gayet kuvvetli duasını işitmeyip, küçük bir mide kadar ehemmiyet vermesin, memnun etmesin, kemâl-i hikmetini ve nihayet rahmetini inkâr ettirsin? Hâşâ, yüz bin defa hâşâ!

Hem hiç kabil midir ki, hayatın en cüz’îsinin pek gizli sesini işitsin, derdini dinlesin ve derman versin ve nazını çeksin ve kemâl-i itinâ ve ihtimamla beslesin ve ona dikkatle hizmet ettirsin ve büyük mahlûkatını ona hizmetkâr yapsın; ve sonra en büyük ve kıymettar ve bâki ve nazdar bir hayatın gök sadâsı gibi yüksek sesini işitmesin? Ve onun çok ehemmiyetli bekà duasını ve nazını ve niyazını nazara almasın? Adeta bir neferin kemâl-i itinâ ile teçhizat ve idaresini yapsın ve mutî ve muhteşem orduya hiç bakmasın? Ve zerreyi görsün, güneşi görmesin? Sivrisineğin sesini işitsin, gök gürültüsünü işitmesin? Hâşâ, yüz bin defa hâşâ!

Arş: Allah’ın büyüklüğünün ve yüceliğinin tecelli ettiği en yüksek makam	Mutasarrıf-ı Kadîr: herşeyde istediği gibi tasarruf eden ve herşeye gücü yeten Allah
bekà: devamlılık ve kalıcılık, sonsuzluk	belâ: büyük sıkıntı
bâki: devamlı olan, sonsuz	bâtıl: hak olmayan
cihazat: cihazlar, donanım	cisim: beden
cüz’î: sınırlı, küçük	derman: ilâç
ehemmiyet: değer, önem	elem: acı, keder
esbab: sebepler	ferş: yer
hadsiz: sınırsız, sayısız	hayat-ı dünyeviye: dünya hayatı
hayat-ı ebediye: sonsuz hayat, âhiret hayatı	hayat-ı uhreviye: âhiret hayatı
haşir: öldükten sonra ahirette yeniden diriltilip Allah’ın huzurunda toplanma	hikmet: fayda, gaye
hizmetkâr: hizmet yapan kimse	hususî: özel
hâşâ: asla öyle değil	icad: var etme
ihtimam: özen gösterme, önem verme	ihzar etmek: hazırlamak
inâyet: Allah’tan gelen yardım, ihsan, iyilik	inşa: kurma, bina etme
kabil: mümkün	kat’î: kesin
kemâl-i hikmet: her şeyin en mükemmel bir şekilde belli bir gaye ve hedefe yönelik yaratılması	kemâl-i itinâ: mükemmel seviyede özen gösterme
kâinat: evren	kıymettar: değerli
levazımat: ihtiyaçlar	leziz: lezzetli
mahlûk: varlık	mahlûkat: yaratıklar
muhteşem: görkemli	musibet: belâ, başa gelen acı durumlar
mutî: emre uyan, itaat eden	mühim: önemli
münasip: uygun	nazara almak: dikkate almak
nazdar: nazlı	nefer: asker
netice: son, sonuç	nev-i insan: insan türü, insanlık
nihayet: sınırsız	niyaz: dua, yalvarma
nümune: örnek	rahmet: İlâhî şefkat, merhamet
rükün: esas, temel	rızık: Allah’ın ihsan ettiği nimetler, yiyecekler
sadâ: ses	taam: yemek, yiyecek
teçhizat: cihazlar, donanım	umumî: bütün, genel
zemin: yeryüzü	ziyade: çok, fazla
âhiret: öldükten sonra yaşanacak olan sonsuz hayat

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 602

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>Hem hiçbir cihetle akıl kabul eder mi ki, hadsiz rahmetli, muhabbetli ve nihayet derecede şefkatli ve kendi san’atını çok sever ve kendini çok sevdirir ve kendini sevenleri ziyade sever bir Zât-ı Kadîr-i Hakîm, en ziyade kendini seven ve sevimli ve sevilen ve Sâni’ine fıtraten perestiş eden hayatı ve hayatın zâtı ve cevheri olan ruhu, mevt-i ebedî ile idam edip, kendinden o sevgili muhibbini ve habibini ebedî bir surette küstürsün, darıltsın, dehşetli rencide ederek sırr-ı rahmetini ve nur-u muhabbetini inkâr etsin ve ettirsin? Yüz bin defa hâşâ ve kellâ! Bu kâinatı cilvesiyle süslendiren bir cemâl-i mutlak ve umum mahlûkatı sevindiren bir rahmet-i mutlaka, böyle hadsiz bir çirkinlikten ve kubh-u mutlaktan ve böyle bir zulm-ü mutlaktan, bir merhametsizlikten, elbette nihayetsiz derece münezzehtir ve mukaddestir.

Netice: Madem dünyada hayat var; elbette insanlardan hayatın sırrını anlayanlar ve hayatını sû-i istimal etmeyenler, dâr-ı bekàda ve Cennet-i bâkiyede hayat‑ı bâkiyeye mazhar olacaklardır. Âmennâ.

Ve hem nasıl ki yeryüzünde bulunan parlak şeylerin güneşin akisleriyle parlamaları ve denizlerin yüzlerinde kabarcıkları ziyanın lem’alarıyla parlayıp sönmeleri, arkalarından gelen kabarcıklar yine hayalî güneşçiklere âyinelik etmeleri bilbedâhe gösteriyor ki, o lem’alar, yüksek birtek güneşin cilve-i in’ikâsıdırlar ve güneşin vücudunu muhtelif dillerle yad ediyorlar ve ışık parmaklarıyla ona işaret ediyorlar. Aynen öyle de, Zât-ı Hayy-ı Kayyûmun Muhyî isminin cilve-i âzamıyla berrin yüzünde ve bahrin içinde zîhayatların kudret-i İlâhiye ile parlayıp, arkalarından gelenlere yer vermek için “Yâ Hayy” deyip perde-i gaybda gizlenmeleri, bir hayat-ı sermediye sahibi olan Zât-ı Hayy-ı Kayyûmun hayatına

Cennet-i bâkiye: devamlı ve kalıcı olan Cennet	Muhyî: bütün canlılara hayat veren Allah
Sâni: herşeyi san’atlı bir şekilde yaratan Allah	Zât-ı Hayy-ı Kayyûm: her an diri olup her canlıya hayat veren ve herşeyi ayakta tutan zât, Allah
Zât-ı Kadîr-i Hakîm: sonsuz güç ve kudret sahibi ve herşeyi hikmetle yapan Zât, Allah	akis: yansıma
bahr: deniz	ber: kara
bilbedâhe: açık bir şekilde	cemâl-i mutlak: sınırsız güzellik
cevher: asıl, öz	cihet: taraf, yön
cilve: görünme, yansıma	cilve-i in’ikâs: görüntünün yansıması
cilve-i âzam: en büyük yansıma	dâr-ı beka: sonsuzluk yeri, âhiret
ebedî: sonsuz	fıtraten: yaratılış açısından
habib: sevgili	hadsiz: sayısız, sınırsız
hayalî: hayale dayalı	hayat-ı bâkiye: devamlı ve kalıcı âhiret hayatı
hayat-ı sermediye: devamlı, sürekli hayat	hâşâ ve kellâ: asla ve asla, kesinlikle öyle değil
inkâr etmek: reddetmek	kubh-u mutlak: sınırsız çirkinlik
kudret-i İlâhiye: Allah’ın güç ve kudreti	kâinat: evren
lem’a: parıltı	mahlûkat: yaratıklar
mazhar olmak: nail olmak, elde etmek	mevt-i ebedî: tekrar dirilmemek üzere ölüm
muhabbet: sevgi	muhib: seven kişi
muhtelif: çeşitli	mukaddes: kusur ve eksiklikten uzak
münezzeh: kusur ve eksiklikten uzak	netice: son, sonuç
nihayet: son	nur-u muhabbet: muhabbet nuru, sevgi ışığı
perde-i gayb: gayb perdesi; görünmeyen âlemleri gözümüzden gizleyen perde	perestiş eden: aşırı derece seven
rahmet: İlâhî şefkat, merhamet	rahmet-i mutlaka: sınırsız rahmet
rencide etmek: incitmek	suret: biçim, görünüş
sû-i istimal: kötüye kullanma	sırr-ı rahmet: şefkat ve merhametteki sır
umum: bütün, genel	vücud: var olma
yad etmek: anmak	yâ Hayy: ey gerçek hayat sahibi olan ve her canlıya hayat veren Allah’ım
ziya: ışık	ziyade: çok, fazla
zulm-ü mutlak: sınırsız zulüm	zîhayat: canlı
âmennâ: iman ettik

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 603

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>ve vücub-u vücuduna şehadetler, işaretler ettikleri gibi; umum mevcudatın tanziminde eseri görünen ilm-i İlâhîye şehadet eden bütün deliller ve kâinata tasarruf eden kudreti ispat eden bütün burhanlar ve tanzim ve idare-i kâinatta hükümfermâ olan irade ve meşieti ispat eden bütün hüccetler ve kelâm-ı Rabbânî ve vahy-i İlâhînin medarı olan risaletleri ispat eden bütün alâmetler, mu’cizeler ve hâkezâ yedi sıfât-ı İlâhiyeye şehadet eden bütün delâil, bil’ittifak Zât-ı Hayy‑ı Kayyûmun hayatına delâlet, şehadet, işaret ediyorlar. Çünkü, nasıl birşeyde görmek varsa hayatı da var; işitmek varsa hayatın alâmetidir; söylemek varsa hayatın vücuduna işaret eder; ihtiyar, irade varsa hayatı gösterir. Aynen öyle de, bu kâinatta âsârıyla vücutları muhakkak ve bedihî olan kudret-i mutlaka ve irade-i şâmile ve ilm-i muhit gibi sıfatlar, bütün delâilleriyle, Zât-ı Hayy-ı Kayyûmun hayatına ve vücub-u vücuduna şehadet ederler ve bütün kâinatı bir gölgesiyle ışıklandıran ve bir cilvesiyle bütün dâr-ı âhireti zerrâtıyla beraber hayatlandıran hayat-ı sermediyesine şehadet ederler.

Hem hayat, melâikeye iman rüknüne dahi bakar, remzen ispat eder. Çünkü, madem kâinatta en mühim netice hayattır ve en ziyade intişar eden ve kıymettarlığı için nüshaları teksir edilen ve zemin misafirhanesini gelip geçen kafilelerle şenlendiren zîhayatlardır. Ve madem küre-i arz bu kadar zîhayatın envâıyla dolmuş ve mütemadiyen zîhayat envâlarını tecdit ve teksir etmek hikmetiyle, her vakit dolar boşanır ve en hasis ve çürümüş maddelerinde dahi kesretle zîhayatlar halk edilerek bir mahşer-i huveynat oluyor. Ve madem hayatın süzülmüş en sâfi hülâsası olan şuur ve akıl ve en lâtif ve sabit cevheri olan ruh, bu küre-i

Zât-ı Hayy-ı Kayyûm: her an diri olup her canlıya hayat veren ve herşeyi ayakta tutan Zât, Allah	alâmet: belirti, işaret
bedihî: açık, aşikâr	bil’ittifak: ittifakla, birleşerek
burhan: güçlü delil	cevher: öz, temel
cilve: görünme, yansıma	delâil: deliller, işaretler
delâlet: delil olma	dâr-ı âhiret: âhiret yurdu
envâ: neviler, türler	halk etme: yaratma
hasis: âdi, değersiz	hayat-ı sermediye: devamlı, sürekli hayat
hikmet: fayda, gaye	hâkezâ: bunun gibi
hüccet: sarsılmaz delil, kanıt	hükümfermâ: hüküm süren
hülâsa: özet, öz	idare-i kâinat: evrenin idaresi
ihtiyar: dileme, seçme	ilm-i muhit: herşeyi içine alan ilim
ilm-i İlâhî: Allah’ın herşeyi kuşatan ilmi	intişar etmek: yayılmak
irade: dileme, isteme, tercih	irade-i şâmile: herşeyi kuşatan irade
kafile: grup, topluluk	kelâm-ı Rabbânî: herşeyin Rabbi olan Allah’ın kelâmı
kesret: çokluk	kudret: güç, iktidar
kudret-i mutlaka: Allah’ın sınırsız güç ve iktidarı	kâinat: evren
küre-i arz: yerküre, dünya	kıymettar: değerli
lâtif: berrak, şirin, hoş	mahşer-i huveynat: mikroskobik canlıların toplanma yeri
medar: dayanak noktası, kaynak	melâike: melekler
mevcudat: varlıklar	meşiet: dilek, arzu
muhakkak: gerçekliği kesin olan	mu’cize: Allah tarafından verilip, yalnız peygamberlerin gösterebilecekleri büyük harika işler
mühim: önemli	mütemadiyen: sürekli olarak
netice: son, sonuç	nüsha: kopya
remzen: işareten	risalet: elçilik, peygamberlik
rükün: esas, şart	sâfi: temiz, arınmış
sıfât-ı İlâhiye: Allah’ın sıfatları	tanzim: düzenleme
tasarruf etmek: dilediği gibi kullanmak ve yönetmek	tecdit: yenileme
teksir etmek: çoğaltmak	umum: bütün, genel
vahy-i İlâhî: Allah tarafından peygamberlere bildirilen emir ve yasaklar	vücub-u vücud: Allah’ın varlığının zorunlu olması
vücut: varlık, var oluş	zemin: yeryüzü
zerrât: atomlar, zerreler	ziyade: çok
zîhayat: hayat sahibi, canlı	âsâr: eserler
şehadet: şahitlik	şuur: bilinç

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 605

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>arzda gayet kesretli bir surette halk olunuyorlar; adeta küre-i arz, hayat ve akıl ve şuur ve ervah ile ihyâ olup öyle şenlendirilmiş. Elbette küre-i arzdan daha lâtif, daha nuranî, daha büyük, daha ehemmiyetli olan ecrâm-ı semâviye, ölü, câmid, hayatsız, şuursuz kalması imkân haricindedir. Demek gökleri, güneşleri, yıldızları şenlendirecek ve hayattar vaziyetini verecek ve netice-i hilkat-i semâvâtı gösterecek ve hitâbât-ı Sübhâniyeye mazhar olacak olan zîşuur, zîhayat ve semâvâta münasip sekeneler, herhalde sırr-ı hayatla bulunuyorlar ki, onlar da melâikelerdir.

Hem hayatın sırr-ı mahiyeti, peygamberlere iman rüknüne bakıp remzen ispat eder. Evet, madem kâinat, hayat için yaratılmış ve hayat dahi Hayy-ı Kayyûm-u Ezelînin bir cilve-i âzamıdır, bir nakş-ı ekmelidir, bir san’at-ı ecmelidir. Madem hayat-ı sermediye, resullerin gönderilmesiyle ve kitapların indirilmesiyle kendini gösterir. (Evet, eğer kitaplar ve peygamberler olmazsa, o hayat-ı ezeliye bilinmez. Nasıl ki bir adamın söylemesiyle diri ve hayattar olduğu anlaşılır; öyle de, bu kâinatın perdesi altında olan âlem-i gaybın arkasında söyleyen, konuşan, emir ve nehyedip hitap eden bir Zâtın kelimâtını, hitâbâtını gösterecek, peygamberler ve ellerinde nâzil olan kitaplardır.) Elbette kâinattaki hayat, kat’î bir surette Hayy-ı Ezelînin vücûb-u vücuduna kat’î şehadet ettiği gibi; o hayat-ı Ezeliyenin şuââtı, celevâtı, münâsebâtı olan “irsâl-i rusül” ve “inzâl-i kütüb” rükünlerine bakar, remzen ispat eder. Ve bilhassa risalet-i Muhammediye (a.s.m.) ve vahy-i Kur’ânî hayatın ruhu ve aklı hükmünde olduğundan, bu hayatın vücudu gibi hakkaniyetleri kat’îdir denilebilir.

Evet, nasıl ki hayat bu kâinattan süzülmüş bir hülâsadır. Ve şuur ve his dahi

Hayy-ı Ezelî: başlangıcı olmaksızın devamlı hayat sahibi olan Allah	Hayy-ı Kayyûm-u Ezelî: varlığının ve diriliğinin başlangıcı olmayıp her canlıya hayat veren ve herşeyi ayakta tutan Allah
Zât: Allah	bilhassa: özellikle
celevât: cilveler, yansımalar	cilve-i âzam: en büyük yansıma
câmid: cansız	ecrâm-ı semâviye: gök cisimleri
ehemmiyetli: değerli, önemli	emir ve nehiy: bir şeyin yapılmasını emretme veya yasaklama
ervah: ruhlar	hakkaniyet: doğruluk, hakka taraftar olma
halk olunmak: yaratılmak	hayat-ı ezeliye: başlangıcı ve sonu olmayan hayat
hayat-ı sermediye: devamlı, sürekli hayat	hayattar: canlı
hitap eden: konuşan	hitâbât: hitâplar, konuşmalar
hitâbât-ı Sübhâniye: her türlü kusur ve noksanlıktan uzak olan Allah’ın kendine has hitap ve konuşmaları	hülâsa: özet, öz
ihyâ olmak: hayat verilmek	imkân haricinde: imkânsız
inzâl-i kütüb: kitapların indirilmesi	irsâl-i rusül: peygamberlerin gönderilmesi
kat’î: kesin	kelimât: sözler
kesretli: çok	kâinat: evren
küre-i arz: yerküre, dünya	lâtif: güzel, hoş
mazhar olmak: erişmek	melâike: melekler
münasip: uygun	münâsebât: bağlantılar, ilişkiler
nakş-ı ekmel: en mükemmel nakış	netice-i hilkat-i semâvât: göklerin yaratılış neticesi
nuranî: nurlu, parlak	nâzil olan: inen
remzen: işaretle	resul: Allah’ın elçisi
risalet-i Muhammediye: Hz. Muhammed’in peygamberliği	rükün: temel, esas
san’at-ı ecmel: en güzel san’at	sekene: sakinler, yaşayanlar
semâvât: gökler	suret: biçim, şekil
sırr-ı hayat: hayat sırrı	sırr-ı mahiyet: bir şeyin özündeki sır, gizem
vahy-i Kur’ânî: vahiyle gelen Kur’ân	vaziyet: durum
vücub-u vücud: Allah’ın varlığının zorunlu oluşu, var olmak için bir sebebe muhtaç olmaması	vücud: var olma
zîhayat: canlı	zîşuur: şuur sahibi
âlem-i gayb: gayb âlemi, görünmeyen âlem	şehadet etmek: şahitlik etmek
şuur: bilinç	şuâât: ışınlar, parıltılar

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 605

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>hayattan süzülmüş, hayatın bir hülâsasıdır. Akıl dahi şuurdan ve histen süzülmüş, şuurun bir hülâsasıdır. Ve ruh dahi, hayatın hâlis ve sâfi bir cevheri ve sabit ve müstakil zâtıdır. Öyle de, maddî ve mânevî hayat-ı Muhammediye (a.s.m.) dahi, hayat ve ruh-u kâinattan süzülmüş hülâsatü’l-hülâsadır ve risalet-i Muhammediye dahi (a.s.m.) , kâinatın his ve şuur ve aklından süzülmüş en sâfi hülâsasıdır. Belki maddî ve mânevî hayat-ı Muhammediye (a.s.m.) , âsârının şehadetiyle, hayat-ı kâinatın hayatıdır. Ve risalet-i Muhammediye (a.s.m.), şuur-u kâinatın şuurudur ve nurudur. Ve vahy-i Kur’ân dahi, hayattar hakaikinin şehadetiyle, hayat-ı kâinatın ruhudur ve şuur-u kâinatın aklıdır.

Evet, evet, evet! Eğer kâinattan risalet-i Muhammediyenin (a.s.m.) nuru çıksa, gitse, kâinat vefat edecek. Eğer Kur’ân gitse, kâinat divane olacak ve küre-i arz kafasını, aklını kaybedecek, belki şuursuz kalmış olan başını bir seyyareye çarpacak, bir kıyameti koparacak.

Hem hayat, iman-ı bilkader rüknüne bakıyor, remzen ispat eder. Çünkü madem hayat âlem-i şehadetin ziyasıdır ve istilâ ediyor; ve vücudun neticesi ve gayesidir; ve Hâlık-ı Kâinatın en câmi âyinesidir; ve faaliyet-i Rabbâniyenin en mükemmel enmuzeci ve fihristesidir, temsilde hata olmasın, bir nevi programı hükmündedir. Elbette âlem-i gayb, yani mazi, müstakbel, yani geçmiş ve gelecek mahlûkatın hayat-ı mâneviyeleri hükmünde olan intizam ve nizam ve mâlûmiyet ve meşhudiyet ve taayyün ve evâmir-i tekvîniyeyi imtisale müheyyâ bir vaziyette bulunmalarını sırr-ı hayat iktiza ediyor.

Nasıl ki bir ağacın çekirdek-i aslîsi ve kökü ve müntehâsında ve meyvelerindeki çekirdekleri dahi, aynen ağaç gibi, bir nevi hayata mazhardırlar, belki ağacın kavânin-i hayatiyesinden daha ince kavânin-i hayatı taşıyorlar. Hem nasıl ki

Hâlık-ı Kâinat: evreni ve bütün varlıkları yaratan Allah	cevher: öz, temel
câmi: kapsamlı, içine alan	divane: akılsız
enmuzec: nümune, örnek	evâmir-i tekvîniye: Allah’ın kâinata koyduğu yaratılışa ait emirler, kanunlar
faaliyet-i Rabbâniye: herşeyi terbiye ve idare eden Allah’ın faaliyeti	fihriste: özet, içerik
hakaik: hakikatler, gerçekler	hayat-ı Muhammediye: Hz. Muhammed’in hayatı
hayat-ı kâinat: kâinatın hayatı	hayat-ı mâneviye: maddî olmayan, mânevî hayat
hayattar: canlı	hâlis: katışıksız
hülâsa: özet, öz	hülâsatü’l-hülâsa: özün özü
iktiza etmek: gerektirmek	iman-ı bilkader: kadere iman etmek
imtisal: uyma, uygulama	intizam: disiplin, düzen
istilâ etmek: her tarafı kaplamak	kavânin-i hayatiye: hayat kanunları
kâinat: evren	küre-i arz: yerküre, dünya
kıyamet: dünyanın sonu, bütün varlık âleminin bozulup dağılması	mahlûkat: varlıklar
mazhar: nail olma, ulaşma	mazi: geçmiş zaman
mâlûmiyet: bilinme	mânevî: maddî olmayan, mânâya ait
müheyyâ: hazır	mükemmel: kusursuz
müntehâ: en son nokta	müstakbel: gelecek zaman
müstakil: bağımsız	netice: son, sonuç
nevi: çeşit	nizam: düzen
remzen: işaretle	risalet-i Muhammediye: Hz. Muhammed’in (a.s.m.) peygamberliği
ruh-u kâinat: evrenin ruhu	rükün: esas, şart
seyyare: gezegen	sâfi: temiz, arınmış
sırr-ı hayat: hayat sırrı	taayyün: belirleme
temsil: benzetme, örnek	vahy-i Kur’ân: vahiyle gelen Kur’ân-ı Kerim
vaziyet: durum	vücud: varlık
ziya: ışık	zât: kişi
âlem-i gayb: gayb âlemi, görünmeyen âlem	âlem-i şehadet: görünen âlem, dünya
âsâr: eserler	çekirdek-i aslî: ilk, asıl çekirdek
şehadet: şahitlik	şuur: bilinç
şuur-u kâinat: kâinatın şuuru, idraki

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 606

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>bu hazır bahardan evvel geçmiş güzün bıraktığı tohumlar ve kökler, bu bahar gittikten sonra gelecek baharlara bırakacağı çekirdekler, kökler, bu bahar gibi cilve-i hayatı taşıyorlar ve kavânin-i hayatiyeye tâbidirler. Aynen öyle de, şecere-i kâinatın bütün dal ve budaklarıyla herbirinin bir mazisi ve müstakbeli var; geçmiş ve gelecek tavırlarından ve vaziyetlerinden müteşekkil bir silsilesi bulunur. Her nevi ve her cüz’ünün ilm-i İlâhiyede muhtelif tavırlarla müteaddit vücutları bir silsile-i vücud-u ilmî teşkil eder. Ve vücud-u haricî gibi, o vücud-u ilmî dahi, hayat-ı umumiyenin mânevî bir cilvesine mazhardır ki, mukadderât-ı hayatiye, o mânidar ve canlı elvâh-ı kaderiyeden alınır.

Evet, âlem-i gaybın bir nev’i olan âlem-i ervah, ayn-ı hayat ve madde-i hayat ve hayatın cevherleri ve zatları olan ervah ile dolu olması, elbette mazi ve müstakbel denilen âlem-i gaybın bir diğer nev’i de ve ikinci kısmı dahi, cilve-i hayata mazhariyetini ister ve istilzam eder. Hem herbir şeyin vücud-u ilmîsindeki intizam-ı ekmeli ve mânidar vaziyetleri ve canlı meyveleri, tavırları, bir nevi hayat-ı mâneviyeye mazhariyetini gösterir. Evet, hayat-ı ezeliye güneşinin ziyası olan bu cilve-i hayat, elbette yalnız bu âlem-i şehadete ve bu zaman-ı hazıra ve bu vücud-u haricîye münhasır olamaz. Belki herbir âlem, kabiliyetine göre, o ziyanın cilvesine mazhardır. Ve kâinat, bütün âlemleriyle o cilve ile hayattar ve ziyadardır. Yoksa, nazar-ı dalâletin gördüğü gibi muvakkat ve zâhirî bir hayat altında herbir âlem, büyük ve müthiş birer cenaze ve karanlıklı birer virane âlem olacaktı.

İşte, kadere ve kazâya iman rüknü dahi, geniş bir vecihte sırr-ı hayatla anlaşılıyor ve sabit oluyor. Yani, nasıl ki âlem-i şehadet ve mevcut hazır eşya, intizamlarıyla

ayn-ı hayat: hayatın kendisi	cevher: öz, temel
cilve: görünme, yansıma	cilve-i hayat: hayatın yansıması
cüz’: kısım, parça	elvâh-ı kaderiye: kader programının yazılı olduğu levhalar
ervah: ruhlar	evvel: önce
güz: sonbahar	hayat-ı ezeliye: başlangıcı olmayan devamlı hayat
hayat-ı mâneviye: maddî olmayan hayat	hayat-ı umumiye: kâinatın tümünün canlı olduğunu bildiren ve her tarafta geçerli olan hayat
hayattar: canlı	ilm-i İlâhiye: Allah’ın herşeyi kuşatan, sınırsız ilmi
iman rüknü: iman esası	intizam-ı ekmel: çok mükemmel düzen
istilzam etmek: gerektirmek	kabiliyet: yetenek
kader: Allah’ın meydana gelecek hadiseleri olmadan önce bilmesi, takdir etmesi, planlaması	kavânin-i hayatiye: hayat kanunları
kazâ: olacağı Allah tarafından bilinen ve takdir olunan şeylerin zamanı gelince yaratılması	kâinat: evren
madde-i hayat: hayatın öz varlığı	mazhar: elde eden, erişen
mazhariyet: elde etme, edinme	mazi: geçmiş
mevcut: var	muhtelif: çeşitli, bir çok
mukadderât-ı hayatiye: kader kalemiyle yazılmış hayat programları, alın yazısı	muvakkat: geçici
mânevî: mânâya ait, maddî olmayan	mânidar: mânâlı, anlamlı
münhasır: ait, sınırlı	müstakbel: gelecek
müteaddit: çok sayıda	müteşekkil: meydana gelen
müthiş: dehşet veren	nazar-ı dalâlet: hak yoldan sapmış, inançsızlık bakışı
nev’: çeşit	silsile: zincir
silsile-i vücud-u ilmî: ilim halinde olan varlıklar zinciri	sırr-ı hayat: hayat sırrı
tavır: durum	teşkil etmek: oluşturmak
tâbi: bağlı, uyan	vaziyet: durum
vecih: şekil, yön	virane: harap
vücud-u haricî: maddî vücut, beden	vücud-u ilmî: ilim halinde var olan varlık
vücut: varlık	zaman-ı hazır: şimdiki zaman
zat: bir şeyin kendisi	ziya: ışık
ziyadar: ışıklı	zâhirî: dış görünüşte olan
âlem: dünya, evren	âlem-i ervah: ruhlar alemi
âlem-i gayb: gayb âlemi, görünmeyen âlem	âlem-i şehadet: görünen âlem, dünya
şecere-i kâinat: kâinat ağacı

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 607

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>ve neticeleriyle hayattarlıkları görünüyor; öyle de, âlem-i gaybdan sayılan geçmiş ve gelecek mahlûkatın dahi mânen hayattar bir vücud-u mânevîleri ve ruhlu birer sübut-u ilmîleri vardır ki, Levh-i Kazâ ve Kader vasıtasıyla o mânevî hayatın eseri, mukadderat namıyla görünür, tezahür eder.

BEŞİNCİ REMİZ

Hem hayatın on altıncı hassasında denilmiş ki: Hayat birşeye girdiği vakit, o cesedi bir âlem hükmüne getirir; cüz ise küll gibi, cüz’îye dahi küllî gibi bir câmiiyet verir.

Evet, hayatın öyle bir câmiiyeti var; adeta umum kâinata tecellî eden ekser Esmâ-i Hüsnâyı kendinde gösteren bir câmi âyine-i ehadiyettir. Bir cisme hayat girdiği vakit küçük bir âlem hükmüne getirir; adeta kâinat şeceresinin bir nevi fihristesini taşıyan bir nevi çekirdeği hükmüne geçiyor. Nasıl ki bir çekirdek, onun ağacını yapabilen bir kudretin eseri olabilir; öyle de, en küçük bir zîhayatı halk eden, elbette umum kâinatın Hâlıkıdır.

İşte bu hayat, bu câmiiyetiyle en gizli bir sırr-ı ehadiyeti kendinde gösterir. Yani, nasıl ki azametli güneş, ziyasıyla ve yedi rengiyle ve aksiyle, güneşe mukabil olan herbir katre suda ve herbir cam zerresinde bulunuyor. Öyle de, herbir zîhayatta, kâinatı ihata eden esmâ ve sıfât-ı İlâhiyenin cilveleri beraber onda tecellî ediyor. Bu nokta-i nazardan hayat, kâinatı, rububiyet ve icad cihetinde inkısam ve tecezzî kabul etmez bir küll hükmüne, belki iştiraki ve tecezzîsi imkân haricinde bulunan bir küllî hükmüne getirir.

Evet, seni yaratan, bütün nev-i insanı yaratan Zât olduğunu, bilbedâhe senin

Esmâ-i Hüsnâ: Allah’ın en güzel isimleri	Hâlık: herşeyi yaratan Allah
Levh-i Kazâ ve Kader: Allah tarafından olacak bütün olayların belirlendiği ve yazıldığı Kazâ ve Kader Levhası	Zât: Allah
akis: yansıma	azamet: büyüklük
bilbedâhe: açık bir şekilde	cesed: beden
cihet: şekil, yön	cilve: görünme, yansıma
câmi: kapsamlı, içine alan	câmiiyet: geniş kapsamlı oluş
cüz: kısım, parça	cüz’î: ferdî
ekser: pek çok	esmâ: Allah’ın isimleri
fihriste: özet, program	halk etmek: yaratmak
haricinde: dışında	hassa: özellik
hayattar: canlı	icad: var etme, yapma
ihata eden: kuşatan	imkân: olabilirlik
inkısam: bölünme, kısımlara ayrılma	intizam: disiplin, düzen
iştirak: ortak olma, katılma	katre: damla
kudret: güç, iktidar	kâinat: evren, yaratılmış herşey
küll: bütün	küllî: tür, kapsamlı
mahlûkat: varlıklar	mukabil: karşılık
mukadderat: Allah tarafından belirlenmiş olaylar	mânen: mânevî olarak
mânevî: mânâya ait	namıyla: adıyla
netice: sonuç	nev-i insan: insan türü, insanlık
nevi: çeşit	nokta-i nazar: bakış açısı
remiz: işaret	rububiyet: her bir varlığa muhtaç olduğu şeyleri verme, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulundurma
sübut-u ilmî: bir şeyin ilmen var olması, ilim dünyasında varlığının sabit olması	sıfât-ı İlâhiye: Allah’ın sıfatları
sırr-ı ehadiyet: Allah’ın her bir varlıkta birliğinin görülmesinin sırrı	tecellî etmek: görünmek, yansımak
tecezzî: bölünme, parçalanma	tezahür etmek: ortaya çıkmak
umum: bütün	vasıtasıyla: aracılığıyla
vücud-u mânevî: mânevî varlık	ziya: ışık
zîhayat: canlı	âlem: dünya
âlem-i gayb: görünmeyen âlem, gayb âlemi	âyine-i ehadiyet: Allah’ın birliğini yansıtan ayna
şecere: ağaç

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 608

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>yüzündeki sikkesi gösteriyor. Çünkü mahiyet-i insaniye birdir, inkısamı gayr-ı mümkündür. Hem hayat vasıtasıyla ecza-yı kâinat onun efradı hükmüne ve kâinat ise nev’i hükmüne geçer; sikke-i ehadiyeti mecmuunda gösterdiği gibi, herbir cüzde dahi o sikke-i ehadiyeti ve hâtem-i samediyeti göstererek, şirk ve iştiraki her cihetle tard eder.

Hem hayatta san’at-ı Rabbâniyenin öyle fevkalâde harika mucizeleri var ki, bütün kâinatı halk edemeyen bir zat, bir kudret, en küçük bir zîhayatı halk edemez. Evet, bir nohut tanesinde bütün Kur’ân’ı yazar gibi, çamın gayet küçük bir tohumunda koca çam ağacının fihristesini ve mukadderâtını yazan kalem, elbette semâvâtı yıldızlarla yazan kalem olabilir. Evet, bir arının küçük kafasında, kâinat bahçesindeki çiçekleri tanıyacak ve ekser envâıyla münasebettar olacak ve bal gibi bir hediye-i rahmeti getirecek ve dünyaya geldiği günde şerâit-i hayatı bilecek derecede bir istidadı, bir kabiliyeti, bir cihazı derc eden Zât, elbette bütün kâinatın Hâlıkı olabilir.

Elhasıl, hayat nasıl ki kâinatın yüzünde parlak bir sikke-i tevhiddir; ve herbir zîruh dahi hayat noktasında bir sikke-i ehadiyettir; ve hayatın herbir ferdinde bulunan nakş-ı san’at bir mühr-ü samediyettir; ve zîhayatların adedince bu kâinat mektubunu Zât-ı Hayy-ı Kayyûm ve Vâhid-i Ehad namına hayatlarıyla imza ediyorlar; ve o mektupta tevhid mühürleri ve ehadiyet hâtemleri ve samediyet sikkeleridirler. Öyle de, hayat gibi, herbir zîhayat dahi, bu kitab-ı kâinatta birer mühr-ü vahdâniyet olduğu gibi, herbirinin yüzünde ve simasında birer hâtem-i ehadiyet konulmuştur.

Hâlık: herşeyi yaratan Allah	Vâhid-i Ehad: bir olan ve birliği her bir şeyde görülen Allah
Zât-ı Hayy-ı Kayyûm: her an diri olup her canlıya hayat veren ve herşeyi ayakta tutan zât, Allah	cihaz: organ, duyu
cihet: şekil, yön	cüz: kısım, parça
derc etmek: içine yerleştirmek	ecza-yı kâinat: kâinatın unsurları, kısımları
efrad: fertler	ehadiyet: Allah’ın birliğinin her bir varlıkta görünmesi
ekser: pek çok	elhasıl: özet olarak
envâ: türler, çeşitler	ferd: kişi
fevkalâde: olağanüstü	fihriste: ana özelliklerin sıralandığı liste, içerik
gayr-ı mümkün: imkansız	halk etmek: yaratmak
hediye-i rahmet: rahmet hediyesi	hâtem: mühür, damga
hâtem-i ehadiyet: Allah’ın herbir varlıkta bir olduğunu gösteren mührü	hâtem-i samediyet: Allah’ın hiçbir şeye muhtaç olmayıp herşeyin Kendisine muhtaç olmasını gösteren damga
hükmüne geçme: bir şeyle aynı hükmü alma	inkısam: bölünme, kısımlara ayrılma
istidad: kabiliyet	iştirak: ortak olma, katılma
kitab-ı kâinat: kâinat kitabı	kudret: güç, iktidar
kâinat: evren, yaratılmış herşey	mahiyet-i insaniye: insana ait temel özellik, insanın içyapısı
mecmu: bir şeyin tamamı	mukadderât: başa gelecek olanlar
mu’cize: insanların benzerini yapmakta âciz kaldıkları olağanüstü şey	mühr-ü samediyet: Allah’ın hiçbir şeye muhtaç olmadığını, fakat her şeyin Kendisine muhtaç olduğunu gösteren mühür
mühr-ü vahdâniyet: Allah’ın bir oluşu, ortağının bulunmayışını gösteren mühür	münasebettar: ilgili, bağlantılı
nakş-ı san’at: san’atlı nakış, işleme	namına: adına
nev’: çeşit, tür	samediyet: Allah’ın hiçbir şeye muhtaç olmayıp herşeyin Kendisine muhtaç olması
san’at-ı Rabbâniye: herşeyin Rabbi olan Allah’ın san’atı	semâvât: gökler
sikke: işaret, damga	sikke-i ehadiyet: Allah’ın herbir varlık üzerinde birliğini gösteren damga
sikke-i tevhid: Allah’ın birliğini gösteren işaret, damga	sima: yüz, çehre
tard etmek: uzaklaştırmak, kovmak	tevhid: Allah’ın birliği
vasıtasıyla: aracılığıyla	zât: kişi
zîhayat: canlı	zîruh: ruh sahibi
şerâit-i hayat: hayat şartları	şirk: Allah’a ortak koşma

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 609

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>Hem nasıl ki hayat, cüz’iyâtı adedince ve zîhayat efradı sayısınca Zât-ı Hayy-ı Kayyûmun vahdetine şehadet eden imzalar ve mühürlerdir. Öyle de, ihyâ ve diriltmek fiili dahi, efradı adedince tevhide imza basıyor. Meselâ, ihyânın bir ferdi olan ihyâ-yı arz, güneş gibi parlak bir şahid-i tevhiddir. Çünkü, baharda zeminin dirilmesinde ve ihyâsında üç yüz bin envâın ve her nev’in hadsiz efradı beraber, birbiri içinde, noksansız, kusursuz, mükemmel, muntazam ihyâ edilir ve dirilirler. Evet, böyle bir tek fiille hadsiz muntazam fiilleri yapan, elbette bütün mahlûkatın Hâlıkıdır ve bütün zîhayatları ihyâ eden Hayy-ı Kayyûmdur ve rububiyetinde iştiraki mümkün olmayan bir Vâhid-i Ehaddir.

Şimdilik hayatın hassalarından bu kadar az ve muhtasar yazıldı. Başka hassaların beyanı ve tafsilâtını Risale-i Nur’a ve başka zamana havale ediyoruz.

Hayy-ı Kayyûm: her an diri olan ve herşeyi ayakta tutan Allah	Hâlık: herşeyi yaratan Allah
Vâhid-i Ehad: bir olan ve birliği her bir şey üzerinde görülen Allah	Zât-ı Hayy-ı Kayyûm: her an diri olup her canlıya hayat veren ve herşeyi ayakta tutan zât, Allah
beyan: açıklama, anlatım	cüz’iyât: ferdler; bir türün bireyleri
efrad: fertler	envâ: türler, çeşitler
ferd: birey	hadsiz: sınırsız, sayısız
hassa: özellik	ihyâ etmek: hayat vermek
ihyâ-yı arz: yeryüzünün diriltilmesi	iştirak: ortak olma, katılma
mahlûkat: yaratıklar	muhtasar: kısa, özet
muntazam: düzenli	nev’i: çeşit, tür
rububiyet: her bir varlığa muhtaç olduğu şeyleri verme, onları terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulundurma	tafsilât: ayrıntılar
tevhid: Allah’ın birliği	vahdet: birlik
zemin: yeryüzü	zîhayat: canlı
şahid-i tevhid: Allah’ın birliğinin şahit ve delili	şehadet eden: şahidlik eden

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 610

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>

Hâtime

İsm-i Âzam herkes için bir olmaz; belki ayrı ayrı oluyor. Meselâ, İmam-ı Ali Radıyallahu Anhın hakkında Ferd, Hayy, Kayyûm, Hakem, Adl, Kuddûs, altı isimdir. Ve İmam-ı Âzamın İsm-i Âzamı Hakem, Adl, iki isimdir. Ve Gavs-ı Âzamın İsm-i Âzamı yâ Hayydır. Ve İmam-ı Rabbânînin İsm-i Âzamı Kayyûm, ve hâkezâ, pek çok zatlar daha başka isimleri İsm-i Âzam görmüşlerdir.

Bu Beşinci Nükte ism-i Hayy hakkında olduğu münasebetiyle, hem teberrük, hem şahit, hem delil, hem kudsî bir hüccet, hem kendimize bir dua, hem bu risaleye bir hüsn-ü hâtime olarak, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm, Cevşenü’l-Kebîr namındaki münâcât-ı âzamında, marifetullahta gayet yüksek ve gayet câmi derece-i marifetini göstererek böyle demiştir; biz de hayalen o zamana gidip, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâmın dediğine âmin diyerek, aynı münâcâtı kendimiz de söylüyor gibi, sadâ-yı Muhammedî Aleyhissalâtü Vesselâm ile deriz:

يَا حَىُّ قَبْلَ كُلِّ حَىٍّ	يَا حَىُّ بَعْدَ كُلِّ حَىٍّ
يَا حَىُّ الَّذِى لاَ يُشْبِهُهُ شَىْءٌ	يَا حَىُّ الَّذِى لَيْسَ كَمِثْلِهِ حَىٌّ
يَا حَىُّ الَّذِى لاَ يُشَارِكُهُ حَىٌّ	يَا حَىُّ الَّذِى لاَ يَحْتَاجُ اِلىَ حَىٍّ
يَا حَىُّ الَّذِى يُمِيتُ كُلَّ حَىٍّ	يَا حَىُّ الَّذِى يَرْزُقُ كُلَّ حَىٍّ

Adl: her hak sahibine hakkını veren, sonsuz adalet sahibi olan Allah	Aleyhissalâtü Vesselâm: Allah’ın salât ve selâmı onun üzerine olsun
Cevşenü’l-Kebîr: (bk. bilgiler)	Ferd: eşi ve benzeri bulunmayan bir ve tek olan Allah
Gavs-ı Âzam: (bk. bilgiler – Abdulkâdir-i Geylânî)	Hakem: haklıyı haksızı ayıran, hükmeden, her hakkı yerine getiren hüküm sahibi Allah
Hayy: gerçek hayat sahibi olan ve her canlıya hayat veren Allah	Kayyûm: herşeyi Kendi varlığıyla ayakta tutan Allah
Kuddûs: her türlü kusur ve çirkinlikten uzak olan ve her şeyi temiz yapan Allah	Radıyallahu Anh: Allah ondan razı olsun
Resul-i Ekrem: Allah’ın en şerefli ve değerli elçisi olan Hz. Muhammed (a.s.m.)	câmi: kapsamlı
derece-i marifet: Allah’ı tanıma ve bilme derecesi	hayalen: hayal ederek
hâkezâ: bunun gibi	hâtime: sonuç, son bölüm
hüccet: sarsılmaz, güçlü delil, kanıt	hüsn-ü hâtime: güzel son
ism-i Hayy: Allah’ın gerçek hayat sahibi olduğunu ifade eden ismi	kudsî: her türlü kusur ve noksandan uzak
marifetullah: Allah’ı hakkıyla bilme ve tanıma	münasebetiyle: sebebiyle
münâcât: Allah’a yalvarış, dua	münâcât-ı âzam: en büyük dua
namında: adında	nükte: ince ve derin anlamlı söz
risale: eser, kitapçık	sadâ-yı Muhammedî: Hz. Muhammed’in (a.s.m.) dua için seslenmesi
teberrük: bereket vesilesi	zat: kişi
âmin: kabul eyle, ey Allah’ım	İmam-ı Ali: (bk. bilgiler – Ali (r.a.))
İmam-ı Rabbânî: (bk. bilgiler)	İmam-ı Âzam: (bk. bilgiler)
İsm-i Âzam: Cenâb-ı Hakkın bin bir isminden en büyük ve mânâca diğer isimleri kuşatmış olanı

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 611

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>

يَا حَىُّ الَّذِى يُحْيِـى الْمَوْتٰى

يَا حَىُّ الَّذِى لاَ يَمُوتُ

سُبْحَانَكَ يَا لاَ اِلٰهَ اِلاَّ اَنْتَ اْلاَمَانُ اْلاَمَانُ نَجِّنَا مِنَ النَّارِ اٰمِينَ

1
سُبْحَانَكَ لاَعِلْمَ لَنَاۤ اِلاَّ مَاعَلَّمْتَنَاۤ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ

2

[NOT]Dipnot-1 Ey her zîhayattan önce var olan Hayy, Ey her zîhayattan sonra bâkî olan Hayy, Ey kendisine benzer hiçbir şey bulunmayan Hayy, Ey kendisi gibi hiç hayat sahibi bulunmayan Hayy, Ey hiçbir şeriki bulunmayan Hayy, Ey hiçbir hayat sahibine hiçbir vecihle muhtaç olmayan Hayy, Ey bütün canlılara ölümü veren Hayy, Ey bütün canlıları rızıklandıran Hayy, Ey ölüleri dirilten Hayy, Ey kendisine asla ölüm ârız olmayan Hayy, Sen aczden ve şerikten münezzeh ve mukaddessin. Senden başka ilâh yok ki bize imdad etsin. El-aman, el-aman, bizi azap ateşinden ve Cehennemden kurtar. Âmin.
Dipnot-2 “Seni her türlü noksandan tenzih ederiz. Senin bize öğrettiğinden başka bilgimiz yoktur. Muhakkak ki Sen, ilmi ve hikmeti herşeyi kuşatan Alîm-i Hakîmsin.” Bakara Sûresi, 2:32.

[/NOT]

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 612

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>

Otuzuncu Lem’anın Altıncı Nüktesi

İsm-i Kayyûma bakar.

İsm-i Hayyın bir hülâsası, Nur Çeşmesinin bir zeyli olmuş. Bu ism-i Kayyûm dahi, Otuzuncu Sözün zeyli olması münasip görüldü.

İTİZAR: Bu çok ehemmiyetli meseleler ve çok derin ve geniş ism-i Kayyûmun cilve-i âzamı, hem muntazaman değil, belki ayrı ayrı lem’alar tarzında kalbe hutur ettiğinden, hem gayet müşevveş ve acele ve tetkiksiz müsvedde halinde kaldığından, elbette tabirat ve ifadelerde çok noksanlar, intizamsızlıklar bulunacaktır. Meselelerin güzelliklerine benim kusurlarımı bağışlamalısınız.

İHTAR: İsm-i Âzama ait nükteler, âzamî bir surette geniş, hem gayet derin olduğundan, hususan ism-i Kayyûma ait meseleler ve bilhassa Birinci Şuâı HAŞİYE-1 maddiyyunlara baktığı için, daha ziyade derin gittiğinden, elbette her adam her meseleyi her cihette anlamaz. Fakat herkes her meseleden bir derece hisse alabilir. “Birşey bütün elde edilmezse, bütün bütün elden kaçırılmaz” kaidesiyle, “Bu mânevî bahçenin bütün meyvelerini koparamıyorum” diye vazgeçmek kâr-ı akıl değildir. İnsan ne kadar koparsa o kadar kârdır. İsm-i Âzama ait meselelerin ihata edilmeyecek derecede genişleri olduğu gibi, akıl görmeyecek derecede inceleri de vardır. Hususan ism-i Hayy ve Kayyûma ve bilhassa hayatın iman erkânına karşı remizlerine ve bilhassa kazâ ve kader rüknüne hayatın işaretine ve ism-i Kayyûmun Birinci Şuâına herkesin fikri yetişmez, fakat hissesiz de kalmaz. Belki herhalde imanını kuvvetlendirir. Saadet-i ebediyenin anahtarı

[NOT]
Haşiye-1 Bu risaleyi okuyan eğer mütefennin değilse Birinci Şuâyı okumasın, ikinciden başlasın; veya âhirde okusun.[/NOT]

Nur Çeşmesi: Risale-i Nur Külliyatı’nda yer alan mevzulardan oluşan kitapçık	cihet: yön, taraf
cilve-i âzam: en büyük yansıma	ehemmiyetli: önemli
erkân: temel unsurlar ve şartlar	haşiye: dipnot
hutur etmek: hatırlamak, kalbe doğmak	hülâsa: öz, özet
ihata etmek: kuşatmak, içine almak	ihtar: uyarma, hatırlatma
iman: Allah inancı	intizamsızlık: düzensizlik
ism-i Kayyûm: Allah’ın herşeyi Kendi varlığıyla ayakta tuttuğunu ve varlıklarını devam ettirdiğini ifade eden ismi	itizar: özür dileme
kaide: kural	kazâ ve kader: olacağı Allah tarafından bilinen ve takdir olunan şeylerin zamanı gelince yaratılması ve Allah’ın meydana gelecek hadiseleri olmadan önce bilmesi, takdir etmesi, planlaması
kâr-ı akıl: akıl kârı	lem’a: parıltı
maddiyyun: maddeciler, materyalistler	muntazaman: düzenli olarak
münasip: uygun	müsvedde: karalama halinde kaleme alınan yazı
mütefennin: fen ilimleriyle uğraşan, bilim adamı	müşevveş: düzensiz, karmakarışık
noksan: eksik	nükte: ince ve derin anlamlı söz
remiz: işaret	risale: kitapçık, bölüm
rükün: temel unsur ve şart	saadet-i ebediye: sonsuz mutluluk, Cennet hayatı
suret: biçim, şekil	tabirat: tabirler, ifadeler
tetkiksiz: incelemeksizin	zeyil: ilave, ek
ziyade: çok, fazla	âhir: son
âzamî: en büyük	İsm-i Hayy: Allah’ın gerçek hayat sahibi olduğunu bildiren ismi
İsm-i Âzam: Cenâb-ı Hakkın bin bir isminden en büyük ve mânâca diğer isimleri kuşatmış olanı	şuâ: ışın, parıltı

Ukbaa · 18 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 613

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }</style>

olan imanın kuvvetleşmesi ehemmiyeti çok azîmdir. İmanın bir zerre kadar kuvveti ziyade olması, bir hazinedir. İmam-ı Rabbânî Ahmed-i Farukî diyor ki: “Bir küçük mesele-i imaniyenin inkişafı, benim nazarımda yüzler ezvak ve kerametlere müreccahtır.”

بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَىْءٍ

1 لَهُ مَقَالِيدُ السَّمٰوَاتِ وَاْلاَرْضِ

2

وَاِنْ مِنْ شَىْءٍ اِلاَّ عِنْدَنَا خَزَاۤئِنُهُ

3 مَا مِنْ دَاۤبَّةٍ اِلاَّ هُوَ اٰخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا

4

gibi, kayyûmiyet-i İlâhiyeye işaret eden âyetlerin bir nüktesi ve İsm-i Âzam veyahut İsm-i Âzamın iki ziyasından ikinci ziyası veyahut İsm-i Âzamın altı nurundan altıncı nuru olan Kayyûm isminin bir cilve-i âzamı, Zilkade ayında aklıma göründü. Eskişehir Hapishanesindeki müsaadesizliğim cihetiyle, o nur-u âzamı elbette tamamıyla beyan edemeyeceğim. Fakat Hazret-i İmam-ı Ali (r.a.) Kaside-i Ercûzesinde “Sekîne” nam-ı âlîsiyle beyan ettiği İsm-i Âzam ve Celcelûtiyesinde yine pek muhteşem isimlerle İsm-i Âzam içinde bulunan o altı ismi en âzam, en ehemmiyetli tuttuğu için ve onların bahsi içinde kerametkârâne bize teselli verdiği için, bu ism-i Kayyûma dahi, evvelki beş esmâ gibi, hiç olmazsa muhtasar bir surette, Beş Şua ile o nûr-u âzama işaret edeceğiz.

[NOT]Dipnot-1 “Herşeyin hüküm ve tasarrufu Onun elindedir.” Yâsin Sûresi, 36:83.
Dipnot-2 “Göklerin ve yerin tedbir ve tasarrufu Ona aittir.” Zümer Sûresi, 39:63.
Dipnot-3 “Hiçbir şey yoktur ki, hazineleri Bizim yanımızda olmasın.” Hicr Sûresi, 15:21.
Dipnot-4 “Hiçbir canlı yoktur ki, Allah onu alnından tutup kudretine boyun eğdirmiş olmasın.” Hûd Sûresi, 11:56.[/NOT]

Celcelûtiye: Peygamberimizin (a.s.m.) derslerine dayanarak, ebced ve cifir hesabıyla ilgili, Hz. Ali tarafından yazılan bir kaside	Eskişehir Hapishanesi: (bk. Bilgiler - Eskişehir)
Hazret-i İmam-ı Ali: (bk. bilgiler – Ali (r.a.))	Kaside-i Ercûze: Hz. Ali tarafından yazılan ve istikbalden haber veren kaside
Kayyûm: herşeyi Kendi varlığıyla ayakta tutan Allah	Sekîne: içinde on dokuz harfli, on dokuz âyet bulunan çok önemli bir dua
azîm: büyük, yüce	beyan etmek: açıklamak
cihet: yön, taraf	cilve-i âzam: en büyük yansıma
ehemmiyet: önem	ehemmiyetli: önemli
esmâ: isimler	evvelki: önceki
ezvak: zevkler; mânevî lezzetler	iman: Allah inancı
inkişaf: açığa çıkma	ism-i Kayyûm: Allah’ın herşeyi Kendi varlığıyla ayakta tuttuğunu ve varlıklarını devam ettirdiğini ifade eden ismi
kayyûmiyet-i İlâhiye: Allah’ın her zaman ve her yerde var olması ve bütün varlıkların ancak Onunla var olabilmeleri	keramet: Allah’ın bir ikramı olarak bazı kişi ve varlıklarda görülen olağanüstü hâl ve özellik
kerametkârâne: kerametli bir şekilde	mesele-i imaniye: imana dair mesele
muhtasar: kısa, özet	müreccah: tercih edilen
müsaadesizlik: şartların elverişli olmaması	nam-ı âlî: yüce isim
nazar: bakış	nûr-u âzam: çok büyük nur
nükte: derin anlamlı söz	suret: biçim, şekil
teselli vermek: avutmak, acısını dindirmek	zilkade: Hicrî ayların on birincisi
ziya: ışık	ziyade: çok, fazla
âyet: Kur’ân’da yer alan her bir cümle	âzam: en büyük
İmam-ı Rabbânî Ahmed-i Farukî: (bk. Bilgiler – İmam-ı Rabbânî)	İsm-i Âzam: Cenâb-ı Hakkın bin bir isminden en büyük ve mânâca diğer isimleri kuşatmış olanı
şuâ: ışık, ışın

Ukbaa · 24 Ara 2011

Cevap: Otuzuncu Lem'a - Sayfa 614

<style media="all" type="text/css">body { font-family: 'Trebuchet MS',Arial,serif; font-size: 12pt; }.listlevel1WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: disc; clear: left; }.listlevel2WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; clear: left; }.listlevel3WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: square; clear: left; }.listlevel4WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: disc; clear: left; }.listlevel5WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; clear: left; }.listlevel6WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: square; clear: left; }.listlevel7WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: disc; clear: left; }.listlevel8WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; clear: left; }.listlevel9WW8Num1 { margin-top: 0pt; margin-bottom: 0pt; list-style-type: square; clear: left; }</style>BİRİNCİ ŞUA

Bu kâinatın Hâlık-ı Zülcelâli Kayyûmdur, yani, bizatihî kaimdir, daimdir, bâkidir. Bütün eşya Onunla kaimdir, devam eder ve vücutta kalır, bekà bulur. Eğer kâinattan bir dakikacık olsun o nisbet-i kayyûmiyet kesilse, kâinat mahvolur.

Hem o Zât-ı Zülcelâl kayyûmiyetiyle beraber, Kur’ân-ı Azîmüşşanda ferman ettiği gibi, لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَىْءٌ dür. Yani, ne zâtında, ne sıfâtında, ne ef’âlinde nazîri yoktur, misli olmaz, şebîhi yoktur, şerîki olmaz. Evet, bütün kâinatı bütün şuûnâtıyla ve keyfiyâtıyla kabza-i rububiyetinde tutup bir hane ve bir saray hükmünde, kemâl-i intizamla tedbir ve idare ve terbiye eden bir Zât-ı Akdese, misil ve mesîl ve şerîk ve şebîh olmaz, muhaldir.

Evet, bir Zât ki,

Ona yıldızların icadı zerreler kadar kolay gele,
ve en büyük şey, en küçük şey gibi kudretine musahhar ola,
ve hiçbir şey hiçbir şeye, hiçbir fiil hiçbir fiile mâni olmaya,
ve hadsiz efrad, bir fert gibi nazarında hazır ola,
ve bütün sesleri birden işite,
ve umumun hadsiz hâcâtını birden yapabile,
ve kâinatın mevcudatındaki bütün intizamat ve mizanların şehadetiyle, hiçbir şey, hiçbir hal daire-i meşiet ve iradesinden hariç olmaya,

ve hiçbir mekânda olmadığı halde, herbir yerde ve herbir mekânda kudretiyle, ilmiyle hazır ola,

Hâlık-ı Zülcelâl: büyüklük sahibi ve herşeyin yaratıcısı olan Allah	Kayyûm: herşeyi kendi varlığıyla ayakta tutan ve varlıklarını devam ettiren Allah
Kur’ân-ı Azîmüşşan: şan ve şerefi yüce olan Kur’ân	Zât: şahıs, Allah
Zât-ı Akdes: bütün kusurlardan, çirkinliklerden, eksiklikten, benzer ve ortak edinmekten sonsuz derecede yüce olan Allah	Zât-ı Zülcelâl: sonsuz büyüklük ve haşmet sahibi Allah
bekà: devamlılık, kalıcılık	bizatihî kaim: varlığı başka bir sebebe bağlı olmayan, kendi zâtıyla var olan
bâki: sürekli olan, sonsuz	daim: devamlı, sürekli
daire-i meşiet ve irade: Allah’ın istek ve iradesinin yansıdığı daire, alan	efrad: fertler
ef’âl: fiiller	eşya: varlıklar
ferman etmek: buyurmak	fert: tek kişi
hadsiz: sayısız	hane: ev
hâcât: ihtiyaçlar	icad: var etme, yaratma
intizamat: düzenler, dengeler	kabza-i rububiyet: rububiyet eli; herşeyi terbiyesi ve egemenliği altında bulundurma
kaim: ayakta duran, var olan	kayyûmiyet: Allah’ın bütün herşeyi ayakta tutması, varlığını devam ettirmesi
kemâl-i intizam: mükemmel bir düzen	keyfiyât: temel özellikler, oluşumlar
kudret: Allah’ın bütün âlemleri kuşatan güç ve iktidarı	kâinat: evren, âlem
mahvolmak: yok olmak	mekân: yer
mesîl: misil, benzer, eş	mevcudat: varlıklar
misil: benzer	mizan: ölçü, denge
muhal: imkânsız	musahhar: boyun eğmiş
mâni: engel	nazarında: bakışında
nazîr: benzer, eş	nisbet-i kayyûmiyet: varlıkların her zaman var olan Allah ile bağlantısı
sıfât: özellikler, sıfatlar	tedbir: çekip çevirme, ihtiyacını karşılama
terbiye etmek: belli bir amaca erişecek şekilde geliştirmek, olgunlaştırmak	umum: bütün
vücutta kalmak: var olmak	şebîh: benzer
şehadet: şahitlik	şerîk: ortak
şuâ: ışık, ışın	şuûnât: fiiller, temel özellikler

Otuzuncu Lem'a

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member

Well-known member